จับ 'ตะไคร้หอม' สานเป็น 'เสื่อ' โอทอปสุดล้ำ! หนึ่งเดียวในไทย (ชมคลิป)

เมื่อนึกถึง 'กก' ผลิตภัณฑ์ชิ้นแรกที่นึกถึงคงหนีไม่พ้น 'เสื่อ' แต่ล่าสุดชาวบ้านร่วมคิดนอกกรอบนำตะไคร้มาสานเป็นเสื่อเพื่อสุขภาพ กลายเป็น “เสื่อตะไคร้หอม” เจ้าแรกและเจ้าเดียวในประเทศไทย หวังหลีกหนีตลาดเสื่อกกที่มีคู่แข่งเยอะ กลายเป็นโอกาสธุรกิจสร้างรายได้ให้ชุมชน

เป็นธรรมดากับการที่ชาวบ้านจะนำวัตถุดิบในท้องถิ่นมาต่อยอดเป็นผลิตภัณฑ์ชุมชน เช่นเดียวกับชาวบ้านตำบลโพนทอง เลือกนำกกมาสานเป็นเสื่อ โดยแรกเริ่มเดิมที “นางนฤมล สิงสุข” รองประธานกลุ่มทอเสื่อเขียวสดบ้านม่วง อ.โพธิ์ตาก จ.หนองคาย ทำเสื่อกกที่สานได้มาแปรรูปเป็นหมอนสมุนไพร ด้วยการนำสมุนไพรพื้นบ้านกว่า 10 ชนิดมาบรรจุลงในหมอน เน้นกลิ่นหอมของตะไคร้เพื่อความผ่อนคลาย

กระทั่งในปี 2553 เธอพบว่าในชุมชนชาวบ้านนิยมปลูกต้นตะไคร้กันมาก โดยเป็นการปลูกแซมไว้กับสวนยาง ประกอบกับในช่วงนั้นหมอนสมุนไพรความนิยมของลูกค้าเริ่มลดน้อยลง หลังเจอคู่แข่งตัดราคา และผลิตกันเป็นจำนวนมาก จึงต้องปรับตัวหาผลิตภัณฑ์อื่นทดแทนรายได้ที่เสียไป จึงมองมาที่ตะไคร้ แม้ดูภายนอกลักษณะก็ไม่ต่างมากนัก เพียงแต่เส้นสั้นกว่าเท่านั้น ก็น่าจะนำมาทอเป็นเสื่อได้ แถมยังเป็นตะไคร้หอมที่ปลูกแบบปลอดสารพิษใช้ปุ๋ยขี้วัวในการบำรุงลำต้น

เธอและชาวบ้านจึงลองนำตะไคร้หอมพันธุ์จากประเทศจีนที่มีขนาดลำต้นยาวประมาณ 60 เซนติเมตร มาสานเป็นเสื่อ ซึ่งช่วงแรกก็พบอุปสรรคมากมาย เธอเคยถอดใจหลายครั้ง กระทั่งลองนำเสื่อตะไคร้หอมเข้าโครงการพัฒนาเครือข่ายองค์ความรู้ หรือ KBO โดยส่งเป็นที่นอนตะไคร้หอม ก็ได้รับความสนใจจากนักวิชาการเข้ามาช่วยเหลือในด้านองค์ความรู้ และคำแนะนำต่างๆ ผสานภูมิปัญญาชาวบ้าน โดยเฉพาะการนำตะไคร้มาสานเป็นเสื่อต้องใช้สมุนไพรมาทาบนมือเพื่อป้องกันอาการคันจากใบตะไคร้ ขณะที่การทอก็ต้องทอให้แน่นและใช้กี่ทอที่มีขนาดเล็กลง

แม้ผลิตภัณฑ์จะเป็นหนึ่งเดียวในไทย แต่ขาดการส่งเสริมด้านการตลาดให้เป็นที่รู้จักก็ไร้ประโยชน์ ซึ่งปัญหานี้เกิดขึ้นกับกลุ่มทอเสื่อเขียวสด เพราะสินค้าไม่ได้รับความนิยมมากนัก ชาวบ้านเริ่มท้อใจ แต่โอกาสก็มาถึงในปี 2553 ผลิตภัณฑ์เสื่อตะไคร้หอมได้ไปออกงานโอทอปประจำปี ที่เมืองทองธานี ทำให้สินค้าเป็นที่รู้จัก ผู้คนทึ่งในความคิดของชาวบ้าน



“เสื่อตะไคร้เป็นผลงานที่เกิดขึ้นในไทยเป็นครั้งแรก ดังนั้นกรรมวิธีการผลิตก็ไม่เคยมีตำราไหนบันทึกไว้ เราจึงต้องเรียนรู้เอง อาศัยภูมิปัญญาชาวบ้าน หาวิธีไม่ให้ใบตะไคร้บาดมือ ซึ่งเรามีการจดอนุสิทธิบัตรแล้ว เพราะบางขั้นตอนเป็นความลับทางการค้า ส่วนความแข็งแรงคงทนนั้น ไม่ต้องห่วงเพราะทอแน่น มีการเย็บข้างอย่างดี ทำให้ใบตะไคร้ไม่แตกหัก เปราะง่าย ใช้งานได้เกิน 2 ปี แต่หากกลิ่นของตะไคร้เริ่มจางลงเพียงนำไปตากแดด หรือนำสเปรย์ตะไคร้หอมมาฉีดกลิ่นก็กลับมาเหมือนเดิม ซึ่งกลิ่นของตะไคร้มีสรรพคุณช่วยรักษาสิวอักเสบ และฆ่าเชื้อแบคทีเรีย ช่วยให้นอนหลับง่าย เหมาะสำหรับผู้ที่เป็นโรคภูมิแพ้”

ปัจจุบันผลิตภัณฑ์จากเสื่อตะไคร้ถูกต่อยอดเป็นที่นอนขนาดหนึ่งคนนอน ราคาประมาณ 4,000 บาท หมอนใบละ 350-450 บาท ภายในยัดด้วยใยสังเคราะห์นุ่มสบาย มีการส่งออกยังประเทศญี่ปุ่น มาเลเซีย สหรัฐฯ นอกจากนี้ทางกลุ่มฯ ยังคงผลิตเสื่อจากกกด้วย พร้อมเพิ่มมูลค่าเป็นที่รองแก้ว ที่รองจาน และกล่องใส่กระดาษทิชชู ก็ได้รับความนิยมไม่แพ้กัน ส่วนอนาคตชาวบ้านกำลังศึกษา ค้นคว้า นำตะไคร้หอมมาถักทอเป็นเครื่องนุ่งห่ม เครื่องดื่มตะไคร้ และสเปรย์ตะไคร้หอมชนิดเข้มข้นอีกด้วย

ถือเป็นความสำเร็จจากการคิดนอกกรอบที่สร้างคุณค่าให้ผลิตภัณฑ์ชุมชนให้แตกต่าง ชาวบ้านมีรายได้เพิ่มขึ้น และที่สำคัญยังเป็นจุดเริ่มต้นทางความคิดให้ผู้ประกอบการโอทอปรายอื่นกล้าก้าวข้ามสิ่งที่ทำอยู่เดิมเพื่อโอกาสที่รออยู่

***สนใจติดต่อ 08-6216-3636, 08-4956-0300 และ 08-4602-8426***
* * * คลิก Like เพื่อมาเป็นแฟนเพจของหน้า "SME ผู้จัดการออนไลน์" รับข่าวสารในแวดวงธุรกิจเอสเอ็มอีที่สมบูรณ์แบบที่สุด และร่วมสนุกกับกิจกรรมลุ้นรับของรางวัลมากมาย คลิกที่นี่เลย!! * * *