คอลัมน์ : คนคาบสมุทรมลายู
โดย...บุญเลิศ จันทระ
รองประธานคณะกรรมการอนุรักษ์ทรัพยากรประมงและป่ายชายเลน ม.๓ ต.สทิงหม้อ อ.สิงหนคร จ.สงขลา
(บทความฉบับนี้ขอคั่นรายการด้วยประเด็นเด็ดจากคาบสมุทรสทิงพระ ที่กำลังเป็นที่สนใจของชาวสิงหนคร โปรดติดตาม “แนวคิดในการปฏิรูปประเทศไทยเบื้องต้น” ฉบับหน้าครับ - จรูญ หยูทอง-แสงอุทัย)
เมื่อวันที่ ๒๘ กันยายน พ.ศ.๒๕๕๗ ชาวบ้านในชุมชนหมู่ที่ ๓ ตำบลสทิงหม้อ ได้มีกำหนดนัดหมายของคณะกรรมการอนุรักษ์ทรัพยากรประมงและป่าชายเลน หมู่ที่ ๓ ตำบลสทิงหม้อ (บ้านบ่อปาบ) เพื่อปรึกษาหารือในการดำเนินการกำหนดแนวเขตอนุรักษ์ทรัพยากรประมง ผลจากการประชุมดังกล่าวได้ข้อสรุป และกำหนดวันนัดหมายที่คณะกรรมการจะได้ดำเนินการปักแนวเครื่องหมายเขตอนุรักษ์ห้ามทำประมง เพื่อจะได้เปิดโครงการอย่างเป็นทางการต่อไป
ในวาระอื่นๆ สมาชิกในที่ประชุมได้นำเรื่องด่วนเข้าหารือในที่ประชุม คือ เรื่องการก่อสร้างทางเดินศึกษาธรรมชาติและป่าชายเลน ที่ได้รับงบประมาณจากโครงการพัฒนาจังหวัดตามแนวยุทธศาสตร์ ประจำปี ๒๕๕๗ ที่ประชุมได้มีการอภิปรายกันอย่างกว้างขวาง และได้ข้อสรุปว่า...
การดำเนินการก่อสร้างไม่สอดคล้อง และขัดแย้งต่อวัตถุประสงค์ในการเสนอโครงการเพื่อขอรับการจัดสรรงบประมาณ ด้วยเหตุที่การดำเนินการก่อสร้างดังกล่าวได้ทำลายอุดมการณ์และหลักคิดสำคัญ อันเป็นเจตนารมณ์ร่วมของผู้คนในชุมชนแห่งนี้ ดังต่อไปนี้
๑.การใช้เครื่องจักรหนักบุกไถพื้นที่ป่าชายเลนตามความยาวของเส้นทางเดินที่จะก่อสร้าง และใช้เครื่องจักรหนักบุกไถเพื่อเบิกเส้นทางป่าชายเลน ซึ่งมีความอุดมสมบูรณ์ และมีความหลากหลายทางชีวภาพสูง โดยเพียงมีวัตถุประสงค์เพื่อให้เครื่องจักรได้เดินขนานไปตามความยาวของแนวสะพาน แล้วทำการปักเสาสะพานที่จะสร้างเป็นเส้นทางเดินต่อไป การกระทำในลักษณะเช่นนี้จึงเป็นการทำลายล้างที่ยากแก่การจะยอมรับได้
๒.การดำเนินการก่อสร้างสะพาน ภายหลังจากเสร็จสิ้นขั้นตอนของการปักเสา ผู้รับเหมาก่อสร้างทำการตีผังเพื่อเทคานเชื่อมระหว่างเสา มีหลักฐานปรากฏอย่างชัดแจ้งว่า มีการระดมแรงงานตัดไม้โกงกาง ไม้ลำพูจำนวนมากเพื่อนำมาตีผัง เสาค้ำยัน ฐานรองเสาค้ำยัน (เนื่องจากก่อสร้างบนดินขี้เลน) ฯลฯ ตลอดระยะความยาวของสะพานที่จะทำการก่อสร้าง
เมื่อใช้ไม้ป่าชายเลนจากที่เครื่องจักรหนักบุกแผ้วถางจนหมดสิ้นแล้ว ก็จะระดมตัดเอาจากป่าชายเลนในบริเวณโดยรอบจนเพียงพอ กล่าวได้ว่า ตัดทุกชนิด ทุกขนาดตามที่ต้องการจะใช้งาน การกระทำดังกล่าวจึงเป็นการกระทำที่ขาดความรับผิดชอบอย่างร้ายแรง และมุ่งแต่ประโยชน์ที่ตนเองจะพึงได้โดยไม่คำนึงถึงความเสียหายใดๆ
๓.หน้างานที่ทำการก่อสร้างมีป้ายขนาดใหญ่ที่ปักแสดงไว้โดยกรมทรัพยากรป่าไม้ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม มีข้อความใจความโดยสรุปว่า “ห้ามตัดไม้ทำลายป่า ผู้ใดฝ่าฝืนมีโทษจำคุกไม่เกินห้าปี …หรือทั้งจำทั้งปรับ” การกระทำดังกล่าวส่อให้เห็นได้ว่า ผู้กระทำการไม่สนใจต่อกฎหมาย กฎระเบียบของบ้านเมืองใดๆ ทั้งสิ้น
๔.ด้วยการดำเนินการก่อสร้างดังกล่าวนี้ หน่วยงานที่กำกับดูแลเป็นหน่วยงานทางราชการ คือ อำเภอสิงหนคร ได้ปล่อยปละละเลยด้วยความไม่เข้าใจ ไม่เคยเข้าถึง แต่มุ่งเน้นที่จะพัฒนา และเป็นการพัฒนาที่ล้าหลัง เป็นการพัฒนาที่ตรงกันข้ามกับการอนุรักษ์อย่างสิ้นเชิง และไปกันไม่ได้เลยกับสิ่งที่เรียกว่าความยั่งยืน
และประการสำคัญ ด้วยเหตุที่ผู้ว่าจ้างเป็นหน่วยงานของรัฐ จึงอาจเป็นสาเหตุสำคัญที่ส่งผลให้ผู้รับเหมาก่อสร้างกระทำการโดยไม่คำนึงถึงผลกระทบใดๆ ไม่ว่าจะกระทบต่อเจตนารมณ์แห่งการอนุรักษ์ของผู้คนในชุมชนสทิงหม้อ ต่อผลสำเร็จของโครงการฯ ที่มีเป้าหมายหลักคือ การอนุรักษ์ป่ายชายเลน เพื่อการเรียนรู้ หรือแม้แต่ต่อระเบียบ และกฎหมายของบ้านเมือง ฯลฯ
๕.เมื่อมีคณะกรรมการบางส่วนข้างต้นเข้าห้ามปราม กลับได้รับคำอธิบายจากหัวหน้าคุมงานว่า ด้วยเหตุที่โครงการนี้ได้รับงบประมาณน้อย จึงกระทำการไปในลักษณะดังที่เห็น ไม่สามารถที่จะกระทำอย่างอื่นได้ จึงไม่สามารถที่จะหาข้อยุติได้
ฉะนั้น ด้วยเหตุและผลที่กล่าวมาข้างต้น ในนามของสภาองค์กรชุมชนอำเภอสิงหนคร จังหวัดสงขลา คณะกรรมการอนุรักษ์ทรัพยากรประมงและป่าชายเลน หมู่ที่ ๓ ตำบลสทิงหม้อ (บ้านบ่อปาบ) อำเภอสิงหนคร จังหวัดสงขลา และคณะกรรมการชุมชนหมู่ที่ ๓ ตำบลสทิงหม้อ อำเภอสิงหนคร จังหวัดสงขลา จึงข้อเรียกร้องให้ผู้ที่เกี่ยวข้องทุกระดับดำเนินการตั้งกรรมการสอบสวนเรื่องดังกล่าว โดยให้มีตัวแทนภาคประชาชนร่วมเป็นกรรมการ และนำผลชี้แจงต่อประชาคมที่กล่าวไว้ข้างต้นอย่างเป็นทางการต่อไป
หากไม่มีการดำเนินการใดๆ ให้เป็นที่กระจ่างชัด ประชาคมอำเภอสิงหนคร จะได้ดำเนินการให้มีการแก้ปัญหาเรื่องดังกล่าวโดยการยกระดับให้มีความเข้มข้นขึ้นต่อไป
อย่างไรก็ตาม ในขณะรอผลของคณะกรรมการสอบสวนเรื่องดังกล่าว จึงขอให้มีการชะลอโครงการไว้ก่อน และเมื่อผลออกมาเป็นประการใดจึงดำเนินการก่อสร้างต่อ และให้ผู้รับเหมาได้ชดใช้ค่าเสียหายที่เกิดขึ้นจากการกระทำในครั้งนี้ ตามข้อเสนอแนะของคณะกรรมการชุดดังกล่าวต่อไป
