สธ.เชิดชูผลงานเครือข่ายดีเด่นทั่วประเทศ สร้างคนไทยรอบรู้ผลิตภัณฑ์สุขภาพ

​ปลัดกระทรวงสาธารณสุข มอบรางวัลผลงานเครือข่ายโดดเด่นดีเยี่ยม Best of the Best ในการคุ้มครองผู้บริโภคด้านผลิตภัณฑ์สุขภาพ ให้แก่เครือข่าย อย. จากผลงานโดดเด่นของโรงเรียน อย. น้อยเครือข่าย บวร.ร. และภาคประชาชน รวม 106 รางวัล ที่ร่วมขับเคลื่อนแนวคิด “คนไทยคิดได้ ใช้เป็น” สร้างความรอบรู้ด้านผลิตภัณฑ์สุขภาพ ลดพฤติกรรมเสี่ยง NCDs สร้างสุขภาวะที่ดี ​

เมื่อวันที่ 20 มิ.ย. นายแพทย์โอภาส การย์กวินพงศ์ ปลัดกระทรวงสาธารณสุข ประธานงานมอบรางวัลผลงานเครือข่ายโดดเด่นดีเยี่ยม Best of the Best ในการคุ้มครองผู้บริโภคด้านผลิตภัณฑ์สุขภาพ เปิดเผยว่า กระทรวงสาธารณสุขมุ่งขับเคลื่อนพัฒนาระบบสาธารณสุขให้เข้มแข็งและมีความมั่งคงทางสุขภาพยิ่งขึ้น ภายใต้เป้าหมาย “ยกระดับการสาธารณสุขไทย สุขภาพแข็งแรงทุกวัย เศรษฐกิจสุขภาพไทยมั่นคง” โดยหนึ่งใน 7 นโยบายสำคัญของกระทรวงสาธารณสุขในปี พ.ศ. 2568 คือการสร้างความเข้มแข็งเครือข่ายสุขภาพเพื่อประชาชน เพื่อส่งเสริมงานสุขภาพเชิงรุกในชุมชน รวมถึงส่งเสริมสิทธิด้านสุขภาพของประชาชนทุกกลุ่ม และการมอบรางวัลในวันนี้เป็นส่วนหนึ่งของการขับเคลื่อนนโยบายดังกล่าว เพื่อเป็นกำลังใจให้แก่เครือข่ายที่ช่วยขับเคลื่อนงานด้านการคุ้มครองผู้บริโภคได้อย่างมีประสิทธิภาพ

​นายแพทย์สุรโชค ต่างวิวัฒน์ เลขาธิการคณะกรรมการอาหารและยา กล่าวเพิ่มเติมว่า อย. ได้ขับเคลื่อนการสร้างความรอบรู้ด้านผลิตภัณฑ์สุขภาพมาอย่างต่อเนื่อง โดยผ่านเครือข่ายครอบคลุม 3 กลุ่มวัย ได้แก่ วัยเด็ก/เยาวชน วัยทำงาน และวัยสูงอายุ ควบคู่ไปกับการพัฒนาทักษะสำคัญ 3 ด้าน คือ รู้ไว แจ้งไว และทำไว เพื่อช่วยสื่อสารและตอบโต้ปัจจัยเสี่ยงของปัญหาด้านผลิตภัณฑ์สุขภาพ ดำเนินงานโดยใช้ชุมชนเป็นฐาน ภายใต้แนวคิด “คนไทยคิดได้ ใช้เป็น” ซึ่งเครือข่ายมีส่วนสำคัญในการสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพ ตามพันธกิจ อย. และมีความโดดเด่นในการขับเคลื่อนกิจกรรมลดโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (NCDs) ซึ่งเป็นนโยบายสำคัญของกระทรวงสาธารณสุข โดยเครือข่ายต่างๆ ทั้งโรงเรียน อย.น้อย, ชุมชน บวร.ร. และหน่วยงานภาคประชาชน มีบทบาทสำคัญในการเผยแพร่ข่าวสารและให้ความรู้ด้านผลิตภัณฑ์สุขภาพที่ถูกต้องแก่ประชาชนในชุมชน ซึ่งจะนำไปสู่การลดพฤติกรรมเสี่ยงด้านสุขภาพและการส่งเสริมการมีสุขภาวะที่ดี สิ่งนี้สอดคล้องกับนโยบายของกระทรวงสาธารณสุขที่เน้นการส่งเสริมสุขภาพทุกมิติเพื่อลดโรค NCDs และผลักดันแนวคิดเวชศาสตร์วิถีชีวิตและสุขภาพองค์รวมสู่การปฏิบัติ

​ปัจจุบัน อย. มีเครือข่ายที่ร่วมดำเนินงานอยู่ทั่วประเทศ 18,648 โรงเรียน อย. น้อย 259 ชุมชน บวร.ร. และ 36 หน่วยงานภาคประชาชน โดยการมอบรางวัลครั้งนี้ มีผลงานที่ส่งเข้าร่วมคัดเลือกจากทั่วประเทศกว่า 200 ผลงาน ซึ่งคณะกรรมการได้พิจารณาผลงานที่มีความโดดเด่นดีเยี่ยมสมควรได้รับรางวัลรวม 106 รางวัล และในงานนี้ยังเป็นเวทีการแสดงผลงานและแลกเปลี่ยนประสบการณ์การดำเนินงานเพื่อเป็นต้นแบบและสร้างแรงบันดาลใจในการขับเคลื่อนงานให้แก่เครือข่ายอื่นๆ ต่อไป


กระทรวงสาธารณสุขหรืออย. ดำเนินการส่งเสริมสร้างความเข้มแข็งเครือข่ายสุขภาพ ในเชิงรุกสู่ชุมชนมีการพัฒนาจากจุดเริ่มต้นต่อเนื่องจนถึงปัจจุบัน

กระทรวงสาธารณสุข โดย อย. มีบทบาทสำคัญในการคุ้มครองผู้บริโภค ผ่านการสร้างความเข้มแข็งเครือข่ายสุขภาพในชุมชนเน้นการทำงานเชิงรุกเพื่อให้ประชาชนมีความรู้ความเข้าใจและมีส่วนร่วมในการคุ้มครองตนเองและคนในชุมชนจากผลิตภัณฑ์สุขภาพที่ไม่ปลอดภัยหรือไม่ถูกต้อง

อย.เริ่มดำเนินงานสร้างความรอบรู้ด้านผลิตภัณฑ์สุขภาพเชิงรุกสู่ชุมชนจากโครงการอย.น้อยในปี 2546และสร้างความร่วมมือกับเครือข่ายภาคประชาชนในปี 2550ต่อยอดดำเนินงานสร้างชุมชนรอบรู้ด้วยผลิตภัณฑ์สุขภาพด้วยเครือข่ายบวร.ร. (บ้านวัดโรงเรียนโรงพยาบาล)ในปี 2561 ร่วมกับเครือข่ายในพื้นที่ได้แก่รพสต.อปท.อบจ.จนมาถึงปัจจุบันมีจำนวนโรงเรียน อย.น้อย กว่า 18,000โรงเรียนครอบคลุมทั้งประเทศ มีชุมชนรอบรู้ด้านผลิตภัณฑ์สุขภาพ 259 ชุมชน รวม 59 จังหวัด และ เครือข่ายภาคประชาชน ทั้งหมด 36 หน่วยงาน


จากการดำเนินงานดังกล่าว อย.ได้มีการวัดผลการประเมินความรอบรู้ด้านผลิตภัณฑ์สุขภาพ ของกลุ่มเป้าหมายที่ร่วมดำเนินงาน พบว่าประชาชนมีความรอบรู้ด้านผลิตภัณฑ์สุขภาพมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นทุกปี ทั้งนี้ในปีงบประมาณ 2567 อยู่ที่ร้อยละ 78.10

อย.ไม่เพียงแค่ให้ความรู้แต่ยังเสริมสร้างศักยภาพให้ชุมชนสามารถ "คิดตัดสินใจและดำเนินการ"เพื่อปกป้องตนเองและชุมชนได้อย่างยั่งยืน

​การดำเนินงานในการสร้างความรอบรู้ด้านผลิตภัณฑ์สุขภาพ โดยเฉพาะแนวทางการพัฒนาเครือข่ายในการดำเนินงาน อย. ใช้กลยุทธ์ 3Sประกอบด้วย


1)Start upขยายฐานภาคีเครือข่ายใหม่ ร่วมขับเคลื่อนงานสนับสนุนงบประมาณในการดำเนินงาน สนับสนุนแนวทางในการเริ่มต้นการดำเนินงาน

2)Strengtheningส่งเสริมความเข้มแข็งภาคีเครือข่ายสนับสนุนบุคลากรในการให้ความรู้ รวมทั้งสนับสนุนสื่อความรู้เพื่อใช้ในการดำเนินงาน ติดอายุทางปัญหาเพื่อสร้างความเข้มแข็งให้แก่เครือข่าย

3)Scaling upขยายผลต่อยอดเครือข่ายแบบNetwork to Networkเผยแพร่ แลกเปลี่ยนเรียนรู้การดำเนินงานเพื่อให้เครือข่ายอื่น ๆ เห็นถึงความสำคัญและผลการดำเนินงานที่เกิดขึ้นจริง พร้อมที่จะผนึกกำลังในการดำเนินงานต่อไปในอนาคต

โดยกลยุทธ์ทั้ง 3Sนี้ เป้าประสงค์ก็เพื่อการสร้าง และขยายเครือข่ายให้ครอบคลุมทุกพื้นที่ เพื่อผสานพลังสร้างความเข้มแข็งแก่เครือข่ายในการดำเนินงานเพื่อมุ่งหวังสร้างความรอบรู้ด้านผลิตภัณฑ์สุขภาพเพื่อประชาชนปลอดภัยในทุกมิติ

การมอบรางวัลให้กับเครือข่าย ในงานวันนี้ เป็นการเชิดชูเกียรติและสร้างแรงจูงใจให้เครือข่ายมีส่วนร่วมมากขึ้น ดังนี้

1)สร้างการรับรู้และการยกย่องให้ผลงานที่โดดเด่น เป็นที่รู้จักในวงกว้าง ทำให้เครือข่ายที่ได้รับรางวัลได้รับการยกย่อง ซึ่งจะสร้างความภาคภูมิใจและเป็นแรงบันดาลใจให้กับเครือข่ายอื่น ๆ2)เป็นต้นแบบและแรงบันดาลใจเครือข่ายที่ได้รับรางวัลจะกลายเป็น"ต้นแบบ"ทำให้ชุมชนอื่น เห็นเป็นรูปธรรมว่าความร่วมมือและการทำงานเชิงรุกสามารถสร้างผลลัพธ์ที่ดีได้อย่างไร3)ผลักดันการขยายผล:เมื่อเครือข่ายที่ได้รับรางวัลเผยแพร่ผลงานและความสำเร็จออกไป ก็จะช่วยขยายแนวคิดและวิธีการทำงานที่ดีสู่ชุมชนอื่น ๆ เกิดการเรียนรู้และนำไปปรับใช้ ทำให้ขอบเขตของการมีส่วนร่วมขยายวงกว้างขึ้น

สำหรับผู้ที่สนใจเข้าร่วมเป็นส่วนหนึ่งของเครือข่ายคุ้มครองผู้บริโภคด้านผลิตภัณฑ์สุขภาพกับ อย. สามารถดำเนินการได้หลายวิธีโดยประสานงานกับ สำนักงานสาธารณสุขในพื้นที่ หรือติดต่อผ่านกองพัฒนาศักยภาพผู้บริโภค สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา หรือโทร02-590-7125 เพื่อเป็นส่วนหนึ่งในการคุ้มครองผู้บริโภคให้ปลอดภัย