แม้จะมีเสียงแซว เชิงล้อเลียนว่า ประเทศไทยเป็นประเทศที่มีสิ่งของ “ใหญ่ที่สุดในโลก” มากเป็นอันดับหนึ่งของโลก ไม่ว่าจะเป็นโอ่ง แหนม ครก ไข่เจียว ฯลฯ ทว่า ท่ามกลางคำล้อเลียน ต้องยอมรับว่า การประดิษฐ์ของที่ได้ชื่อว่า “ที่สุดในโลก” ย่อมมีส่วนช่วยการตลาดไม่มากก็น้อย
เช่นเดียวกับ “สมชัย ดนตรีไทย” ผู้ผลิตเครื่องดนตรีไทย ใน จ.กาญจนบุรี ที่สร้างจุดขาย ด้วยการประดิษฐ์เครื่องดนตรีไทยใหญ่ที่สุดในโลก สามารถเล่นบรรเลงได้จริง เป็นรายแรกและรายเดียวของประเทศ
สมชัย ชำพาลี เจ้าของธุรกิจ เล่าว่า ยึดอาชีพผลิตเครื่องดนตรีไทยมานานมากกว่า 30 ปี ส่วนแรงบันดาลใจในการประดิษฐ์เครื่องดนตรีไทยยักษ์ เริ่มเมื่อ ประมาณ 2538 หลังมีลูกค้าว่าจ้างไปแสดงดนตรีไทยตามงานต่างๆ จึงต้องการเพิ่มสีสันในการแสดง ช่วยปลุกกระแสคนทั่วไปสนใจดนตรีไทย รวมถึง ประชาสัมพันธ์ ให้ผู้พบเห็นจดจำชื่อสินค้าของ “สมชัย ดนตรีไทย” โดยผลงานชิ้นแรกคือ ระนาดยักษ์
“ตอนที่ผมเริ่มทำเครื่องดนตรีขนาดใหญ่ ก็ตั้งใจว่า ต้องให้เล่นได้จริงด้วย เพราะถ้าแค่โชว์อย่างเดียว ไม่นาน มันก็น่าเบื่อ ฉะนั้น ขั้นตอนการทำทั้งหมดก็เพิ่มความยากไปด้วย โดยยากที่สุด คือ การหาวัตถุดิบไม้ขนาดใหญ่ ให้ได้เสียงตามที่เราต้องการด้วย”
ทั้งนี้ เครื่องดนตรีไทยยักษ์ ที่ผลิตขึ้นประกอบด้วย ระนาด ยาว 2.5 เมตร สูง 1.5 เมตร ต่อด้วย ซอด้วง ซออู้ใหญ่ ซอสามสาย ทั้งหมดสูง 2.5 เมตร จะเข้ ยาว 2.6 เมตร และขิม กว้าง 2 เมตร ตามลำดับ แต่ละชิ้นใช้เวลาในการผลิตประมาณเกือบปี โดยใช้ไม้หลายๆ ประเภทตามเหมาะสม อาทิ ไม้สัก ไม้ขนุน ไม้ประดู่ เป็นต้น ใช้งบประมาณชิ้นละหลักหมื่นบาท
“พอเราทำงานนี้ออกมา ก็ได้ผลการตลาดดีมาก เคยมีโอกาสได้ไปโชว์ต้อนรับคณะรัฐมนตรีที่มาดูงาน และช่วยให้เป็นที่รู้จักของชาวต่างชาติ เดินทางมาชมถึงโรงงานของเราที่ จ.กาญจนบุรี”
อย่างไรก็ดี แม้เครื่องดนตรีไทยยักษ์ จะช่วยสร้างสีสัน ผลักดันให้ชื่อเสียงเป็นที่รู้จักในวงกว้าง ทว่า แก่นแท้ที่ทำให้เครื่องดนตรีไทยของเขา ยืนหยัดมายาวนาน โดยจัดอยู่ในระดับหัวแถวของวงการ คือ ฝีมือในการผลิตที่ได้คุณภาพทั้งรูปทรง และเสียง
รวมถึง ความสวยงาม โดยนำศิลปะแขนงต่างๆ มาผสมผสานกับเครื่องดนตรีได้อย่างลงตัว อาทิ แกะสลักลงรักปิดทอง ฝั่งลายด้วยไม้พุด ฝั่งด้วยหอยมุก งาช้าง ซึ่งปัจจุบัน ได้พัฒนาโดยเล็งเห็นถึงการอนุรักษ์งาช้าง จึงได้ทำงาช้างเทียมขึ้นใช้แทน ทั้งหมดสมชัยเป็นคนคิดค้นเองทั้งหมด
“การทำ เราเน้นให้เครื่องดนตรีอยู่คงทน ถาวร และในด้านแกะสลัก มีความคม ชัด ลึก และสวย อีกทั้ง พยายามอนุรักษ์ว่า ดนตรีไทย จะไม่สูญ ทั้งนี้ จะคิดเสมอว่า ไม่ทำแบบขายท้องตลาดทั่วไป เพราะคงไปไม่ได้ไกล ดังนั้น ของเราต้องพิจารณาด้านวัสดุ ให้เหมาะสม ดูว่า ไม้ชนิดใด ใช้ได้ทนทาน ถาวร และแกะสลักได้ง่าย โดยมากเราจะใช้ไม้ขนุน เพราะเป็นไม้พื้นบ้าน มีคุณสมบัติน้ำหนักเบา เนื้อไม้แข็ง และแห้ง ทำให้เสียงกังวานใส”
และจากคุณภาพต่างๆ เหล่านี้ ทำให้เครื่องดนตรีของเขา ได้รับการคัดสรรเป็นโอทอประดับ 5 ดาว ของประเทศ ประจำปี 2547 และถูกนำไปใช้ประกอบการแสดงในภาพยนตร์เรื่อง “โหมโรง” ตลอดทั้งเรื่อง
เขา เผยถึงกำลังการผลิต ขณะนี้ มีพนักงานราว 100 คน สามารถผลิตเครื่องดนตรีไทยได้ทุกชนิด ตั้งแต่ระดับฝึกซ้อม ถึงของมืออาชีพ ต่อเดือนมีคำสั่งซื้อเครื่องดนตรีไทยแต่ละประเภทประมาณ 100 ชิ้น โดยชิ้นขายดีที่สุด คือ ขิม เพราะเล่นง่าย เสียงไพเราะ มียอดขายประมาณ 400 ตัวต่อเดือน ส่วนราคาขายมีตั้งแต่หลักร้อยถึงหลักหมื่น อาศัยช่องทางจัดจำหน่ายตามร้านขายเครื่องดนตรีไทยทั่วประเทศ กับรับคำสั่งซื้อโดยตรง
ไม่เพียงตลาดในประเทศเท่านั้น รายได้ประมาณ 60% มาจากการส่งออก มีตลาดใหญ่ เช่น สหรัฐฯ แคนาดา และอังกฤษ เป็นต้น ทั้งนี้ ยังพัฒนาเครื่องดนตรีไทยให้สามารถถอดประกอบได้ เพื่อสะดวกต่อการขนย้าย อีกทั้ง นำเศษไม้เหลือชิ้นเล็กๆ มาผลิตเป็นเครื่องดนตรีไทยจิ๋ว ที่เล่นได้จริง สามารถจำหน่ายเป็นสินค้าที่ระลึก หรือของตกแต่งสถานที่ เจาะตลาดต่างประเทศได้ดีมาก
ส่วนปัญหาของธุรกิจ คือ ทุกวันนี้ มีคู่แข่งจำนวนมาก โดยเครื่องดนตรีแบบมาตรฐาน หรือขนาดจิ๋ว จะแข่งขันกันที่คุณภาพ รูปทรง ความประณีตของชิ้นส่วนแต่ละชิ้น อีกทั้ง มีปัญหาราคาไม้ และอุปกรณ์ในการผลิตสูงขึ้นต่อเนื่อง การแก้ไข คงต้องปรับราคาขึ้น ทั้งนี้ จะให้สอดคล้องกับความเป็นจริง ไม่สูงจนลูกค้ารับไม่ได้
ส่วนเครื่องดนตรีไทยยักษ์ที่เป็นจุดเด่นของเขา จะผลิตชิ้นใหม่ต่อไปเรื่อยๆ ตั้งใจไว้ว่า อยากให้ครบทั้งวงปี่พาทย์ เพื่อเก็บไว้ให้เด็กรุ่นหลังได้ศึกษา และช่วยกันสืบสานดนตรีไทยต่อไป
สมชัย ได้กล่าวทิ้งท้าย โดยเล่าย้อนถึงจุดเริ่มต้นที่มาทำธุรกิจนี้ สืบเนื่องจากพ่อเป็นช่างไม้ ทำให้ซึมซับงานไม้ไปในตัว ประกอบกับส่วนตัวแล้ว ชอบดนตรีไทย แต่ไม่มีเงินซื้อเครื่องดนตรี เลยลองผลิตเล่นเอง ตั้งแต่เด็ก กระทั่ง เมื่อโตขึ้น เป็นนักดนตรีอาชีพ และครูสอน ก็ยังผลิตเครื่องดนตรีใช้เอง จนเริ่มมีผู้ว่าจ้าง ทำให้ผลิตต่อเนื่องมาจนถึงปัจจุบัน ซึ่งเขาเชื่อว่า ความที่ตัวเอง เป็นนักดนตรีมาก่อน เป็นอีกข้อได้เปรียบ ทำให้ผลิตเครื่องดนตรีออกมาเป็นที่ถูกใจของผู้เล่น
* * * * * * * *
โทร. 0-1913-3632
