ปลูกต้นไม้แบบโคเคดามะ กระถางไม่จำเป็นอีกต่อไป ไอเดีย กระถางลูกบอลดินจากวัสดุธรรมชาติ

กระถางต้นไม้ ไม่มีความจำเป็นอีกต่อไป เพราะปัจจุบันสามารถนำวัสดุและดินปลูกมาประกอบร่างเป็นลูกบอลดินสวยแบบธรรมชาติ แทนกระถางได้ ไอเดียนี้ เป็นของ “นางสาวณัฎฐินี ผายจันเพ็ง” เจ้าของลูกบอลดิน ใช้เทคนิคการปั้นแบบญี่ปุ่น ที่เรียกว่า โคเคดามะ ซึ่งนอกจากจะแทนกระถางได้แล้วยังมีความสวยงามตามธรรมชาติ ช่วยให้การตกแต่งบ้านและสวนมีความกลมกลืนใกล้ชิดธรรมชาติ ไม่ว่าจะวางมุมไหนทำให้บ้านดูดีไปหมด และช่วยให้การดูแลต้นไม้เป็นเรื่องที่ง่าย สำหรับคนเมืองอยากปลูกต้นไม้ แต่ไม่มีเวลาดูแล

แรงบันดาลจากความสวยงามตามธรรมชาติ
ต่อยอดสู่...ลูกบอลดินโคเคดามะ

นางสาวณัฏฐินี (คุณปุ่ม) เล่าว่า ตนเองได้มาทำกระถางลูกบอลโคเคดามะ ได้ประมาณ 3-4 ปี จุดเริ่มต้นมาจากเดิมเป็นอาจารย์สอนเกี่วกับเครื่องปั้นดินเผา อยู่ที่มหาวิทยาลัยศิลปากร แต่วันหนึ่งสามีให้ออกมาช่วยดูแลลูก และดูแลธุรกิจ ทำให้พอจะมีเวลาว่างบ้าง ก็เลยนำความรู้ด้านเครื่องปั้นดินเผาที่มีอยู่ และบวกกับตนเองเป็นคนที่ชื่นชอบการปลูกต้นไม้ ถ้าทำกระถางดินเผาธรรมดาก็ทำมาเยอะแล้ว อยากได้กระถางที่ใกล้เคียงกับธรรมชาติที่สุด จนได้ไปอบรมเกี่ยวกับเครื่องปั้นดินเผาที่ประเทศญี่ปุ่น เมืองชิการากิ เป็นหนึ่งใน 6 เมืองที่มีเตาเผาโบราณของญี่ปุ่น ทำให้รู้จักกับ การทำเครื่องปั้นดินเผาแบบวาบิ ซาบิ ในแบบลัทธิเซน ความสุขที่ได้อยู่กับธรรมชาติ และการได้เห็นความสวยงามตามแบบของธรรมชาติ เป็นแรงบันดาลใจในการทำกระถางลูกบอลดิน ที่เรียกว่า โคเคดามะ

“Kokedama” ในลูกบอลดินแบบบอนไซปรัชญาญี่ปุ่น ที่มองเห็นความงามโดยไม่ต้องปรุงแต่ง ไม่ต้องใช้กระถางสวย แต่งามด้วยสัจจะวัสดุธรรมชาติ … “koke” แปลว่า มอส “dama” แปลว่า กลมๆ ถ้านำมาแปลรวมกัน ความหมายก็คือ มอสก้อนกลมๆ หรือ “mossball” ในภาษาอังกฤษ ความสวยงามตามธรรมชาติ ซึ่งถูกใจคนเมืองที่ต้องการอยากจะได้อยู่ใกล้ชิดกับธรรมชาติ มากกว่าต้องการกระถางต้นไม้สวยๆไม่สามารถย่อยสลายได้ในเวลาที่ต้องการ แต่ทุกคนต้องการกระถางที่มาจากธรรมชาติย่อยสลายไปได้ตามกาลเวลาที่ไม่ต้องรอนาน

วัสดุปลูกนำมาประกอบร่างกันเป็นกระถางโคเคดามะ

การทำลูกบ โคเคดาอลดินมะ เป็นการนำวัสดุปลูก หลักประกอบด้วยมอส หญ้า และดินปลูก ซึ่งดินปลูกที่นำมาใช้ในการปั้นก็ต้องเลือกให้เหมาะกับพืชที่นำมาปลูก เพราะพืชแต่ละชนิด ชอบดินไม่เหมือนกัน บางชนิดชอบดินร่วน ก็ต้องปั้นไม่ให้แน่นมาก เช่น กล้วยไม้ ชอบความชุ่มชื้นสูง แทบจะไม่ต้องใช้ดินเลย ใช้มอส และหญ้า มาห่อหุ้ม ก็ใช้ได้แล้ว แต่บางชนิดชอบดินแน่น ก็จะใช้ดินเหนียว มอส และหญ้าช่วยให้ดินประสานกันแน่นประกอบร่างเป็นกระถางทรงกลม และมัดด้วยเชือกที่เป็นสีน้ำตาล เพราะจะเข้ากัน และไปด้วยกันกับกระถางลูกบอลโคเคดามะ ของเราเมื่อนำต้นไม้มาปลูก ก็ไม่ต้องเอาดินเก่าออกให้ใช้ดินเก่าที่มากับต้นไม้ ไปเลย เพราะเคยเอาดินเก่าออก และต้นไม้ปรับตัวไม่ได้ ทำให้ต้นไม้ตายได้

สำหรับกระถางโคเคดามะ เป็นการออกแบบกระถางทรงกลมลูกบอล ส่วนหนึ่งเพื่อช่วยให้เวลานำไปแขวน หรือ นำไปวางช่วยต้นไม้สามารถปรับเอียงไปตามหาแสงที่ต้นไม้ต้องการได้ เวลาอยู่ในกระถางทั่วไป ต้นไม้เอนต้นไปหาแสงได้ไม่เต็มที แต่พอทำกระถางเป็นทรงกลม ต้นไม้เอนหาแสงได้เต็มทีอย่างที่ต้องการ ทำให้ต้นไม้เจริญเติบโตได้ดี เพราะต้นไม้เกือบทุกชนิดต้องการแสงแดด และกระถางโคเคดามะ ทำให้การรดน้ำต้นไม้ไม่จำเป็นต้องทำทุกวัน เพราะวัสดุปลูกจะค่อยดูดน้ำไว้ในตัวเอง และต้นไม้ค่อยๆ ดูดน้ำจากวัสดุปลูกไปใช้อีกทีหนึ่ง ซึ่งจะรดน้ำเมื่อดูว่าวัสดุปลูกเริ่มแห้ง ทำให้ควบคุมการให้น้ำของต้นไม้แต่ละชนิดได้ เพราะไม่รู้ว่าต้นไม้แต่ละชนิดต้องการน้ำมากน้อยต่างกันแค่ไหน

จากลูกบอลดินโคเคดามะปลูกบอนไซ
ปรับเข้ากับไลฟ์สไตล์ปลูกต้นไม้เมืองไทย

“ณัฎฐินี” เล่าว่า หลังจากได้เริ่มแนะนำต้นไม้พร้อมลูกบอลดินโคเคดามะทางหน้าเพจมีคนเข้ามาสอบถามเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ เพราะยังไม่เคยมีใครทำมาก่อน ซึ่งคนที่เคยเดินทางไปญี่ปุ่น อาจจะได้เคยเห็นมาบ้าง แต่ในญี่ปุ่น ทำเฉพาะสำหรับการปลูกบอนไซ แต่เรานำมาปรับเพื่อให้สามารถปลูกได้กับต้นไม้ชนิดอื่นๆ เพราะคนไทยไม่ได้ชอบปลูกบอนไซเหมือนคนญี่ปุ่น และส่วนตัวไม่ได้ชอบไม้ดัด หรือ บอนไซ ชอบปลูกต้นไม้ที่อยากเห็นการเติบโตตามธรรมชาติ มากกว่า หรือ ถ้าจะมีต้นหญ้าขึ้นบนกระถางก็จะไม่ถอนทิ้ง หรือ มีการขึ้นของเฟิร์น มอส ขึ้นบนกระถางก็จะเก็บไว้แบบนั้น เช่นกัน เพราะชอบความเป็นธรรมชาติของต้นไม้ ลูกค้าคนไทยหลายคนก็ชอบ เช่นเดียวกัน

ส่วนราคาของกระถางลูกบอลดินโคเคดามะ เนื่องจากทำขายไปพร้อมกับต้นไม้ ราคาก็เลยต้องอิงกับต้นไม้ด้วย การทำกระถางไม่ได้ยาก แต่ต้องผ่านการเลือกชนิดของต้นไม้ และเลือกวัสดุการทำกระถางลูกบอลดินเพราะต้นไม้แต่ละประเภทชอบวัสดุปลูก หรือดินไม่เหมือนกัน ทำให้ไม่สามารถกำหนดราคากระถางโคเคดามะตายตัวได้ว่าจะขายเท่าไหร่ กระถางแต่ละใบใช้ความยากง่าย และการเลือกใช้วัสดุที่แตกต่างกัน ชนิดของต้นไม้แตกต่างกัน ราคาหลักร้อยไปจนถึงหลักพันบาท ซึ่งระยะเวลาในการปั้นกระถางแต่ละใบอยู่ที่ใบละ 1-2 ชั่วโมง แต่ถ้าทำจนชำนาญ ปั้นไม่นานใบหนึ่งใช้เวลาแค่ไม่เกิน 1 ชั่วโมง แต่คนที่ปั้นไม่เป็นมือใหม่ ต้องใช้เวลาถึง 2 ชั่วโมง

อายุการใช้งานขึ้นอยู่กับชนิดของต้นไม้ ไม่ต่ำกว่า 2 ปี

ในส่วนของอายุการใช้งานของกระถางโคเคดามะ อยู่ที่ 2-3 ปี อยู่ที่เจ้าของที่ซื้อต้นไม้ไป ต้องมั่นดูแลตัดแต่งกิ่งต้นไม้ไม่ให้ต้นไม้โตมากเกินไป เพราะถ้าโตมากเกินไป วัสดุปลูก หรือ ดินที่นำมาทำกระถางมีอาหารไม่เพียงพอ ต้องเปลี่ยนลูกบอลดินใหม่ แต่ถ้าความคงทน เนื่องจากเป็นงานฝีมือทุกชิ้น ทำให้มั่นใจว่าลูกบอลดินจะยังคงสภาพ เป็นทรงแบบนี้ไปได้ ไม่ต่ำกว่า 2-3 ปี

สำหรับผู้สนใจ หรือ ต้องการเรียนการทำลูกบอลดินโคเคดามะ ทาง “คุณณัฏฐินี ” เตรียมจะเปิดสอนให้อยู่แต่ตอนนี้ยังไม่ได้เปิดสอน ในส่วนลูกค้าในช่วงที่ผ่านมาเป็นลูกค้าที่ชื่นชอบการปลูกต้นไม้ พอมาเห็นต้นไม้ในลูกบอลดินโคเคดามะ ตัดสินใจซื้อเพราะชอบในรูปทรงกลมลูกบอลดินที่เข้าและไปด้วยกันกับต้นไม้ และ ความเป็นธรรมชาติ ที่ไม่ต้องซื้อกระถาง

ส่วนชนิดของต้นไม้ ลูกค้าสามารถกำหนดได้ว่าต้องการต้นไม้อะไร แต่ส่วนใหญ่ที่ผ่านมาลูกค้าก็จะซื้อจากรูปที่เห็น จากต้นไม้ที่ปลูกอยู่แล้ว โดยทางร้านเลือกไม้มงคลบ้าง ต้นไม้ยอดนิยมในช่วงนั้นบ้าง และการเปิดตัวในช่วงโควิด เป็นช่วงที่หลายคนอยู่บ้าน ต้นไม้ค่อนข้างจะขายดี และเมื่อมาเจอกับต้นไม้ในลูกบอลดินไม่เหมือนใคร หลายคนชื่นชอบ ก็ซื้อไปเลย และเกิดการบอกต่อและก็กลับมาซื้อซ้ำ จนเป็นลูกค้าประจำกันของทางร้าน แต่หลังจากได้ออกรายการโทรทัศน์มีคนเห็นมากขึ้น ได้กลุ่มลูกค้าหน้าใหม่ และได้ลูกค้าที่ต้องการต้นไม้ไปขายต่อ ก็มาสั่งซื้อไปขายทางร้านขายให้ในราคาขายส่ง

สนใจติดต่อ Fb: buddhaseeds.gallery