ภัยคุกคามจาก "โดรน" หรืออากาศยานไร้คนขับได้กลายเป็นประเด็นสำคัญระดับโลก เพราะนอกจากถูกนำมาใช้เพื่อประโยชน์เชิงบวก เช่น งานเกษตรกรรม การถ่ายทำภาพยนตร์ หรืออุตสาหกรรมการก่อสร้าง โดรนกลับถูกนำมาใช้เป็นเครื่องมือสร้างอันตรายและความเสียหาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในการทำสงครามและการสอดแนม ดังที่เห็นในความขัดแย้งระหว่างอิหร่านกับอิสราเอล และปัญหาการลักลอบใช้โดรนตามแนวชายแดนไทย-กัมพูชา ด้วยเหตุนี้ การคิดค้นเทคโนโลยีเพื่อ ตรวจจับและป้องกันโดรน ที่เป็นภัยคุกคามจึงมีความสำคัญเร่งด่วน
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ (มจพ.) โดยภาควิชาวิศวกรรมไฟฟ้าและคอมพิวเตอร์ คณะวิศวกรรมศาสตร์ ได้เดินหน้าโครงการ "ออกแบบและพัฒนาเรดาร์เพื่อตรวจจับโดรนและจำแนกโดรนจากสิ่งรบกวน" ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากกองทุนวิจัยและพัฒนากิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคม เพื่อประโยชน์สาธารณะ (กทปส.)
รองศาสตราจารย์ ดร.เอกรัฐ บุญภูงา อาจารย์ประจำภาควิชาวิศวกรรมไฟฟ้าและคอมพิวเตอร์ และหัวหน้าโครงการ เปิดเผยว่า โครงการนี้เป็นการต่อยอดจากความสำเร็จในเฟสแรก ที่สามารถพัฒนาเรดาร์ตรวจจับและระบุพิกัดของโดรนที่ลักลอบเข้ามาในเขตหวงห้ามได้อย่างแม่นยำในที่โล่งแจ้ง
“เรดาร์ในเฟสแรกนี้จะทำงานโดยค้นหาและตรวจจับเป้าหมายในอากาศแบบอัตโนมัติ ครอบคลุมพื้นที่ 360 องศา สามารถระบุพิกัดและระยะทางได้ 1- 2 กิโลเมตร และมีการส่งมอบผลงานให้กับศูนย์วิจัยและพัฒนาทหาร กรมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีกลาโหม เพื่อนำไปใช้ประโยชน์แล้ว แต่ทีมวิจัยเล็งเห็นถึงความจำเป็นในการพัฒนาต่อไป เพื่อให้เรดาร์สามารถใช้งานได้อย่างครอบคลุมใน สภาพแวดล้อมที่ซับซ้อน เช่น ในเขตเมืองที่มีตึก อาคารบ้านเรือน และสิ่งกีดขวางจำนวนมาก
เป้าหมายในงานวิจัยที่ทำในเฟส 2 คือ เพื่อแก้ปัญหาจุดนี้ กล่าวคือเรดาร์ที่คิดขึ้นใหม่สามารถใช้งานในพื้นที่ที่มีสภาพแวดล้อมซับซ้อนได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยมุ่งเน้นการพัฒนาส่วนการวิเคราะห์เพื่อตรวจจับโดรน โดยสามารถจำแนก แยกโดรนจากสิ่งกีดขวางได้ ใช้งานได้อย่างสมบูรณ์แบบ" รศ.ดร.เอกรัฐ กล่าว
หัวหน้าโครงการฯ ย้ำว่า ในยุคที่โดรนถูกนำมาใช้ในทางลบอย่างแพร่หลาย การป้องกันประเทศจึงต้องมีเครื่องมือที่เข้ามาช่วย โดยถือว่า เรดาร์เป็นหัวใจสำคัญของระบบป้องกันภัยทางอากาศ
"ก่อนจะถึงขั้นจัดการด้วยโดรน เราต้องรู้ก่อนว่า โดรนอยู่ในระยะที่เท่าไรต้องตรวจจับให้เจอ เพราะเป็นจุดเริ่มต้น ต้องระบุพิกัด ตำแหน่งหรือทิศทางให้ได้ เมื่อเจอแล้วขั้นตอนปฏิบัติการจะเป็นอย่างไร ขึ้นอยู่กับยุทธวิธีของหน่วยงานนั้นๆ บทบาทของเราคือพัฒนาเรดาร์ให้สามารถตรวจจับได้ ในอนาคต ภัยคุกคามจะเน้นการใช้โดรนเป็นหลัก การตรวจจับจึงเป็นสิ่งจำเป็น" รศ.ดร.เอกรัฐ กล่าวทิ้งท้าย
โครงการพัฒนาเรดาร์ตรวจจับโดรนของ มจพ. สะท้อนถึงความมุ่งมั่นของนักวิจัยไทยในการสร้างเทคโนโลยีป้องกันประเทศด้วยตนเอง เพื่อรับมือกับ ภัยคุกคามรูปแบบใหม่ อย่างโดรน ซึ่งเป็นเครื่องมือสำคัญในสงครามยุคปัจจุบัน การก้าวจากการตรวจจับในที่โล่งแจ้ง สู่การพัฒนาระบบที่สามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ในพื้นที่เมืองที่มีความซับซ้อน ในเฟส 2 นี้ จะเป็นกุญแจอีกดอกหนึ่งที่ช่วยเสริมความมั่นคงให้กับประเทศ ทั้งยังเป็นการสั่งสมองค์ความรู้เกี่ยวกับงานวิจัยเรดาร์ ลดการนำเข้าจากต่างประเทศ
