เปิดวิสัยทัศน์ “พระนาย สุวรรณรัฐ” ผอ.ศอ.บต. และคำมั่น “ใครไม่ดีต้องออกไป”

สถาบันข่าวอิศรา สมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทย

จังหวะชีวิตของ “พระนาย สุวรณรัฐ” ผู้อำนวยการศูนย์อำนวยการบริหารชายแดนใต้ (ผอ.ศอ.บต.) พื้นเพเป็นคน จ.ลำปาง ตามบิดาซึ่งเป็นข้าหลวงไปปราบโจรสลัดทะเลสาบ เดินทางไปเติบโตที่จังหวัดสงขลา ตั้งแต่ ปี พ.ศ.2495 หลังจากนั้นจึงได้ย้ายมาศึกษาที่กรุงเทพฯอีกครั้งในปี 2500

เคยเป็นนายอำเภอ ปลัดอำเภอ และผู้ว่าราชการอยู่หลายแห่ง รวมทั้ง เคยรับราชการอยู่ที่ อ.สายบุรี จ.ปัตตานี พริบตาเดียว จะเกษียณราชการในปี พ.ศ.2555

วันนี้วันที่ไฟใต้ระอุ “พระนาย” นอกจากจะนั่งควบเป็นผู้ว่าราชการ จ.นนทบุรี แล้ว ยังได้รับมอบหมายให้ตำแหน่ง ผอ.ศอ.บต

ตำแหน่งที่เป็นความคาดหวังอย่างยิ่ง ในการแก้ปัญหาความไม่สงบใน 5 จังหวัดภาคใต้ แม้จะเคยเปรียบเปรยไว้ว่า ความผิดหวังอาจจะเกิดขึ้นเพราะคาดหวังเกินไปหรือเปล่า แต่ “พระนาย”ยืนยันว่าต้องทำงานให้เต็มที่เท่าที่จะทำได้

ผอ.ศอ.บต. เปิดใจ ถึงโครงสร้างที่จะให้ประชาชนเข้ามามีส่วนร่วมว่า เป็นคำสั่งสำนักนายกที่กำหนดโครงสร้างชัดเจนมีให้มีสภาที่ปรึกษา แม้ไม่ได้กำหนดจำนวนตัวบุคคล แต่กำหนดว่าควรจะมีสัดส่วนที่เหมาะสม ในกลุ่ม 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ รวมถึง จ.สตูลกับ จ.สงขลา

“หลักๆ คือ ผู้นำศาสนา นักวิชาการ และสื่อมวลชน นอกจากนี้ยังมีผู้ที่มีความรู้ ความสามารถ และประสบการณ์ ทางด้านนี้ ทุกภาคส่วนในสังคมที่น่าจะมีส่วนร่วมในการบริหารจัดการในภาครัฐในพื้นที่ ควรจะมาเป็นสภาที่ปรึกษา และในสภาที่ปรึกษา อาจจะตั้งคณะทำงานให้เป็นผู้ปฏิบัติได้ การเป็นสภาในความหมายอาจจะมีการเปิดประชุมกัน หรือเป็นสภาที่ปรึกษาก็คือเมื่อเกิดความสมควร ก็จะมีการประชุมสภาที่ปรึกษา ดังนั้นถ้าจะมาทำงานกันเพื่อจะสนับสนุนงานของสภา ต้องมีคณะทำงาน คณะกรรมการ ฯลฯ นี่คือสิ่งที่สร้างความมีส่วนร่วม”

นอกจากนี้ จะเป็นที่ปรึกษา กรรมการ ที่ทาง ศอ.บต.ได้ตั้งขึ้นซึ่งได้กำหนดไว้ในคำสั่งเช่นเดียวกัน เช่นทางด้านการศึกษานอกจากจะมีผู้ทรงคุณวุฒิที่ยู่ในสภาแล้ว อาจจะมีคณะกรรมการในภาคการศึกษาให้คำแนะนำ คำปรึกษา ศอ.บต.ได้ นอกจากนั้นแล้วก็คือความคิดว่าอยากจะให้มีส่วนร่วมอย่างไร

“ผู้อำนวยการ ศอ.บต.บางคนสมัยก่อนท่านใช้วิธี ทำซองจดหมายจ่าหน้าซองถึงตัวเอง แล้วแจกไปทั่วทั้งจังหวัด ใครอยากร้องเรียน เสนอแนะ ก็ส่งมาได้ แต่ก็มีบ้างที่เขียนใส่ความมา แต่กรองกันไม่ยาก นี่ก็เป็นที่มาของการมีส่วนร่วม ศอ.บต.” นายพระนายกล่าวและว่า

“ได้ยินมาว่ามีคนเคยแช่งไว้ถ้าใครคิดยุบ ศอ.บต. คนนั้นไม่เจริญ คล้ายกับว่าศอ.บต.เป็นที่พึ่งพาได้เป็นที่ๆคนไว้ใจ นี่คือสิ่งที่ ศอ.บต.ยืนยัดไว้ ศอ.บต. มีช่องทางที่จะเข้าสู่ความรู้สึกนึกคิดและสามารถได้มาซึ่งความมีส่วนร่วมของพี่น้องประชานชนได้มากพอสมควร หลายช่องทาง ซึ่งเปิดไว้และเป็นไปตามภารกิจ หนึ่งในยุทธศาสตร์ของนโยบายรัฐบาลนี้คือความมีส่วนร่วมให้มากที่สุด เป็นเรื่องที่ต้องรับไปปฏิบัติ”

ด้านความหวังที่จะให้ ศอ.บต. เป็นองค์กรที่รักษาความเป็นธรรมให้กับชาวบ้าน หากชาวบ้านถูกข้าราชการรังแกกลั่นแกล้ง นายพระนายกล่าวว่า

“มองในภาพใหญ่ ศอ.บต.ไม่ใช่หน่วยงานที่ไปคอยจับผิดข้าราชการ ภาพนี้สำคัญมาก ศอ.บต. เองจะดูเสมือนหนึ่งเรายกส่วนราชการจากกรุงเทพฯไปตั้งไว้ที่ภาคใต้ คือผมไปอยู่ที่จังหวัดในภาคใต้เพื่อให้เส้นทางการทำงานสั้นลง ผมสามารถเจรจาความราชการแทนผู้ว่าราชการทั้ง 5 จังหวัดให้ และด้วยความที่ผมไม่ใช่ผู้ว่าราชการจังหวัด ผมเป็นรองปลัดกระทรวงซึ่งเท่ากับกระทรวงฯมอบอำนาจให้ผมดูแลใน 5 จังหวัดนี้ผมก็สามารถที่จะคุยกับปลัดกระทรวงได้อย่างสะดวกกว่าที่ปลัดกระทรวงจะคุยกับผู้ว่าฯเอง”
“ถามถึงความยุติธรรม เรื่องที่ประชาชนไม่ได้รับความยุติธรรม ศอ.บต.สมัยนี้ผมคิดว่าสมบูรณ์กว่า ศอ.บต.สมัยก่อนเพราะเรามีกระทรวงยุติธรรม ภายใต้การนำของ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม ซึ่งเป็นอดีตประธานศาลฎีกา มุ่งมั่นอยากทำเรื่องนี้มาก มีการจัดตั้งศูนย์อำนวยการความยุติธรรมภาคใต้ ที่ตั้งอยู่ใน ศอ.บต. ขณะนี้ด้วย ส่วนคุณจรัญ ภักดีธนากุล ปลัดกระทรวงยุติธรรม ได้คิดว่าปัญหาประการหนึ่งคือ การอำนวยความยุติธรรม ได้ไม่เท่าทัน ท่วงที ทั่วถึง เท่าเทียม การตั้งหน่วยงานนี้ผมคิดว่าจะช่วยได้มาก”

นายพระนาย กล่าวอีกว่า ศอ.บต.ชุดปัจจุบันกับชุดในอดีตที่ถูกยุบไปนั้นแตกต่างกันมาก “ผมไม่ทราบว่าวันนั้นใช้กำลังเข้าไปมากน้อยเท่าไร แตกต่างจากเดี๋ยวนี้กี่เท่าตัว แต่คงประเมินว่าน่าจะน้อยกว่านี้เยอะ มันชี้อะไรบางอย่างว่าทุกวันนี้ผู้ที่เหนื่อยจริงๆคือฝ่ายทหารและตำรวจ ถ้าไม่มีทหารและตำรวจไม่รู้ว่าทุกวันนี้สถานการณ์จะเป็นอย่างไร เพราะการเผชิญกับเหตุการณ์ความไม่สงบในขณะที่ฝ่ายตรงข้ามมีอาวุธสมบูรณ์ เสมือนเป็นคันธนูซึ่งมาจากไหนไม่ทราบ ไม่เหมือนทวนที่มองเห็นได้ชัดว่ายืนถืออยู่ ต้องถือว่าทหารและตำรวจทางภาคใต้รับภารกิจเป็นอย่างหนัก” นายพระนายกล่าวและว่า

ส่วนทางพลเรือน วันนี้เราคิดว่างานด้านกิจการพลเรือนในพื้นที่ การเข้าถึงพี่น้องชวาบ้าน การดูแลให้เกิดความสมานฉันท์ในพื้นที่ เรามีองคาพยพอยู่ในพื้นที่มากพอสมควรกับทุกกระทรวงทบวงกรม แต่ที่ยังไม่สำเร็จเท่าที่ควรอาจเป็นเพราะว่าเรายังอาจจะมีทิศทางในการทำงานไม่ชัดเจนมาก ไม่เห็นเป้าชัดเจนก็ได้

เพราะฉะนั้น หน้าที่ของ ศอ.บต. ประการหนึ่งคือมีภาพในอนาคตมียุทธศาสตร์ของกลุ่มจังหวัดที่ชัดเจนและสนองตอบต่อปัญหาในพื้นที่ได้เป็นอย่างดี อันนี้เราสามารถให้ผู้ว่าฯ 5 จังหวัดมาพูดคุยกันมาแลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน ในแต่ละจังหวัดว่าที่ไหนดี ทำไมจังหวัดนี้ทำได้ และที่สำคัญคือ ทั้ง 5 จังหวัด ในแต่ละจังหวัดมีเอกภาพในการบริหารงานเต็มที่ ผมเองจะเปรียบเสมือนเป็นเจ้าไม่มีศาล คือพื้นที่รับผิดชอบ หน่วยงานปฏิบัติการ หรือที่เรียกว่า Implementing Agency โดยส่วนใหญ่ไม่ใช่ ศอ.บต. เพราะ ศอ.บต.ไม่ใช่หน่วยปฏิบัติ เราจะดูว่ามีอะไรขาดเหลือตรงไหนเราเข้าไปช่วยสนับสนุน

เมื่อตอกย้ำถึงความเคลือบแคลงในการทำงาน ระหว่างยุคตำรวจที่เพิ่งมอดไป กับยุคทหารที่เพิ่งเกิดขึ้นมา นายพระนาย ยืนยันหนักแน่นว่า

“ไม่ใช่ เท่าที่ดูบรรยากาศที่ไป ผมเจอ พล.ต.อ.อดุลย์ แสงสิงห์แก้ว ผู้บัญชาการตำรวจภูธรภาค 9 และ พล.ท.วิโรจน์ บัวจรูญ แม่ทัพภาคที่ 4 และรองแม่ทัพ รวมถึงผู้ใหญ่ หลายคน ผมว่าทีมนี้เป็นทีมที่มีประสิทธิภาพ อย่างไรก็ตามต้องยอมรับว่าในองค์กรจะมีทุกคนที่ดีทุกคนเป็นไปไม่ได้ ถ้าอย่างนั้นเราก็ไม่ต้องตั้งโครงสร้างองค์กรขึ้นมาใหม่ เพื่อคอยสอบทานเรื่องนี้”

“เพราะฉะนั้นคงจะมีคนไม่ดีอยู่บ้าง และถ้ามีจริงๆแล้วกลับตัวไม่ได้ ศอ.บต. กับ พลเรือนทหารตำรวจ (พตท.) ก็จะคุยกันแล้วเราก็ต้องเสนอแม่ทัพภาคที่ 4 และ ผู้อำนวยการกองรักษาความมั่นคงภายใน (ผอ.กอ.รมน.) คือพล.อ.สนธิ บุณยรัตกลิน ผู้บัญชาการทหารบก (ผบ.ทบ.) ว่าคนนี้คงต้องออกไปจากพื้นที่ ก็คงจะมีบ้าง ตรงนี้อยู่ในคำสั่งของสำนักนายกรัฐมนตรี แล้วเมื่อคนๆนี้ออกไปแล้วจะกลับเข้ามาในพื้นที่อีกไม่ได้ ถ้าแม่ทัพภาคที่ 4 ไม่ยอม”

ผอ.ศอ.บต กล่าวอีกว่า แต่อย่างไรต้องรู้ว่าเรากำลังมองอยู่ 2 ด้าน พร้อมๆกันคือ ใครไม่ดีก็ต้องออกไป ขณะเดียวกันเราก็หาคนดีเข้ามา คนดีที่กล้าจะเข้ามาทำงานที่นี่ ไม่ใช่ถ้าใครไม่ดีก็ออกไปคำถามคือมีใครเข้ามาแทนหรือไม่ ต้องดูพร้อมๆกัน ต้องคุยเรื่องแรงจูงใจ เรื่องจิตวิทยาของมนุษย์ ถ้าเราจะได้คนดีๆเข้ามาเราต้องมีอะไรให้กับครอบครัวเขา มีความมั่นคงในชีวิตให้บ้าง เรื่องที่ผู้บริสุทธิ์ถูกกระทำโดยที่ไม่มีโจทก์อะไรเลย ต่อไปต้องเป็นหน้าที่ของ ศอ.บต. ดูแล ปัจจุบันสำนักนายกรัฐมนตรีดูแลอยู่

อดีตที่เคยทำงานรับราชการใน อ.สายบุรี มองวันนี้ว่าปัจจัยการก่อความไม่สงบนั้นไม่มีอะไรเปลี่ยนไปเลย

“ถ้าถามถึงสาเหตุไม่มีอะไรแตกต่างตามความเข้าใจของผม แต่ในอดีตวันนั้นประมาณ 20 กว่าปีที่แล้ว กับวันนี้ หลายสิ่งหลายอย่างไม่เหมือนเดิม ถ้าเราพูดถึงระยะของโรค วันนั้นคงอยู่ในระยะต้นกว่านี้เยอะ ต้องยอมรับความจริง วันนั้นเรายังไม่พูดถึงการสนับสนุนจากต่างประเทศมากมายนัก ยังไม่พูดถึงเรามีกลุ่มเยาวชนที่หลงผิดเยอะ พอมาถึงจุดนี้ก็แตกต่างเยอะมาก ผมคิดว่านั่นคือเหตุผลที่โครงสร้างในวันนี้ค่อนข้างไม่เหมือนกับโครงสร้างเมื่อครั้งถูกยุบในปี พ.ศ.2539 โครงสร้างปัจจุบันเราต้องให้ความสำคัญกับความสงบเรียบร้อยในพื้นที่ ภายใต้ความสมานฉันท์ และใช้หลักคิด เข้าใจ เข้าถึง พัฒนา มองเรื่องความสงบเรียบร้อยในพื้นที่เป็นสำคัญ”

แล้วจะรู้ได้อย่างไรว่า แนวทางการดำเนินงานของ ศอ.บต. ไปถูกทาง

“ผมว่าเร็วเกินไปที่จะถามคำถามนี้ตอนนี้ ขณะนี้มีผู้รับผิดชอบในเรื่องนี้หลายหน่วยที่เกี่ยวข้อง ทั้งสภาความมั่นคงแห่งชาติ (สมช.) ทหาร พลเรือน ได้คุยกันจนสามารถที่จะออกสูตรนี้ออกมา สูตรนี้คือสูตรที่ดูจากเหตุการณ์ในอดีตประเมินสถานการณ์ปัจจุบันไปถึงอนาคต ถึงมีสูตรนี้ออกมา เพราะฉะนั้นต้องดูว่าสูตรนี้จะสามารถที่จะรองรับต่อปัญหาที่เกิดขึ้นและที่จะเกิดขึ้นได้มากน้อยขนาดไหน ผมไม่ได้พูดว่าสูตรนี้เป็นสูตรที่จะต้องใช้ไปอีกสิบปี ไม่ใช่ เพราะสูตรจะต้องปรับแต่งให้เข้ากับสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงไป คิดว่าจะต้องรอคำตอบสักพักหนึ่งถึงจะมองได้ชัดเจนขึ้น”

“นี่เป็นโครงสร้างของรัฐบาลซึ่งปัจจุบันได้กำหนดโครงสร้างขึ้นมาแล้วผมเป็นข้าราชการประจำมี หน้าที่ทำงานตามโครงสร้างให้ดีที่สุด ถ้าโครงสร้างยังมีอุปสรรค ก็ต้องนำเสนอ เอามาคุยกัน เป็นเรื่องธรรมดา ทุกสิ่งทุกอย่างทุกคนหวังให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในทางที่ดีขึ้น ถ้าโครงสร้างจำเป็นต้องปรับปรุงเปลี่ยนแปลงก็จะต้องนำเสนอต่อผู้มีอำนาจ ถ้ากระบวนการทำงานต้องมีการปรับปรุงก็ต้องเสนอไป ถ้าดีอยู่แล้วเราก็ไม่ต้องเสียเวลาเรื่องนี้”

“ส่วนเมื่อมีรัฐบาลที่มาจากการเลือกตั้งเมื่อไร ก็ต้องเป็นหน้าที่ของรัฐบาลชุดนั้นพิจารณาว่าคุณจะดูแลปัญหาชายแดนภาคใต้อย่างไร เป็นการตัดสินใจต่อประเทศชาติโดยรัฐบาลที่มาจากการเลือกตั้ง ก็ต้องไปว่ากันอีก ผมไม่ทราบและคงไม่ได้สนใจในประเด็นนี้เท่าไร เพราะผมเป็นข้าราชกรประจำถ้าดูว่าโครงสร้างนี้ดีเหมาะสม ผมก็กระโดดเข้ามามีส่วนร่วมด้วย โครงสร้างใหม่ถ้าออกมาแล้วดูแล้วทำงานได้และรัฐบาลไว้ใจให้ผมทำผมก็ทำ ถ้าดูแล้วโครงสร้างไม่เหมาะกับบุคลิกคนอย่างเรา ก็ต้องหาคนอื่นมาแทน ผมก็ต้องไปรับราชการที่อื่นก็ว่ากันไปไม่มีปัญหาอะไร”นายพระนายกล่าวและว่า

คิดว่านโยบายหลักที่รัฐบาลกำหนดมาคือความสมานฉันท์ เมื่อ พล.อ.สุรยุทธ์ จุลานนท์ นายกรัฐมนตรียื่นมือออกไปแล้ว ความสมานฉันท์ต้องมาจากทุกภาคส่วน ถ้าเราบอกว่าต้องการเห็นความสงบสุขแต่มีคนๆหนึ่งแค่คนเดียวไม่ต้องการเห็น ความสมานฉันท์ถ้าทุกภาคส่วนพร้อมใจกันอยากจะเกิดมันเกิดได้ ชนิดที่ว่าไม่มีความขัดแย้งในสังคมเลย ไม่มีเหตุการณ์ร้ายเลยเป็นไปได้

“เชื่อเถอะว่าเราคงจะทำงานเหนื่อยน้อยลง จะมีมวลชนมากขึ้น แนวร่วมของผู้ที่อยากเห็นจังหวัดชายแดนใต้มีความสุขขึ้นจะมีเยอะแยะ นี่คือสิ่งที่ผมคิดว่าน่าจะออกมาเป็นอย่างนั้น” ผอ.ศอ.บต กล่าว

การแก้ปัญหาความไม่สงบคืองานหนักที่กำลังรอ ผอ.ศอ.บต.อยู่ข้างหน้า “พระนาย สุวรรณรัฐ” บุคคลที่ได้ชื่อว่ามีความเหมาะสมที่สุดในช่วงนี้

โดย “พระนาย” กระซิบว่า ช่วง 60 วันแรก ตั้งแต่ 1 พฤศจิกายน ที่เข้ามารับตำแหน่งยังจะเป็นการถ่ายโอนภารกิจในองค์กรต่างๆ

ส่วนของจริงจะเริ่มดีเดย์ 1 มกราคม 2550 โปรดอดใจรอ