สสส. สานพลังกรมราชทัณฑ์ ชวนเสพงานศิลป์ นิทรรศการ “ศิลปะหลังกำแพงเรือนจำ” ฝีมือผู้ต้องขังจาก 7 เรือนจำ เปิดพื้นที่อาร์ตสเปซกลางกรุง คลายปมชีวิตหลังกำแพง ด้วยพลังของศิลปะ ให้ผู้ต้องขังมีสุขภาวะดีทั้งกายใจ กลับคืนสู่สังคมในฐานะพลเมืองที่มีคุณภาพไม่กระทำผิดซ้ำ
เมื่อเวลา 10.00 น. วันที่ 6 ส.ค. 2567 ที่ หอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ร่วมกับ กรมราชทัณฑ์ กระทรวงยุติธรรม จัดนิทรรศการ “ศิลปะหลังกำแพงเรือนจำ” โดยความร่วมมือของเรือนจำ 7 แห่ง ได้แก่ เรือนจำกลางอุดรธานี เรือนจำจังหวัดพังงา เรือนจำจังหวัดบึงกาฬ เรือนจำจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ เรือนจำจังหวัดสุพรรณบุรี ทัณฑสถานหญิงธนบุรี และเรือนจำอำเภอสว่างแดนดิน
โดย นางภรณี ภู่ประเสริฐ ผู้ช่วยผู้จัดการกองทุน สสส. และรักษาการผู้อำนวยการสำนักสนับสนุนสุขภาวะประชากรกลุ่มเฉพาะ สสส. กล่าวว่า สสส. สนับสนุนและส่งเสริมนโยบายสร้างเสริมสุขภาวะของประชาชนภายใต้หลักการ “สุขภาวะเพื่อคนทั้งมวล” (Health for All) ปรับเปลี่ยนเรือนจำให้เป็นพื้นที่ที่ผู้ต้องขังสามารถมีประสบการณ์ในทางบวกทั้งสภาวะแวดล้อม และสุขภาพดีทั้งกายและใจ คือ 1. เพิ่มความสามารถในการดูแลตนเองของผู้ต้องขัง 2. ลดความเสี่ยงของการเป็นโรคที่พบบ่อยในเรือนจำ 3. เพิ่มโอกาสการเข้าถึงการบริการสุขภาพ 4.ผู้ต้องขังมีพลังชีวิต คิดบวก และมีกำลังใจ 5.ดำรงชีวิตอยู่ในความสัมพันธ์ที่เป็นมิตรและเอื้ออาทร 6.สามารถธำรงบทบาทของการเป็นแม่ ลูก และ/หรือสมาชิกในครอบครัว 7. มีโอกาสสร้างที่ยืนในสังคม ให้เกิดเรือนจำสุขภาวะในสังคมไทย
“นิทรรศการศิลปะหลังกำแพงเรือนจำ เป็นส่วนหนึ่งของโครงการเรือนจำสุขภาวะ ที่สนับสนุนให้ผู้ต้องขังได้ทำงานศิลปะ เช่น เขียนภาพ เย็บปัก ถักทอ ดัดลวด แกะหนังตะลุง งานเปเปอร์มาเช่ การทำงานศิลปะช่วยให้ผู้ต้องขังตระหนักในคุณค่าของตัวเอง มีกำลังใจเริ่มต้นชีวิตใหม่ ผลงานแต่ละชิ้นจึงถ่ายทอดออกมาจากความสิ้นหวัง ความเศร้า ความกดดัน ผสมผสานกับความปรารถนาในความเข้าใจ ให้อภัย และความต้องการเชื่อมโยงกับโลกภายนอก ทั้งนี้ นิทรรศการนี้เพื่อสื่อสารกับสังคม ผู้วางนโยบาย และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ถึงผลลัพธ์เชิงบวกของการปรับเปลี่ยนภาพลักษณ์เรือนจำจากพื้นที่การลงโทษ ไปสู่ฐานคิดการทำให้เรือนจำเป็นพื้นที่ที่เอื้ออำนวยให้ผู้ที่อยู่ในเรือนจำมีสุขภาวะดีทั้งกายและใจ สามารถคืนกลับสู่สังคมในฐานะพลเมืองที่มีคุณภาพไม่กระทำผิดซ้ำ” นางภรณี กล่าว
นายไพรัตน์ ขมินทกูล หัวหน้าผู้ตรวจกรมราชทัณฑ์ กล่าวว่า กรมราชทัณฑ์รู้สึกยินดีเป็นอย่างยิ่งกับความร่วมมือระหว่างกรมราชทัณฑ์ และ สสส.ในครั้งนี้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการดำเนินงานดังกล่าว เป็นผลดีทั้งกับตัวผู้ต้องขังเอง และองค์กร โดยจะช่วยส่งเสริมให้ผู้ต้องขังในเรือนจำฯ ได้มีโอกาส และพื้นที่ในการแสดงผลงานของตนเอง รวมถึงได้รับการยอมรับจากสังคมภายนอก ที่มองเห็นถึงความตั้งใจในการสร้างสรรค์ผลงานต่าง ๆ ผ่านงานศิลปะที่ได้นำมาจัดแสดงในวันนี้ นอกจากนี้ ยังทำให้ผู้ต้องขังได้ตระหนักถึงศักยภาพ และคุณค่าของตนเองพร้อมที่จะกลับสู่สังคม โดยในส่วนของกรมราชทัณฑ์จะได้มีหน่วยงานพันธมิตรในการร่วมกันแก้ไขฟื้นฟูผู้ต้องขัง ที่ถูกจำกัดอิสรภาพในเรือนจำ ให้เป็นสถานที่ที่เหมาะสม และเอื้อให้ผู้ต้องขังได้ใช้ชีวิตอย่างมีคุณภาพ ตามจุดมุ่งหมายของเรือนจำสุขภาวะ และพันธกิจของกรมราชทัณฑ์ในการคืนคนดีสู่สังคม
รศ.ดร.นภาภรณ์ หะวานนท์ ผู้รับผิดชอบโครงการเรือนจำสุขภาวะ กล่าวว่า คนทั่วไปมีแนวโน้มจะมองผู้ต้องขัง และผู้พ้นโทษในลักษณะของ “ความเป็นอื่น” (the otherness) หมายถึง การกีดกันผู้ต้องขัง และผู้พ้นโทษออกไปอยู่นอกแวดวงของสังคม ทำให้ผู้พ้นโทษไม่มีที่ยืนในสังคม ขาดโอกาสในการเริ่มต้นชีวิตใหม่ นิทรรศการศิลปะหลังกำแพงเรือนจำ คือหนทางหนึ่งที่จะสื่อสารให้คนในสังคมรับรู้ความรู้สึก ความมุ่งหวัง และความปรารถนาในโอกาสที่จะคืนกลับเป็นสมาชิกที่ดีของครอบครัว ชุมชน และสังคม โดยเฉพาะต้องการให้สังคมได้เห็นเรื่องราว และชีวิตของผู้ต้องขังผ่านผลงานศิลปะที่งดงาม มีส่วนช่วยลบภาพของการประทับตราผู้ที่เคยผิดพลาด แต่พร้อมที่จะทำทุกอย่างเพื่อกลับเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของสมาชิกสังคมเหมือนประชาชนทั่วไป
