วันนี้เราอยากพาทุกท่านมาตะลุยถึงสวนทุเรียนพื้นบ้านอายุกว่า 100 ปี ที่น้ำตกบางหวาน บ้านบางหวาน หมู่ที่ 1 ต.กมลา อ.กะทู้ จ.ภูเก็ต เป็นทุเรียนที่มีรสชาติหวาน มัน หอม อร่อย มีให้ลองชิมเพียงแค่ปีละครั้งเท่านั้น เนื้อจะนิ่มๆ เมล็ดเล็ก เมื่อสุกเต็มที่จะส่งกลิ่นแรงมาก และต้องรอให้หล่นเองจากต้น ไม่นิยมขึ้นไปตัดมาบ่มไว้จะทำให้รสชาติของทุเรียนเปลี่ยนไป
ความเป็นมาของทุเรียนป่า หรือที่ชาวบ้านเรียกทุเรียนกมลา เมื่อครั้งเก่าก่อนชาวบ้านบางหวาน ต.กมลาได้เข้าไปเก็บของป่าเพื่อนำมาขาย หนึ่งในนั้นที่เก็บมาเป็นทุเรียนป่าเก็บเพื่อจะมาแบ่งกันกินเท่านั้นเอง เนื่องจาก ณ ตอนนั้น รสชาติของทุเรียนยังไม่ดีพอเหมือนในปัจจุบัน จึงเก็บเมล็ดมาเพาะไว้ แล้วแบ่งแจกจ่ายกันไปปลูกต่อๆ กัน จนเป็นที่แพร่หลายใน ต.กมลา จากทุเรียนป่า ก็กลายพันธุ์เป็นทุเรียนบ้านที่มีรสชาติอร่อยจนเป็นที่นิยมมาจนถึงทุกวันนี้
นายหนบ สังวาล อายุ 75 ปี พ่อค้าผู้รับซื้อทุเรียนกมลาจากสวน กล่าวว่า ตนไม่ใช่พ่อค้าคนกลาง เป็นแค่พ่อค้าธรรมดาที่อยากนำทุเรียนดีๆ มาให้ทุกคนได้รู้จักได้ลองกิน ทำแบบนี้มา 10 กว่าปีแล้ว เพราะนำมาขายแล้วขายดี โดยเฉพาะในช่วงเดือนมิถุนายน-กรกฎาคมของทุกๆ ปี จะเป็นฤดูที่ทุเรียนกมลาออกผลสุกเต็มต้น เมื่อทุเรียนหล่นชาวบ้านจะเก็บใส่เข่งไว้ให้ ตนก็จะมาพร้อมกับรถสามล้อคู่ใจรีบเข้าไปรับซื้อถึงสวนเลย เพื่อจะนำไปขายแถวหน้าหาดกมลา ป่าตอง และฉลอง ลูกไหนเน่าเสีย หรือรสชาติไม่ดีสามารถพามาเปลี่ยนลูกใหม่ได้ทันที ลูกค้าที่มาซื้อทุเรียนต่างพูดเป็นเสียงเดียวกันว่า ทุเรียนกมลา มีรสหวาน มัน หอม อร่อย ถึงจะกินยากไปนิดแต่ก็คุ้มค่าที่ซื้อมากิน เพราะตนขายในราคาที่เป็นกันเอง ไม่ขายเป็นกิโล แต่จะขายเป็นลูกเลย ลูกละ 50-100 บาท แล้วแต่ขนาด กำไรได้บ้างไม่ได้บ้าง แต่ทุเรียนที่รับซื้อมาขายหมดทุดวัน
ด้านนายวรวุฒิ ยาดี สมาชิกสภา อบต.กมลา หมู่ที่ 1 กล่าวว่า อยากให้มีทุเรียนพันธุ์พื้นบ้านได้เป็นของขึ้นประจำเกาะภูเก็ต ซึ่งคิดว่า ทุเรียนกมลา เป็นทุเรียนพันธุ์ดีที่สุดของภูเก็ต แต่ละต้นจะมีรสชาติ และลักษณะของผลที่ไม่เหมือนกันกันเลย ทางองค์การบริหารส่วนตำบลกมลา จึงเล็งเห็นถึงความสำคัญของทุเรียนกมลา เลยได้มีการจัดงานประจำปีขึ้นเพื่อเป็นการส่งเสริมการท่องเที่ยว ทำให้ประชาชนทั่วไป และนักท่องเที่ยวได้รู้จักทุเรียนกมลามากยิ่งขึ้น ส่วนเรื่องการเพาะขยายพันธุ์ ทาง อบต.ได้มีการคัดเลือกพันธุ์ทุเรียนกมลาคุณภาพดี นำมาเพาะชำแล้วนำแจกจ่ายให้แก่เกษตรไปปลูกเพื่อเพิ่มปริมาณต้นทุเรียนกมลาพันธุ์ดี
อย่างไรก็ตาม ทุเรียนกมลา บ้านบางหวาน ต.กมลา อ.กะทู้ จ.ภูเก็ต เป็นผลไม้พื้นบ้านควรแก่การอนุรักษ์ ถึงจะไม่ใช่ทุเรียนพันธุ์เนื้อดี อย่างหมอนทอง ชะนี ก้านยาว แต่ทุเรียนกมลา มีรสชาติที่ไม่เหมือนใคร บางต้นอายุยืนยาวถึงร้อยสองร้อยปี จึงต้องรักษาให้คงอยู่ต่อไป
