แหล่งโบราณคดีประวัติศาสตร์ บ้านเชียง จังหวัดอุดรธานี เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่มีความสำคัญ ของภาคอีสานตอนบน และเป็นที่รู้จักกันดีในระดับโลก บ้านเชียงเป็นชุมชนคนก่อนประวัติศาสตร์ ที่มีการอยู่อาศัยอย่างต่อเนื่อง การสืบค้นทางโบราณคดี พบโครงกระดูก มนุษย์มากมาย พร้อมด้วยเครื่องใช้และภาชนะจำนวนมาก กำหนดอายุได้กว่า 300 ปีก่อนคริสต์ศักราช นับได้ว่าเป็นแหล่งอารยธรรมที่มีความเก่าแก่ที่สุดแห่งหนึ่งของโลก
ในปัจจุบันมีหมู่บ้านกระจายอยู่ทั่วไป เป็นหมู่บ้านกลางเก่า กลางใหม่ ที่มาตั้งบ้านเรือนในช่วง 50-80 ปี ที่ผ่านมา แต่ยังคงความเป็นชนบท ยิ่งกิจกรรมที่ชาวบ้านยังคงปฏิบัติอยู่อย่างต่อเนื่องนับ 10 ปี ตั้งแต่มีการขุดพบชุมชนโบราณ คือ ดินเผาในแบบของ “บ้านเชียง” ได้สร้างลักษณะเฉพาะของให้กับหมู่บ้านเป็นอย่างมาก และแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญ ปลายเนินดินด้านทิศตะวันตกเฉียงเหนือ เป็นที่ตั้งของพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ที่นักท่องเที่ยวนิยมมาเยี่ยมชม และศึกษาหาความรู้ เป็นที่มาและจุดเริ่มของโฮมเสตย์บ้านเชียง
โฮมสเตย์ บ้านเชียง เกิดขึ้นมาจากแนวคิดของ นางผ่องศรี สมบัติกำไร และนายกเทศบาลบ้านเชียง คนปัจจุบันที่ต้องการรวบรวมศิลปวัฒนธรรมต่างๆ เข้าไว้ด้วยกัน ในรูปแบบของบ้านพักโฮมสเตย์ เพื่อบริการนักท่องเที่ยว ที่เดินทางมาท่องเที่ยวบ้านเชียง ได้สัมผัสกับบรรยากาศที่เป็นเอกลักษณ์ของบ้านเชียงอย่างใกล้ชิด
นางผ่องศรี กล่าวถึงแรงบันดาลใจในการทำบ้านพักโฮมสเตย์ ในครั้งนี้ว่า แต่เดิมทำทัวร์ในเอเชีย อยู่ต่างประเทศมากว่า 20 ปี ได้รับการชักชวนจากนายกเทศบาลบ้านเชียง ให้เข้ามาบริหารงานโฮมสเตย์ เริ่มเปิดอย่างเป็นทางการเมื่อ 1 เมษายน 2547 โดยการรวบรวม ศิลปวัฒนธรรมต่างๆ เข้าไว้ด้วยกัน มีการสนับสนุนส่งเสริมกลุ่มวิถีชิวิต บางกลุ่ม ที่เลือนรางไป ให้กลับมาใหม่ด้วยการนำอาจารย์ หรือผู้เชี่ยวชาญมาสอน อาทิ เช่น การตีเหล็ก การจักสาน หม้อลายเขียนสี ทอผ้ามัดหมี่ ย้อมสีธรรมชาติ แกะสลัก ตีเหล็ก เป็นต้น
สำหรับบ้านพักโฮมสเตย์ของบ้านเชียงมีด้วยกัน 17 หลัง กับบ้านของสมาชิก อีก 40 หลังคาเรือน ซึ่งสมาชิกที่บ้านไม่ได้จัดเป็นบ้านพัก ก็จะเข้าร่วมกิจกรรม ต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นการต้อนรับแบบอีกสาน การฟ้อนรำ ทำอาหาร ขายของที่ระลึก และ เผยแพร่ความรู้ของบ้านเชียง เป็นต้น จุดที่เป็นเสน่ห์ของบ้านเชียง คือ คนบ้านเชียงซึ่งมีอยู่กว่า 7,000 คน เป็นญาติพี่น้องกันหมด มีความผูกพันกัน มีอะไรช่วยเหลือและแบ่งปัน คนบ้านเชียงเต็มไปด้วยไมตรี ต้อนรับแขกเหมือนแขกของบ้านตัวเอง
รูปแบบของบ้านพักโฮมสเตย์ของบ้านเชียง จะคงลักษณะดั้งเดิม แต่จะต้องมีความแข็งแรง สะอาด ใกล้ชุมชน มีแหล่งท่องเที่ยว สถานีอนามัย ธนาคาร มีความปลอดภัย และสมาชิกภายในบ้านจะต้องเข้าใจและให้ความร่วมมือทั้งครอบครัวและพร้อมที่จะรับแขก ส่วนอาหารจะต้องเป็นอาหารพื้นบ้าน เน้นความสด อร่อย และสะอาด โซนที่พักจะแบ่งออกเป็น โซนเกษตรพอเพียง จะได้สัมผัสชีวิตการทำการเกษตรพื้นบ้าน เช่น ทำนา หรือ บ่อปลา แบบธรรมชาติ และโซนวัฒนธรรม แล้วแต่ว่าลูกค้าจะเลือกโซนไหน
ส่วนอัตราค่าบริการ หัวละ 300 บาท 2 วัน 1 คืน พร้อมอาหาร 3 มื้อ ถ้ามีกิจกรรมเพิ่มคนละ 100 บาท โดย ลูกค้าจะเข้ามามากในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ ซึ่งเป็นช่วงจัดงาน วันมรดก โลก และในช่วงวันหยุดเทศกาลต่างๆ ปีหนึ่งมีนักท่องเที่ยวประมาณ 100-200 คน นักท่องเที่ยวจากต่างประเทศ 70% และ กลุ่มที่มาพักส่วนใหญ่จะเป็นนักศึกษา 80% ซึ่งจะต้องมาทำงานศึกษาค้นคว้า ที่ต้องใช้เวลานาน ก็จะมาเลือกพักโฮมสเตย์ แต่ส่วนใหญ่ถ้าเป็นนักท่องเที่ยวเดินทางเข้าพักในโรงแรมตัวเมืองอุดร
การแสดงที่จะจัดให้กับนักท่องเที่ยวในช่วงนี้ จะจัดตามฤดูกาล เพราะนักท่องเที่ยวน้อยจะไม่ได้จัดให้มีการแสดง ซึ่งถ้าจะให้จัดการแสดงจะโทรจองมาล่วงหน้า ความรู้ต่างๆ ที่นำมาใช้บริหาร กิจการโฮมสเตย์ ส่วนหนึ่งมาจากการเข้าร่วมโครงการเสริมสร้างผู้ประกอบการใหม่ ผลที่เห็นได้ชัดเจนจากการอบรมในครั้งนี้ คือ สามารถเขียนแผนธุรกิจ และนำเสนอผ่านธนาคารออมสิน แล้วได้รับการอนุมัติ ทำให้รู้สึกภาคภูมิใจ ในการที่สามารถนำความรู้จากการอบรมมาใช้ได้ประโยชน์ สูงสุด
นอกจากนี้ ยังได้ร่วมกับเครือข่ายธุรกิจโรงแรมขนาดย่อมซาบีน่ารีสอร์ต ซึ่งมีนักท่องเที่ยวส่งให้กันและกัน ตามความต้องการของลูกค้า ว่าจะเลือกพักแบบใด ส่วนผลตอบแทน ในขณะนี้ จะแบ่ง 80 % ให้กับเจ้าของบ้านพัก และ 20% ให้กับคณะกรรมการที่เข้าร่วมบริหารงาน เป็นค่าการจัดการ การเข้าพักของนักท่องเที่ยวจะวนกันไปตามบ้านแต่ละหลัง เพื่อให้บ้านแต่ละหลังได้ลูกค้าเหมือนๆ กัน ซึ่งบ้านแต่ละหลังที่เข้าร่วมเป็นบ้านพัก จะต้องปรับปรุง อย่างน้อย 6,000 บาท
บ้านพักโฮมสเตย์ บ้านเชียง สำหรับผู้ที่ต้องการสัมผัสธรรมชาติ และศิลปะวัฒนธรรม เป็นแหล่งศึกษา และค้นคว้า ให้กับผู้ที่ชื่นชอบและหลงใหลในแหล่งโบราณคดี และประวัติศาสตร์ เก่าแก่ โทร. 0-9577-7229
