วันนวัตกรรมแห่งชาติ เทิดพระเกียรติ ร.9 ในฐานะพระบิดานวัตกรรมไทย
วันที่ 5 ตุลาคม ของทุกปี เป็นวันนวัตกรรมแห่งชาติ ทางกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) โดยสำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (องค์การมหาชน) หรือ NIA ได้ทำการคัดเลือกผู้ประกอบการขนาดใหญ่ ขนาดกลาง กลุ่มวิสาหกิจรายย่อย และองค์กรต่างๆ ที่มีผลงานสุดยอดทางด้านนวัตกรรม เข้ารับ รางวัลนวัตกรรมแห่งชาติ เพื่อเทิดพระเกียรติและรำลึกถึงพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ซึ่งทรงมีพระอัจฉริยภาพยิ่งด้านนวัตกรรมจากโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ‘แกล้งดิน’ ในฐานะ ‘พระบิดาแห่งนวัตกรรมไทย
และในปี 2568 มีกิจการที่ผ่านการคัดเลือก และเข้ารับรางวัล เช่นเดียวกับทุกปี และหนึ่งในนั้นเป็นผลงานของกลุ่มวิสาหกิจ ทอผ้าโฮสกุยศรีสังวาล ที่ได้รับรางวัลชนะเลิศ ประเภท วิสาหกิจชุมชนรายย่อย กับผลงาน แป้งกั้นสีด้วยข้าวและธัญพืช ใช้ในการสร้างลายผ้าบาติกทดแทนเทียน
แป้งกั้นสีด้วยข้าว นวัตกรรมทดแทนเทียนสร้างลายผ้า
คุณณัฐวรรธน์ ถิรรัตนวิชญ์ กลุ่มทอผ้าโฮลกุยศรีสังวาลย์ เจ้าของผลงาน แป้งกั้นสีด้วยข้าว และ ธัญพืช เล่าว่า แป้งกันสีด้วยข้าว และธัญพืช เป็นแนวคิดในการนำข้าวเหนียว ข้าวจ้าว และรำข้าว มาทำเป็นแป้ง เพื่อใช้สำหรับการสร้างลวดลายบนผ้าบาติก ซึ่งเดิมจะใช้การกั้นสีด้วยเทียน จะมีปัญหาเวลาล้างน้ำออก เดิมเทียนเวลาล้างน้ำออกจะล้างยาก และจะเป็นไขเกาะบนผ้า แต่พอเปลี่ยนมาใช้แป้งกันสีด้วยข้าว ล้างน้ำออกได้ง่าย และไม่เหลือคราบ และไม่ต้องต้มเหมือนกับล้างเทียน ลดการใช้พลังงานที่ก่อให้เกิดมลพิษ ขณะเดียวกัน การใช้แป้งกั้นสีด้วยข้าวและธัญพืช ยังย่อยสลายได้ทันทีตามธรรมชาติ ปลอดภัยต่อสิ่งแวดล้อม ที่สำคัญ ยังช่วยเพิ่มช่องทางการนำข้าวและธัญพืชในท้องถิ่น มาใช้อีกทางหนึ่งด้วย เป็นการช่วยเหลือเกษตรกรให้มีช่องทางการขายเพิ่มมากขึ้น แก้ปัญหาราคาผลผลิตการเกษตรที่ตกต่ำ
สำหรับแป้งกั้นสีด้วยข้าวและธัญพืช ได้มีการใช้กันอย่างแพร่หลายในกลุ่มผู้ผลิต และสร้างลายผ้าบาติก โดยต้นทุนการผลิตไม่ได้เพิ่มขึ้น เราได้ทำออกมาจำหน่ายทั่วไป ผู้ผลิตผ้าบาติกสามารถหาซื้อได้ง่าย ผ่านแพลตฟอร์มออนไลน์ในทุกช่องทาง ในอนาคต มีแผนที่จะนำออกไปขายในต่างประเทศ ด้วย ในส่วนของการผลิต แป้งกันสีด้วยข้าวและธัญพืช เริ่มทำมาแบบลองผิดลองถูก จากการใช้เอง เพราะส่วนตัวทำผ้าบาติกที่ต้องใช้เทียนในการกั้นสี เช่นเดียวกับคนอื่นๆ และปัญหาที่เจอ เหมือนกับที่กล่าวมาข้างต้น ทำให้เกิดไอเดีย ว่าจะหาอะไรมาทดแทนเทียนในการกั้นสีทำลายผ้าได้อย่างไร จนได้ลองผิดลองถูก จนได้สูตรดังกล่าว และทำวิจัยร่วมกับหน่วยงานภาครัฐด้วย สุดท้าย ได้แป้งกันสีด้วยข้าว ออกมาใช้ และจำหน่ายให้กับผู้ผลิตสร้างลายผ้าบาติกลายอื่นๆ ด้วย ต้นทุนไม่ได้เพิ่มขึ้นมาก เมื่อเทียบกับการใช้เทียน แต่การทำงานที่ง่ายขึ้นทำให้การตัดสินใจของผู้ผลิตผ้าง่ายขึ้นด้วรางวัลข้าวไทย ประเภทกลุ่มวิสาหกิจชุมชน
ทั้งนี้ ล่าสุด แป้งกั้นสีด้วยข้าว ของกลุ่มทอผ้าโฮลกุยศรีสังวาลย์ ได้รับรางวัลชนะเลิศ ในการประกวดรางวัลนวัตกรรมไทย และรางวัลนวัตกรรมข้าวไทย เนื่องในวันนวัตกรรมแห่งชาติ ประจำปี 2568 ซึ่งเป็นรางวัลที่เชิดชูเกียรตินวัตกรและองค์กรนวัตกรรมไทยผู้ริเริ่มสร้างสรรค์ผลงานนวัตกรรมที่โดดเด่น และเป็นประโยชน์ต่อองค์กร สังคม และประเทศ ทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคการศึกษา
รางวัลนวัตกรรมแห่งชาติ ดันไทยก้าวสู่ประเทศมีความพร้อมด้านนวัตกรรม
ดร.ชุติมา เอี่ยมโชติชวลิต ประธานกรรมการนวัตกรรมแห่งชาติ กล่าวว่า “วันนวัตกรรมแห่งชาติ NIA จัดขึ้นอย่างต่อเนื่อง ทั้งนี้ จะเห็นได้ว่า ‘ทุนมนุษย์’ เป็นรากฐานสำคัญของประเทศในการริเริ่มสร้างสรรค์ให้เกิดนวัตกรรม NIA จึงมุ่งพัฒนาคนไทยในทุกช่วงวัยให้มีความสามารถในการแข่งขันและวางรากฐานสู่การพัฒนาประเทศ โดยอาศัย ‘เทคโนโลยี’ และ ‘นวัตกรรม’ เข้ามาช่วยลดความเหลื่อมล้ำในการเข้าถึงการศึกษาที่มีคุณภาพ เพื่อเร่งให้ประเทศไทยเป็นผู้มีบทบาทสำคัญทางเศรษฐกิจในเวทีโลก ตลอดจนส่งเสริมการสร้างผู้ประกอบการฐานนวัตกรรมทุกระดับ ตั้งแต่เยาวชน สตาร์ตอัป เอสเอ็มอี จนถึงบริษัทเอกชนขนาดใหญ่ โดยมุ่งเน้นการนำนวัตกรรมมาแก้ไขปัญหาของประชาชน
สำหรับการจัดงาน ‘วันนวัตกรรมแห่งชาติ’ ครั้งนี้ จะเป็นหนึ่งในกลไกของ NIA ที่จะสร้างความตระหนัก และกระตุ้นให้เกิดการสร้างนวัตกรรม ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาประเทศได้อย่างต่อเนื่องและเป็นรูปธรรม และเป็นเวทีสำคัญที่แสดงถึงศักยภาพด้านนวัตกรรมจากฝีมือคนไทยให้เห็นว่าประเทศไทยสามารถสร้างและพัฒนานวัตกรรมที่ทัดเทียมกับนานาประเทศชั้นนำด้านนวัตกรรมได้ สุดท้ายนี้ NIA พร้อมสนับสนุนและส่งเสริมการพัฒนานวัตกรรม เพื่อให้ประเทศไทยก้าวไปสู่การเป็น ‘ชาตินวัตกรรม’ อย่างแท้จริง”
จัดเป็นปีที่21 มีนวัตกรรมแห่งชาติกว่า 6,299 ผลงานเข้าประกวด
ดร. กริชผกา บุญเฟื่อง ผู้อำนวยการสำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ NIA กล่าวว่า “รางวัลนวัตกรรมแห่งชาติ จัดขึ้นอย่างต่อเนื่องเป็นปีที่ 21 นวัตกรรมของคนไทยมีพัฒนาการอย่างก้าวกระโดด สอดรับกับบริบทโลกที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว โดยที่ผ่านมามีผลงานส่งเข้าประกวดรางวัลนวัตกรรมแห่งชาติกว่า 6,299 ผลงาน ได้รับการเชิดชูเกียรติกว่า 330 ผลงาน ก่อให้เกิดผลกระทบทางเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อมแก่ประเทศ มูลค่ากว่า 137,000 ล้านบาท หรือปีละกว่า 6,523 ล้านบาท”
“ทั้งนี้ NIA ในฐานะ ‘ผู้กำหนดทิศทางนวัตกรรม หรือ Focal Conductor’ พร้อมทำงานร่วมกับพันธมิตรทั้งในและต่างประเทศ เพื่อสร้างผลกระทบเชิงบวกทางเศรษฐกิจและสังคมอย่างยั่งยืน ผ่านกลยุทธ์ Groom – Grant – Growth – Global โดยตั้งเป้าเพิ่มจำนวนผู้ประกอบการฐานนวัตกรรมที่พร้อมแข่งขันในตลาด สร้างมูลค่าเพิ่มทางเศรษฐกิจ และขับเคลื่อนเศรษฐกิจไทยสู่เศรษฐกิจฐานนวัตกรรม อันจะนำไปสู่การผลักดันภาพลักษณ์ใหม่ของประเทศไทยในการเป็น ‘ชาตินวัตกรรม’ ที่ได้รับการยอมรับในระดับนานาชาติ ทั้งนี้ NIA เชื่อมั่นว่าการจัดงาน ‘วันนวัตกรรมแห่งชาติ’ จะเป็นหนึ่งในกลไกสำคัญที่จะช่วยสร้างความตระหนักและกระตุ้นให้เกิดการคิดค้น พัฒนา และต่อยอดนวัตกรรมของคนไทย ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาประเทศ พร้อมทั้งเป็นเวทีในการสื่อสารและสร้างการรับรู้ถึงพลังการขับเคลื่อนประเทศไปข้างหน้าด้วยนวัตกรรมจากทุกภาคส่วน” ดร. กริชผกา กล่าวเพิ่มเติม
รายชื่อผู้ที่ได้รับรางวัลปี 2568
สำหรับพิธีมอบรางวัลในปีนี้ ประกอบด้วย 1) รางวัลนวัตกรรมแห่งชาติ (ปีที่ 21) แบ่งเป็น 4 ด้าน ได้แก่ ด้านเศรษฐกิจ ด้านสังคมและสิ่งแวดล้อม ด้านผู้สื่อสารนวัตกรรม ด้านองค์กรนวัตกรรม ปีนี้มีผลงานส่งเข้าร่วมประกวด 374 ผลงาน
1.ด้านเศรษฐกิจ รางวัลชนะเลิศ ได้แก่ บริษัท วีอิ้งค์ อินเตอร์เทรด จำกัด ผลงาน นิรันตร์
รางวัลชนะเลิศ วิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม ได้แก่ บริษัท ทีไออี สมาร์ท โซลูชั่น จำกัด ผลงาน บริหารจัดการ Chiller Plant
2.ด้านสังคมและสิ่งแวดล้อม รางวัลชนะเลิศ ได้แก่ บริษัท พีทีที โกลบอล เคมิคอล จำกัด (มหาชน) ผลงานนวัตกรรมเม็ดพลาสติกพอลิเอทีลีน รางวัลชนะเลิศ วิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม ได้แก่ บริษัท แฟมิลี่เดฟ จำกัด ผลงานแพลตฟอร์ม AI ภาษามือแบบ 3 มิติ ให้กับผู้พิการทางการได้ยิน
รางวัลชนะเลิศ ด้านองค์กร ได้แก่ มหาวิทยาลัยราชภัฎสวนสุนันทา ผลงาน ระบบช่วยตัดสินใจ จัดการป่าผลัดใบ
3. ด้านสื่อสารนวัตกรรม รางวัลเชิดชูเกียรติประเภทบุคคลธรรมดา ได้แก่ คุณแทนไท ประเสริฐกุล
รางวัลเชิดชูเกียรติ ประเภท ระดับนิติบุคคล ได้แก่ บริษัทเดอะสแตนดาร์ด จำกัด รายการ The Secret Sauce
4. ด้านองค์กรนวัตกรรม ประเภทวิสาหกิจขนาดใหญ่ และวิสาหกิจขนาดกลาง ได้แก่
1.บริษัท พีทีที โกลบอล เคมิคอล จำกัด (มหาชน)
2.บริษัท บ้านปู จำกัด (มหาชน)
3.บริษัท สมาร์ท เซอร์วิส แอนด์ แมเนจเม้นท์ จำกัด
4.บริษัท ซีพีเอฟ ไอทีเซ็นเตอร์ จำกัด (แอ็กซอน)
5. บริษัท เมทเธียร์ จำกัด
6. บริษัท คอลแอคทีฟ วัน จำกัด
ประเภทวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม
1.บริษัท เอ็ดดูเคชั่น อีซี่ ไทยแลนด์ จำกัด
ประเภทองค์กรภาครัฐ และภาคประชาสังคม
1.ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร
2.บริษัท วงษ์พาณิชย์ อินเตอร์เนชั่นแนล จำกัด
3. มหาวิทยาลัยศรีปทุม
2) รางวัลนวัตกรรมแห่งประเทศไทย (ปีที่ 25) จัดโดย สมาคมวิทยาศาสตร์แห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ ร่วมกับ NIA เพื่อส่งเสริมและสนับสนุนการสร้างสรรค์นวัตกรรมในระดับเยาวชนในการพัฒนาผลงานให้สามารถต่อยอดเป็นธุรกิจนวัตกรรม แบ่งเป็น 2 ระดับ ได้แก่ ระดับปริญญาตรี หรือ ปวส. และระดับมัธยมศึกษา หรือ ปวช. ปีนี้มีผลงานส่งเข้าร่วมประกวด 525 ผลงาน
รางวัลชนะเลิศ ผลงาน NeuronFAMES ระบบกายภาพครบวงจร โดยคำนึงถึงแรงบันดาลใจและการมีส่วนร่วมในการฟื้นฟูสมรรถภาพร่างกายของผู้ป่วย จาก โรงเรียนกุรงเทพคริสเตียนวิทยาลัย
3) รางวัลนวัตกรรมข้าวไทย (ปีที่ 17)จัดโดย มูลนิธิข้าวไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ ร่วมกับ NIA เพื่อสนับสนุนให้เกิดความตื่นตัวและการพัฒนาใฝ่รู้ด้านเทคโนโลยีและนวัตกรรมข้าวไทย ผ่านการคัดเลือกนวัตกรรมผลิตภัณฑ์ข้าวไทย รวมทั้งกระบวนการผลิตที่เป็นนวัตกรรมที่เกี่ยวข้องกับข้าวไทยที่มีศักยภาพสู่เชิงพาณิชย์ ที่ก่อให้เกิดประโยชน์ทั้งในด้านเศรษฐกิจและสังคมของประเทศ แบ่งเป็น 2 ประเภท ได้แก่ ประเภทกลุ่มอุตสาหกรรม และประเภทกลุ่มวิสาหกิจชุมชน ปีนี้มีผลงานส่งเข้าร่วมประกวด 78 ผลงาน”
ผู้รับรางวัลชนะเลิศ ระดับอุตสาหกรรม ได้แก่ เครื่องดื่มรำข้าวสำเร็จรูป ชนิดผง (ตราไรซ์ลี่) จากบริษัทน้ำมันบริโภคไทย จำกัด
ผู้รับรางวัลระดับวิสาหกิจชุมชน ได้แก่ แป้งกั้นสีด้วยข้าวและธัญพืช จาก กลุ่มทอผ้าโฮยกุยศรีสังวาลย์
