ประติมากรรมเม็ดทราย ผลงานจากชายหาดทั่วโลก

“ประติมากรรมทราย” เป็นงานภาพปั้นแฮนด์เมดแบบนูนต่ำ ทำมาจากวัตถุดิบทรายที่เก็บมาจากทั่วทุกมุมโลก อาศัยจุดเด่นสีที่แตกต่างกัน ทำให้ได้งานที่ไม่เหมือนใคร โดยเป็นผลงานของ “วิชิต สุริยะเรืองรัศมี” อดีตครูโรงเรียนเทพศิรินทร์

เจ้าของผลงาน เล่าว่า เริ่มทำงานนี้มาเกือบ 20 ปีที่แล้ว โดยได้รับการถ่ายทอดความรู้จากอาจารย์กมล ทองสุนทร ซึ่งปัจจุบันได้เสียชีวิตไปแล้ว โดยอาจารย์ท่านนี้ เป็นผู้คิดค้นการทำประติมากรรมทราย จากเหตุบังเอิญที่ทำกาวลาเท็กซ์ตกลงในกองทราย เช้าวันรุ่นขึ้น ทรายเกิดการจับตัวจนแข็ง จึงคิดนำมาสร้างภาพต่างๆ แบบลักษณะนูนต่ำ

ทั้งนี้ เริ่มแรก เขาต้องใช้เวลาฝึกฝนกว่า 6 เดือน กว่าจะทำชิ้นแรกสำเร็จ โดยวิธีทำที่ได้รับการถ่ายทอดมาจากอาจารย์กมล จะใช้ทรายประเภทเดียวทั้งหมดนำมาปั้น จากนั้นจึงทาสีน้ำมันทับลงบนทรายปั้น

หลังจากทำงานแบบเดิมกว่าประมาณ 3 ปี เกิดความคิดใหม่ จากการไปเที่ยวทะเล จะสังเกตว่าทรายทะเลจากชายหาดที่ต่างๆ มีสีแต่งต่างกัน เลยเกิดความคิด ปั้นทรายโดยไม่ทาสีน้ำมัน โดยการแยกภาพออกเป็นส่วน ๆ แต่ละส่วนใช้ทรายสีต่างกัน ซึ่งทำให้ได้งานที่ดูสวยไปอีกแบบ นอกจากนั้น ก็ไม่ต้องทนดมกลิ่นของสีน้ำมัน

แต่ทั้งนี้ พื้นของภาพยังใช้ทาสีน้ำมันอยู่ เพราะยังหาวัตถุดิบที่เหมาะสมไม่ได้ จนครั้งเดินทางไปเที่ยว จ.ภูเก็ต ได้ไปเห็นกองขี้แร่ดีบุก ซึ่งเป็นลักษณะผงทรายสีดำ ถูกวางทิ้งไว้อย่างไร้ค่า จึงลองนำมาทำเป็นพื้น ปรากฏว่า เมื่อออกมาแล้ว เกิดภาพสวยงามเป็นที่ชื่นชอบของผู้พบเห็น

“ผมจะมองทรายว่า ไม่ใช่ทราย แต่มองเป็นเงิน ผมจะดีใจมาก ถ้าได้ทรายที่ยังไม่มีมาก่อน ส่วนการใช้ขี้แร่ดีบุก ตอนแรก ผมเอามาปั้นเป็นภาพ แต่เนื่องจากเนื้อเม็ดมันหยาบ เลยลองมาทำเป็นพื้น แล้วใช้ทรายปั้นเป็นตัว คนที่เห็น เขาก็ชอบ บอกว่ามันดูคลาสสิกกว่า”

สำหรับทรายที่นำมาใช้ เดินทางมาจากกว่า 30 แห่ง ทั้งในและต่างประเทศ เช่น เกาะเสม็ด จ.ระยอง , หาดชะอำ จ.เพชรบุรี , ทรายที่ทุบจากกำแพงเบอร์ลิน ประเทศเยอรมนี , ทราย จากทะเลทราย ประเทศจอร์แดน เป็นต้น ซึ่งวัตถุดิบเหล่านี้ ส่วนมากจะเป็นเพื่อนฝูง และลูกศิษย์ รู้ว่า เก็บสะสม เลยนำมาฝาก

“คุณค่าของภาพแต่ละภาพ เกิดจากทรายของชายหาดแต่ละแห่ง ถ้าคิดเป็นระยะทาง ผมว่า ภาพหนึ่งเป็นหลายพันกิโลฯ อาจจะถึงหมื่นกิโลฯ ก็ได้ เพราะทรายบางอย่าง มาจากเมืองนอก ซึ่งการใช้ก็ต้องประหยัด นี่ก็เป็นปัญหาถ้าทรายหมด ก็ยากจะหามาทดแทน”

เจ้าของผลงาน บอกว่า ต่อหนึ่งภาพใช้เวลาทำเฉลี่ยกว่า 3 วัน เมื่อแห้งแล้วจะมีความแข็งแรงทดทนเหมือนหิน แต่ห้ามถูกน้ำ จะทำให้ละลาย

การปั้นสามารถทำได้เกือบทุกแบบตามต้องการ ยกเว้นภาพวิวคลื่นทะเลที่มีความพลิ้วไหว กับภาพหน้าคนเหมือนจริง เพราะทรายมีข้อจำกัดที่เป็นเม็ด และการปั้นจะต้องใช้เกรียง (เครื่องมือช่างสำหรับงานปั้น) อย่างเดียวเท่านั้น จะใช้มือช่วยไม่ได้เลย การปั้นจึงไม่สามารถเก็บรายละเอียดได้ทั้งหมด ส่วนราคาขายมีตั้งแต่หลักร้อยถึงหลักพัน แล้วแต่แบบ

ทั้งนี้ งานประติมากรรมทราย ที่แล้วมา ไม่ได้ทำขายจริงจัง เพียงแต่ทำเป็นงานอดิเรก มอบให้กับเพื่อนฝูง ในเทศกาลวันสำคัญต่างๆ หรือจะมีผู้มาจ้างผลิตเป็นครั้งคราว แต่ก็ไม่สามารถทำได้ในปริมาณมาก เพราะต่อละชิ้นใช้เวลาทำงานนานมาก จึงไม่สามารถเจียดเวลาจากงานประจำ ซึ่งเวลานั้น ยังเป็นครูของโรงเรียนเทพศิรินทร์ แต่ก็ได้นำความรู้นี้ ไปเผยแพร่ให้กับนักเรียนในชั่วโมงวิชาอิสระ

“ถ้ามีนักเรียน คนใดสนใจ ผมก็จะสอนให้ ซึ่งมีนักเรียนอยู่รายหนึ่ง ซึ่งผมยังภูมิใจจนปัจจุบัน เพราะหลังจากที่เขา จบม. 6 ต่อมหาวิทยาลัย เขาก็เอาความรู้นี้ ไปปั้นงานออกขายชาวต่างชาติ นักท่องเที่ยว เขาก็มาเล่าให้ผมฟังว่า ตลอด 4 ปีที่เรียนมหาวิทยาลัยไม่เคยต้องขอเงินที่บ้านเลย”

วิชิต เชื่อว่า ทุกวันนี้ เขาเป็นคนเดียวที่ผลิตงานนี้ ดังนั้น จึงอยากจะถ่ายทอดความรู้นี้ ให้คนรุ่นหลังสืบต่อไป

“ผมพร้อมจะถ่ายทอดความรู้นี้ ให้ฟรี ๆ เพื่อเป็นวิทยาทาน เพราะผมไม่อยากให้ความรู้ตายไปกับเรา เคยไปติดต่อกับโรงเรียนบางแห่ง แต่ไม่ได้รับความสนใจ แต่ล่าสุด ได้รับการติดต่อจากโรงเรียนสายปัญญาให้เป็นวิทยากรสอนให้เด็กๆ ซึ่งผมพร้อมจะสอน ไม่ว่าจะโรงเรียนไหน เพราะผมอยากให้เด็กๆ ได้สืบทอดงานนี้ เพราะประติมากรรมทรายเป็นงานที่ใช้ทุนน้อยมาก ลงทุนไม่ถึง 200 บาท ก็สามารถประกอบอาชีพได้ ถ้าคนไหนมีพื้นฐานการวาดภาพ จะทำได้เร็ว แต่ปัญหาที่แล้วมา แม้จะลงทุนน้อย แต่ต้องใช้ฝีมือมาก ต้องใช้ความอดทน ถ้าให้ชำนาญต้องเป็นเดือน บางคนเป็นปี เคยมีคนมาขอฝึก แค่ 1-2 วันก็ไปแล้ว ดังนั้น ใครที่คิดว่ารักงานนี้จริงๆ ผมพร้อมจะถ่ายทอดให้ฟรีเลย”

* * * * * *

อุปกรณ์การผลิต	วิธีทำ
1.ทรายก่อสร้าง หรือทรายทะเล 2.กาวลาเท็กซ์ 3.กระดาษอัดแผ่น 4.น้ำ 5.เกรียง เบอร์ 10 ปากมน , เกรียงผสมทราย	1.เตรียมพื้น โดยเทกาวลาเท็กซ์ลงกระดาษอัด โรยขี้แร่ดีบุกให้เรียบทั่ว แล้วตากให้แห้ง ทำซ้ำเช่นเดิมอีก 2 เที่ยว 2.นำทรายที่ร่อนละเอียด คลุกกับกาวลาเท็กซ์ ในอัตรา 3 ต่อ 1 3.เขียนโครงร่างที่จะปั้นลงบนกระดาษอัด แล้วนำทรายที่ผสมไว้มาปั้น เริ่มจากส่วนที่สึกที่สุดก่อน 4.นำไปตากให้แห้ง แล้วพ่นสเปรย์แลคเกอร์ ก่อนนำไปใส่กรอบ

* * * * *

โทร.0-1456-3848 , 0-2438-9734