จากจุดเริ่มต้นเล็กๆ เพียง 'ถัง 1 ใบกับไม้พาย 1 อัน' ของชุมชนบ้านน้ำเกี๋ยน จ.น่าน ก่อเกิดเป็นธุรกิจที่รังสรรค์ผลิตภัณฑ์โดยใช้วัตถุดิบจากธรรมชาติในชุมชนต่อยอดสู่แชมพู ครีมอาบน้ำ น้ำยาอเนกประสงค์ ส่งขายทั่วประเทศ และเตรียมส่งออก ภายใต้แบรนด์ “ชีวาร์” และ “ชีวาน่า”
หากย้อนกลับไปเมื่อปี 2550 "ศิรินันท์ สารมณฐี" ชาวบ้านใน ต.น้ำเกี๋ยน อ.ภูเพียง จ.น่าน มีแนวคิดที่จะนำสมุนไพรในหมู่บ้านมาทำเป็นสินค้าอุปโภคในครัวเรือนที่ชาวบ้านต้องใช้กันเป็นประจำ อย่าง น้ำยาล้างจาน น้ำยาอเนกประสงค์ สบู่ แชมพู หวังช่วยลดค่าใช้จ่ายให้ชาวบ้านและยังได้ใช้ผลิตภัณฑ์ที่ปลอดภัยต่อสุขภาพ
ดังนั้น อุปกรณ์สำคัญในการผลิตก็เริ่มจาก 'ถัง 1 ใบกับไม้พาย 1 อัน' เธอเลือกหยิบใบหมี่ ที่มีเป็นจำนวนมากในชุมชนมาทดลองทำเป็นแชมพูสระผมซึ่งผลตอบรับค่อนข้างดีด้วยคุณสมบัติสมุนไพรใบหมี่ที่ช่วยให้ผมดกดำทำให้เป็นที่นิยมของชาวบ้าน จึงคิดทำเป็นธุรกิจอย่างจริงจังด้วยการรวมกลุ่มกันของชาวบ้านเป็น “กลุ่มชีววิถี” ขึ้น
ต่อมาก็เริ่มแตกไลน์สู่ผลิตภัณฑ์อื่นๆ เช่น น้ำยาล้างจาน น้ำยาล้างห้องน้ำ น้ำยาอเนกประสงค์ สำหรับล้างจาน ซักผ้า ล้างรถ และอื่นๆ โดยเป็นการนำพืชสมุนไพรที่มีในท้องถิ่น เช่น ใบหมี่ ดอกอัญชัน มะเฟือง มะกรูด มะขาม ขมิ้นชัน มาเป็นวัตถุดิบ ผสานความรู้ภูมิปัญญาดั้งเดิมของผู้เฒ่าผู้แก่ในชุมชน รวมถึงยังได้รับการสนับสนุนด้านวิชาการและควบคุมคุณภาพการผลิตจากสถานีอนามัยตำบลน้ำเกี๋ยน และได้รับการสนับสนุนส่งเสริมการปลูก และพัฒนาพันธุ์สมุนไพรจากศูนย์บริการและถ่ายทอดเทคโนโลยีการเกษตรตำบลน้ำเกี๋ยน ส่งผลให้ผลิตภัณฑ์ได้รับการพัฒนาจนมีคุณภาพมาตรฐานสากล
ผ่านมา 10 ปีแล้วที่กลุ่มชีววิถีได้จดทะเบียนวิสาหกิจชุมชน และผ่านการรับรองมาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชน (มผช.) สามารถทำรายได้สู่ชุมชนกว่า 20 ล้านบาท จากคุณภาพของสินค้าเน้นการใช้สมุนไพรในปริมาณมาก หลีกเลี่ยงการใช้สารเคมีให้น้อยที่สุด และจำหน่ายในราคาไม่แพง จึงมียอดการสั่งซื้อเข้ามาอย่างสม่ำเสมอ มีตลาดที่แน่นอนและก่อรายได้ยั่งยืน
“ความตั้งใจแรกของเราในการจัดตั้งวิสาหกิจชุมชนชีววิถีก็เพื่อลดรายจ่ายในครัวเรือนในการซื้อน้ำยาต่างๆ ประเภทซักล้าง ตลอดจนแชมพู สบู่ โดยนำสมุนไพร ทรัพยากรชีวภาพ และภูมิปัญญาในท้องถิ่นมาใช้ให้เกิดประโยชน์ อีกทั้งยังสร้างรายได้ให้แก่คนในชุมชน และนำผลกำไรกลับมาพัฒนาชุมชน อนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ สร้างโอกาสให้คนในท้องถิ่นมีงานทำ และเป็นศูนย์เรียนรู้ให้แก่ชุมชนอื่นๆ"
ปัจจุบันผลิตภัณฑ์ของวิสาหกิจชุมชนชีววิถี ตำบลน้ำเกี๋ยน มีทั้งหมด 35 รายการ จำหน่ายภายใต้ 2 แบรนด์ คือ ชีวาร์ และ ชีวาน่า ซึ่ง “ชีวาร์” มีวางจำหน่ายทั่วไป ทั้งในจังหวัดและต่างจังหวัด ส่วน “ชีวาน่า” เป็นผลิตภัณฑ์เกรดพรีเมียม ผลิตเพื่อวางจำหน่ายในห้างสรรพสินค้าท็อปส์ ซูเปอร์มาร์เก็ต และห้างในเครือบริษัทเซ็นทรัลฟูดรีเทล จำกัด ปัจจุบันวางจำหน่ายแล้ว 22 สาขาทั่วประเทศ ได้แก่ แชมพู สมุนไพรใบหมี่-อัญชัน มะเฟือง และว่านหางจระเข้, ครีมนวดผมสมุนไพร, สบู่เหลวอาบน้ำจากมะขาม-น้ำผึ้ง ขมิ้น มะเฟือง น้ำนมข้าว, โทนเนอร์เช็ดหน้ามะเฟือง, โลชั่นบำรุงผิวจากมะเฟือง มะหาด น้ำมันงา และน้ำนมข้าว, เกลือขัดผิว ขมิ้น-น้ำผึ้ง และน้ำยาอเนกประสงค์ เป็นต้น
“หนึ่งในผลิตภัณฑ์ที่เป็นจุดขายของเรา คือ แชมพูใบหมี่-อัญชัน เพราะใบหมี่คนโบราณรู้ดีว่าช่วยในการปกป้องและให้ความชุ่มชื้นแก่เส้นผม ลดอาการผมร่วง และเร่งผมงอกเกิดใหม่เร็วขึ้น ดังนั้นจึงเป็นสินค้าขายดี ส่วนสบู่เหลว และครีมน้ำนมข้าวก็ได้รับการตอบรับดีไม่แพ้กัน ซึ่งเราจะเลือกใช้ข้าวหอมมะลิไทย มีวิตามินอีตามธรรมชาติ ช่วยให้ผิวสะอาด นุ่มนวล สดใส ผสมผสานน้ำผึ้ง จึงช่วยให้ผิวเนียนนุ่ม อ่อนโยนต่อทุกสภาพผิว”
อนาคตวิสาหกิจชุมชนชีววิถี ตำบลน้ำเกี๋ยน ได้ตั้งเป้าพัฒนาผลิตภัณฑ์ภายใน 3 ปี โดยจะเน้นส่งเสริมให้ชุมชนปลูกสมุนไพรในระดับแปลงเพิ่มขึ้นอย่างน้อยปีละ 5 ไร่ ควบคู่กับการพัฒนาภูมิทัศน์แปลงสมุนไพรให้เป็นแหล่งเรียนรู้และท่องเที่ยวอย่างน้อย 1 หมู่บ้าน พร้อมเพิ่มชนิดการปลูกสมุนไพรที่มีน้อย เช่น ไพร ตะไคร้ ฟักข้าว ให้มีปริมาณเพียงพอต่อการผลิตภายในปี 2560 และส่งเสริมการปลูกสมุนไพรที่หายาก เช่น ว่านนางคำ เทียนกิ่ง บอระเพ็ด ให้มีปริมาณเพียงพอต่อการผลิต และล่าสุดกำลังศึกษาการสร้างโรงตากสมุนไพร เพื่อทำระบบปิดโดยใช้พลังงานแสงอาทิตย์ต่อไป
***สนใจติดต่อ 0-5468-4079 หรือที่ Line ID : 0897557281 และ Facebook: วิสาหกิจชุมชนชีววิถี***
* * * คลิก Like เพื่อมาเป็นแฟนเพจของหน้า “SMEs ผู้จัดการ” รับข่าวสารในแวดวงธุรกิจเอสเอ็มอีที่สมบูรณ์แบบที่สุด และร่วมสนุกกับกิจกรรมลุ้นรับของรางวัลมากมาย คลิกที่นี่เลย!! * * *
