“ผ้าย้อมฮ่อมของจังหวัดแพร่ สวยไม่แพ้ใคร” นี่เป็นความคิดแรกที่แล่นเข้ามาในหัวของ “ตปนีย์ ติลา” เมื่อเห็นกระเป๋าจากผ้ายีนส์แบรนด์เนมขายได้ราคาสูง ในขณะที่ผ้าม่อฮ่อมยังวนเวียนอยู่กับรูปแบบเดิมๆ จุดไฟให้อยากจะนำภูมิปัญญาประจำท้องถิ่นมาเพิ่มค่า สร้างเป็นสินค้าแฟชั่นที่มีดีไซน์สวยงามเสริมฟังค์ชั่น เหมาะใช้งานในชีวิตประจำวันของคนรุ่นใหม่ได้ดีมากกว่าที่เคยเป็นมา
เนื่องจากเป็นชาวจังหวัดแพร่ แหล่งผลิตผ้าย้อมฮ่อมสำคัญของประเทศไทย ตั้งแต่จำความได้ จะพบเห็นคนรอบตัวล้วนใส่เสื้อผ้าสีน้ำเงินเข้มย้อมจาก“ต้นฮ่อม”จนกลายเป็นเรื่องปกติ แทบทั้งหมดจะเป็นเสื้อรูปแบบเดียวกัน ที่คนทั่วไปเรียกติดปากว่า “เสื้อม่อฮ่อม” ซึ่งราคาซื้อขายค่อนข้างถูก ทั้งๆ ที่กระบวนการย้อมฮ่อมแท้ๆ แบบดั้งเดิม แสนยากลำบาก และเต็มเปี่ยมไปด้วยภูมิปัญญาที่ถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่น
“ก่อนหน้านี้ ดิฉันเคยทำงานอยู่ฝ่ายการตลาดบริษัทเสื้อผ้าแบรนด์ดังรายหนึ่ง มีประสบการณ์คลุกคลีในวงการแฟชั่น ทำให้เห็นศักยภาพว่า ผ้าย้อมฮ่อมของจังหวัดแพร่ สวยไม่แพ้ใคร ยิ่งไปเห็นกระเป๋าผ้ายีนส์แบรนด์เนมขายได้ราคาสูง ยิ่งอยากจะช่วยพัฒนาผ้าฮ่อมให้มีมูลค่าเพิ่ม เพราะนอกจากจะได้ทำอาชีพที่ตัวเองรักแล้ว ยังจะมีส่วนช่วยสร้างรายได้ให้แก่ชาวชุมชนบ้านเกิดด้วย” ตปนีย์ เล่าแรงบันดาลใจ
เพื่อจะรู้และเข้าใจกระบวนการผลิตอย่างแท้จริง สาวเก่งเข้าเรียนวิชาย้อมผ้าฮ่อม และวิธีมัดย้อม จาก “ศูนย์เรียนรู้ย้อมผ้าหม้อห้อม บ้านป้าเหงี่ยม” บ้านทุ่งโฮ้ง จ.แพร่ ก่อตั้งโดย “ป้าเหงี่ยม - ประภาพรรณ ศรีตรัย” ซึ่งเปิดให้นักท่องเที่ยวและผู้ที่สนใจเข้าเรียนรู้การทำผ้าย้อมฮ่อม จากนั้น ฝึกฝนด้วยตัวเอง นำผ้าชนิดต่างๆ มาทดลองย้อม เพื่อจะค้นหาวิธี และแสวงหาชนิดผ้าที่เหมาะสมที่สุดสำหรับใช้เป็นวัตถุดิบผลิตสินค้า
เจ้าของแบรนด์ “บาย ติลา” (by Tila) เล่าต่อว่า วิธีการทำน้ำย้อมฮ่อม เริ่มจากนำใบฮ่อม ตั้งแต่กิ่งและใบมามัดแช่น้ำเปล่าไว้สามวัน เมื่อแช่ครบแล้ว แยกกากต้นฮ้อมออก นำน้ำปูนขาว น้ำมะขามเปียก น้ำซาวข้าวมาผสมรวมกัน ซึ่งส่วนผสมเหล่านี้ ให้ความเป็นกรดด่างต่างกัน เมื่อผสมรวมทั้งหมดเรียบร้อย ต่อไปเป็นขั้นตอนการใช้ไม้กระทุ้งแรงๆ ชาวบ้านเรียกวิธีการนี้ว่า "การซวก" โดยต้องทำต่อเนื่องกันราว 400 ครั้ง จนกว่าจะเกิดฟองอากาศ ที่เรียกกันว่า "ฮ่อมโห่" ทิ้งให้ตกตะกอนหนึ่งวัน นำผ้าขาวบางกรองเอาตะกอนที่ได้เก็บไว้เป็นหัวคราม หรืออีกชื่อที่ใช้เรียกว่า "ฮ่อมเปียก" โดยต้นฮ่อม 1 กิโลกรัมจะได้ฮ่อมเปียกเพียง 1 ขีดเท่านั้น สามารถเก็บไว้ใช้ย้อมผ้าได้ตลอดทั้งปี
ทั้งนี้ แบรนด์ "by Tila" นำมาจากนามสกุลของตัวเอง สื่อความหมายว่า แบรนด์นี้เกิดจากความภาคภูมิใจในภูมิปัญญาประจำบ้านเกิด โดยเลือกจะทำ “กระเป๋าคลัทช์” เป็นสินค้าตัวแรก เพราะเห็นว่าตลาดกว้าง ลูกค้าส่วนใหญ่ให้ความนิยมอยู่แล้ว และสามารถพลิกแพลงสร้างดีไซน์ได้หลากหลาย โดยจุดเด่นเป็นกระเป๋าผ้า “แคนวาส” (Canvas) ย้อมฮ่อมผสมร่วมกับ “หนังวัวแท้” มีทั้งขนาดใหญ่ กลาง และเล็ก ใช้ได้ทั้งแบบมือหิ้ว และสะพาย สามารถใช้ประโยชน์ได้ทั้งใส่สิ่งของ และเอกสารทั่วไป และอุปกรณ์ไอทีต่างๆ เช่น สมาร์ทโฟน แท็บเล็ต เป็นต้น
ด้านการออกแบบทั้งหมด คิดสร้างสรรค์ขึ้นเอง โดยดูจากเทรนด์แฟชั่นในตลาดไทยและเทศ บวกกับสไตล์ความชอบส่วนตัว รวมถึง นำประสบการณ์เคยทำงานบริษัทผลิตสินค้าแฟชั่นมาปรับใช้ ซึ่งส่วนใหญ่สินค้าจะออกมาในแนวเรียบเท่ เหมาะต่อการใช้งานทุกวาระโอกาส และที่สำคัญจะเน้นโชว์ลวดลายจากการ “มัดย้อมสไตล์ญี่ปุ่น” หรือเรียกว่า “ชิโบริ” (SHIBORI) ซึ่งเป็นศิลปะอีกแขนงที่มีภูมิปัญญาสืบทอดมายาวนานเช่นกัน ดังนั้น สินค้าแบรนด์ “by Tila” จึงเปรียบเหมือนกันรวมตำนานภูมิปัญญาของไทย และญี่ปุ่น เข้ามาไว้ด้วยกัน
สำหรับคุณสมบัติของผ้าฮ่อมนั้น ใส่เย็นสบายในหน้าร้อน แต่หากอากาศหนาวห่มแล้วจะอุ่น ในการซักครั้งแรกๆ อาจจะมีสีตกบ้าง เพราะเป็นการย้อมสีธรรมชาติ แต่จะไม่กินเนื้อผ้าชิ้นอื่นแม้จะซักรวมกันก็ตาม อีกทั้ง เมื่อใช้ไปซักระยะ สีของผ้าฮ่อมจะเปลี่ยนเป็นสีที่ตุ่นหรือซีดลงบ้าง กลุ่มลูกค้าที่เข้าใจ จะยอมรับได้ว่าเป็นปกติของการย้อมธรรมชาติ แถมยิ่งชื่นชอบมากขึ้นเพราะมีความสวยงามที่ไร้การปรุงแต่ง ทว่าสำหรับลูกค้าบางคนที่ไม่เข้าใจ ก็จะมีคำถามมากมาย จำเป็นต้องอธิบายให้รู้ถึงลักษณะพื้นฐานของการย้อมฮ่อม
เธอ เผยด้วยว่า ใช้เงินลงทุนเบื้องต้น ประมาณเกือบหลักแสนบาท หลังออกแบบแล้ว การผลิตใช้วิธีว่าจ้างช่างเย็บกระเป๋ามืออาชีพที่ปกติรับผลิตให้แก่แบรนด์ดังอยู่แล้ว ซึ่งอุปกรณ์เสริมต่างๆ ในการทำกระเป๋า เช่น ซิป ผ้าซับใน ตะขอ สาย ฯลฯ ล้วนใช้เกรดดีที่สุด เพื่อให้สินค้าออกมาคุณภาพดีเยี่ยม แข็งแรง คุ้มค่าต่อผู้ซื้อไปใช้งาน ขณะเดียวกัน จ้างแรงงานในท้องถิ่น จ.แพร่ ที่ส่วนใหญ่เป็นแม่บ้านสูงอายุ ทำหน้าที่เป็นผู้ย้อมผ้าฮ่อม ทำให้ชาวบ้านมีรายได้เสริมหลังฤดูเก็บเกี่ยว
กระเป๋าผ้าย้อมฮ่อม "by Tila" เริ่มออกสู่ตลาดเมื่อประมาณ 3 ปีที่แล้ว กำหนดกลุ่มลูกค้าเป้าหมายไว้ที่คนวัยทำงาน อายุตั้งแต่ 25 ปีขึ้นไป ทั้งผู้ชายและผู้หญิง เริ่มแรกทำตลาดโดยใช้ช่องทางขายผ่านออนไลน์ ทั้งเฟซบุ๊ก อินสตาแกรม และไลน์
“วิธีการทำตลาดในออนไลน์ ดิฉันจะนำเสนอข้อมูลและคลิปวิดีโอที่มุ่งให้ลูกค้าได้รู้จักคุณค่าและที่มาของผ้าย้อมฮ่อม เพื่อให้เกิดการรับรู้ถึงคุณค่าแห่งตำนานที่ซ่อนอยู่ภายในตัวสินค้า รวมถึง บอกให้รู้ว่า กระบวนย้อมผ้าชนิดนี้ มาจากสีธรรมชาติเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ตลอดจนเลือกใช้หนุ่มสาวคนรุ่นใหม่มาเป็นพรีเซ็นเตอร์ บ่งบอกว่า สินค้าจากภูมิปัญญาไทย เมื่อใส่ดีไซน์เข้าไป ก็สามารถใช้ในชีวิตประจำวันได้อย่างไม่เชย และยิ่งใช้นานก็จะยิ่งสวย” สาวไฟแรง อธิบาย
หลังแจ้งเกิดจากสินค้ากระเป๋าคลัทช์แล้ว เพิ่มเติมสินค้าตัวอื่นๆ เข้าสู่ตลาด เช่น ซอฟท์เคสใส่สมาร์ทโฟน เสื้อแบบต่างๆ กางเกง หมวก ผ้าพันคอ ผ้าคลุม ผ้าเช็ดหน้า ฯลฯ ชิ้นละตั้งแต่ 290-1,790 บาท ทั้งหมดคงจุดเด่นเดียวกัน ที่เป็นงานแฮนด์เมด100% ย้อมฮ่อมในกระบวนการแบบดั้งเดิมแท้ๆ ควบคู่กับโชว์ลวดลายการมัดย้อม SHIBORI สุดสร้างสรรค์
นอกจากนั้น เพิ่มเติมช่องทางตลาด ฝากขายผ่านร้าน Another Story ในศูนย์การค้า ดิ เอ็มควอเทียร์ ซึ่งเป็นคอนเซ็ปต์สโตร์ ที่รวบรวมสินค้าจากนักออกแบบทั่วมุมโลกทั้งไทยและเทศ ควบคู่กับออกขายตามงานแสดงสินค้าไอเดีย และงานสินค้าชุมชนต่างๆ เป็นประจำทุกเดือน
“กลุ่มลูกค้าหลักจะเป็นคนที่ชื่นชอบงานดีไซน์ ยิ่งเมื่อรู้ถึงประวัติและกระบวนการทำผ้าย้อมฮ่อม ก็จะยิ่งเข้าใจในตัวสินค้า ทำให้ตัดสินใจซื้อง่ายขึ้น มองข้ามเรื่องราคาไปเลย ส่วนลูกค้าบางคนที่ยังติดว่าผ้าฮ่อมต้องราคาถูก เราก็จะอธิบายถึงคุณสมบัติ เพื่อสร้างความเข้าใจ” ตปนีย์ แจกแจง
ส่วนแผนงานต่อไป จะสร้างคอลเลคชั่นใหม่ๆ เพื่อตอบเทรนด์ตลาดได้ดีสม่ำเสมอ ควบคู่กับส่งเสริมให้ชาวบ้านในท้องถิ่น จ.แพร่ ยกระดับฝีมือ สามารถก้าวเป็นแรงงานตัดเย็บได้ด้วย เพื่อให้การผลิตเป็นฝีมือชาวบ้าน 100% ช่วยเพิ่มรายได้กลับสู่ท้องถิ่นมากยิ่งขึ้น นอกจากนั้น ฝันในอนาคต อยากจะต่อยอด ให้สินค้าสามารถขยายตลาดต่างประเทศ โดยเฉพาะญี่ปุ่น ที่มีพื้นฐานชื่นชอบงานลักษณะนี้อยู่แล้ว
นี่คือก้าวเล็กๆ แต่ฝันยิ่งใหญ่ มุ่งหวังจะยกระดับผ้าย้อมฮ่อมให้เป็นที่รักของทุกคน ภายใต้แบรนด์ “by Tila"
@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@
ติดต่อ : Line:TAPANEETILAYONG , IG:@BY_TILA , FB:HANDI MADE BY TILA
* * * คลิก Like เพื่อมาเป็นแฟนเพจของหน้า “SMEs ผู้จัดการ” รับข่าวสารในแวดวงธุรกิจเอสเอ็มอีที่สมบูรณ์แบบที่สุด และร่วมสนุกกับกิจกรรมลุ้นรับของรางวัลมากมาย คลิกที่นี่เลย!! * * *
