เมื่อผู้สืบสานภูมิปัญญาท้องถิ่นมาถึงทางตัน กังวลว่าหัตถกรรมพื้นบ้านอย่างเครื่องปั้นดินเผาบ้านสันเหมืองจะสูญหายไป ตัดสินใจพึ่งบารมีในหลวง ทูลเกล้าฯ ถวายฎีกาขอพระราชทานความช่วยเหลือ หวังให้เกิดการพัฒนา เยาวชนและชาวบ้านเห็นคุณค่า พร้อมรักษาภูมิปัญญาท้องถิ่นที่นับวันจะสูญสลายไป
นายประสพสุข ชมภูธัญ ประธานกลุ่มปั้นหม้อดินเผาบ้านสันเหมือง ต.หนองล่อง อ.เวียงหนองส่อง จ.ลำพูน เล่าว่า บ้านสันเหมืองเป็นหมู่บ้านหนึ่งที่มีการปั้นเครื่องปั้นดินเผาใช้มาแต่อดีตและมีช่างปั้นที่มีฝีมือ เนื่องจากดินในบริเวณดังกล่าวมีคุณสมบัติพิเศษ คือ นำมาขึ้นรูปได้ง่าย ในขณะที่เมื่อนำมาปั้นเป็นข้าวของเครื่องใช้จะมีคุณสมบัติกักเก็บความเย็นได้ดี แข็งแรงคงทน โดยส่วนใหญ่ชาวบ้านจะปั้นเป็นภาชนะ 3 อย่างเท่านั้น คือ หม้อต่างๆ คนโท และเตาอั้งโล่ ที่เป็นภาชนะใช้ในครัวเรือนทั่วไป แต่เมื่อยุคสมัยเปลี่ยนความนิยมในภาชนะเครื่องปั้นดินเผาลดน้อยลง และเหลือคนปั้นเพียง 2 คนเท่านั้น ซึ่งล้วนเป็นผู้สูงอายุ ส่งผลให้ภูมิปัญญาที่บรรพบุรุษในหมู่บ้านสืบทอดฝีมือมายาวนานต้องเริ่มนับถอยหลังรอวันสูญสลาย
สัญญาณดังกล่าวได้สร้างความกังวลให้แก่ประธานกลุ่มปั้นหม้อดินเผาบ้านสันเหมืองเป็นอย่างมาก ไม่รู้จะหันหน้าไปพึ่งใคร สิ่งเดียวที่นึกถึงคือ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ตัดสินใจทูลเกล้าฯ ถวายฎีกาขอพระราชทานความช่วยเหลือ ขอพึ่งบารมีพระองค์ท่านช่วยสืบสานภูมิปัญญาบรรพบุรุษให้คงอยู่ต่อไป
“เหมือนฟ้าประทานเมื่อผมยื่นฎีกาไปให้ในหลวงผ่านสำนักราชเลขาธิการ เมื่อวันที่ 17 มิถุนายน 2554 ที่ผ่านมา ความทราบถึงพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว หลังจากนั้นสำนักราชเลขาธิการมีหนังสือถึงหน่วยงานที่เกี่ยวข้องให้สนับสนุนการประกอบอาชีพของชาวบ้านสันเหมือง ซึ่งก็คือ กรมศิลปากร โดยจัดเจ้าหน้าที่ผู้เชี่ยวชาญจากพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติ หริภุญไชย สำนักศิลปากรที่ 8 ลงพื้นที่ศึกษารูปแบบและคุณภาพของผลิตภัณฑ์ดั้งเดิมของชุมชน และประสานผู้เชี่ยวชาญด้านประติมากรรมจากคณะวิจิตรศิลป์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ถ่ายทอดความรู้ในการสร้างประติมากรรมศิลปะหริภุญไชย พัฒนาดินเผาโบราณให้เกิดมูลค่าเพิ่ม มีรูปแบบผลิตภัณฑ์ที่หลากหลาย และเป็นที่ต้องการของตลาด เช่น เตาอั้งโล่ หม้อน้ำ หม้อยา หม้อแกง แจกันดอกไม้ ของโชว์ สินค้าที่ระลึก ภาชนะต่างๆ อีกด้วย”
เมื่อกรมศิลปากรได้ลงพื้นที่เพื่อให้ความช่วยเหลือ ก็มีการทำงานอย่างเป็นระบบเริ่มจากการสร้างแบรนด์ 'สันเหมือง' และทำโรดโชว์ร่วมกับหน่วยงานภาครัฐ ทำเว็บไซต์อัพเดทข้อมูลข่าวสารและผลิตภัณฑ์ใหม่ๆ ตลอดจนการบอกต่อขยายผลไปยังกลุ่มลูกค้าใหม่ๆ เช่น กลุ่มแม่บ้าน กลุ่มคนทำงาน และคนทั่วไปที่ชื่นชอบงานศิลปะเครื่องปั้นดินเผา ในขณะที่ช่องทางการจัดจำหน่ายของสันเหมือง มีเพียง 2 แห่ง คือ ชุมชนบ้านสันเหมือง และการออกบูธกับหน่วยงานภาครัฐฯ โดยในปีหน้าทางกลุ่มมีแผนที่จะเพิ่มช่องทางจำหน่ายไปยังตลาดต่างประเทศ ผ่านหน่วยงานรัฐ โดยคาดว่าจะทำรายได้ให้กลุ่มเพิ่มขึ้นไม่ต่ำกว่า 20% จากราคาขายเริ่มต้นที่ 30 บาท ไม่เกิน 1,000 บาทเท่านั้น ซึ่งปัจจุบันสมาชิกกลุ่มปั้นหม้อดินเผาบ้านสันเหมืองมีประมาณ 70 ราย
ส่วนแผนในอนาคตทางกลุ่มฯ จะเน้นในเรื่องการทำตลาดทั้งในและต่างประเทศ โดยจะให้ทางกรมส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศ กระทรวงพาณิชย์ (กรมส่งเสริมการส่งออกเดิม) ดูแลในเรื่องตลาดส่งและ เข้าร่วมเป็นสมาชิกกับสำนักงานส่งเสริมวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดย่อม (สสว.) เพื่อให้ช่วยเหลือและถ่ายทอดองค์ความรู้การทำตลาดในประเทศไทยต่อไป
***สนใจติดต่อ หรือสั่งซื้อสินค้าได้ที่ กลุ่มปั้นหม้อดินบ้านสันเหมือง หมู่ 5 ต.หนองล่อง อ.เวียงหนองล่อง จ.ลำพูน โทร. 08-9757-9100, 08-3766-3496***
