วันอาทิตย์ที่ 7 กรกฎาคม 2567 ที่ผ่านมา โครงการเสริมศักยภาพทางด้านศิลปะ (Art Learning) โรงเรียนสาธิตจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ฝ่ายประถม ได้นำนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ของโครงการดังกล่าวเพื่อเข้าร่วมชมบ้าน สตูดิโอ และแกลลอรี่ของ ศิลปินและประติมากรชั้นนำของประเทศไทย คือ อ.วัชระ ประยูรคำ ณ นิลเพชรแลนด์อาร์ต อ.บางเลน จ.นครปฐม
สำหรับ อ.วัชระ ประยูรคำ หรือ “อ.อ๊อด” เป็นชาว อ.บ้านแท่น จ.ชัยภูมิ และศิษย์เก่าคณะจิตรกรรมและภาพพิมพ์ มหาวิทยาลัยศิลปากร ผู้สร้างผลงานประติมากรรมรูปเหมือนต้นแบบดินน้ำมัน มีผลงานโดนเด่นมากมาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งพระบรมรูปของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราชบรมนาถบพิตร รัชกาลที่ 9 ใน พระอิริยาบถต่าง ๆ ในหลายยุคหลายสมัย นอกจากนี้ อ.วัชระ ยังเคยเป็นสมาชิกของในคณะหุ่นละครเล็กโจ หลุยส์ โดยปัจจุบัน อ.วัชระ ได้แยกออกมาสร้างสรรค์งานที่ตนเองรักในนาม "คณะคำนาย" ด้วยการนำทักษะด้านศิลปะประติมากรรม มาผสมผสานกับความเป็นไทยกลายเป็นศิลปะร่วมสมัย
อ.วัชระ ถือเป็นประติมากรที่มีชื่อเสียงในระดับนานาชาติ มีความสามารถเฉพาะในการสร้างสรรค์ผลงานประติมากรรมแบบเหมือนจริงที่มีฝีมือ เป็นที่ยอมรับในประเทศและนอกประเทศ อีกทั้งยังมีผลงานประติมากรรมเหมือนจริงของกษัตริย์ในราชวงศ์จักรี และพระบรมวงศานุวงศ์ในรัชกาลปัจจุบัน พระอริยสงฆ์ รวมถึงบุคคลที่มีชื่อเสียงในสังคมจำนวนมาก โดยในห้วงเวลา 10 กว่าปีหลัง ผลงานเกือบทั้งหมดของ อ.วัชระ ถูกสร้างสรรค์ขึ้น ณ บ้าน และสตูดิโอขนาด 45 ไร่ ที่ อ.บางเลน นี่เอง
“นี่ถือเป็นครั้งแรกที่มีคณะนักเรียนด้านศิลปะระดับชั้นประถม มาเยือนสตูดิโอแห่งนี้นะครับ” ประติมากรชื่อดังกล่าวต้อนรับคณะนักเรียนพร้อมกับคณาจารย์ 20 กว่าชีวิต ด้วยรอยยิ้ม “นี่เป็นโอกาสที่ดี ที่น้อง ๆ หนู ๆ จะได้มาเรียนรู้และเข้าใจศาสตร์ทางศิลปะด้านประติมากรรมรูปเหมือนกับศิลปินอาชีพเลย เพราะที่นี่เดิมทีเป็นท้องไร่ท้องนานี่แหล่ะ แต่เมื่อสิบสองปีก่อนผมก็ค่อย ๆ สร้างขึ้นมาเป็นบ้าน เป็นที่ทำงาน เป็นสตูดิโอ-เวิร์กช็อป มีห้องสมุด มีโรงปั้น มีพิพิธภัณฑ์ ด้วยสภาพของพื้นที่ธรรมชาติสร้างมา 50% อีก 50% ก็เป็นสิ่งที่เราสร้างขึ้นมา ให้อยู่ร่วมกับสิ่งที่ธรรมชาติสร้างขึ้นมา”
ด้าน อ.นลินทิพย์ คร้ามอยู่ ประธานโครงการเสริมศักยภาพทางด้านศิลปะ (Art Learning) รร.สาธิตจุฬา ฝ่ายประถม เปิดเผยว่า โดยส่วนใหญ่ที่ผ่านมาโครงการจะให้เด็ก ๆ เน้นการวาดภาพ แต่จะไม่ค่อยได้เห็นหรือสัมผัสงานศิลปะด้านงานปั้น หรืองานประติมากรรมมากเท่าที่ควร ดังนั้นจึงอยากจะให้เด็ก ๆ ได้เห็นของจริงว่า งานปั้น งานประติมากรรมนั้น มีการทำงาน การวางแผนนั้นทำอย่างไรบ้าง โดยเฉพาะได้มาเห็นของจริงกับศิลปินตัวจริง ซึ่งการมาทัศนศึกษาที่นิลเพชรแลนด์อาร์ตนี้ก็ถือเป็นครั้งแรกของโครงการด้วย
ระหว่างในการมาเยือนนิลเพชรแลนด์อาร์ตของคณะศิลปินตัวจิ๋วในโครงการ Art Learning เกือบ 20 คน เกือบ 3 ชั่วโมง “อ.อ๊อด” วัชระ ได้เป็นผู้นำเยี่ยมชมและบรรยายสถานที่ต่างๆ ด้วยตัวเอง ไม่ว่าจะเป็นห้องจัดแสดงผลงานประติมากรรมของในหลวงรัชกาลที่ 9, กษัตริย์ในราชวงศ์จักรี และพระบรมวงศานุวงศ์ ซึ่งล้วนแล้วแต่เป็นผลงานชั้นเลิศที่สร้างชื่อเสียงของ อ.อ๊อด ทั้งสิ้น
“การทำประติมากรรม ปั้นอนุสาวรีย์มันทำให้ผมรู้เรื่องราว ต่าง ๆ ของประเทศไทยเยอะ เพราะเราได้ไปสัมผัสเข้าใจเส้นทางชีวิตและการเดินทางของบุคคลสำคัญต่าง ๆ หลายคน เพราะว่าเราสนใจข้อมูล สนใจประวัติศาสตร์ เนื่องจากเราต้องเอาประวัติศาสตร์มาสร้างงาน” อ.อ๊อด ระบุ
“ส่วนการปั้นประติมากรรมนั้นคุณต้องมีพื้นฐานในการวาดเส้น (Drawing) ที่แม่นยำก่อน แล้วก็เรียนรู้ด้านกายวิภาค โครงกระดูก กล้ามเนื้อ สัดส่วนต่าง ๆ พวกนี้เป็นพื้นฐานเบื้องต้นของการทำงานประติมากรรมเลย จากนั้นในขั้นสูงขึ้นมา การปั้นต้องเข้าถึงอารมณ์ นิสัย บุคลิก ลักษณะ ความเป็นผู้นำ และอิริยาบทต่าง ๆ ของบุคคลที่คุณจะปั้น” เจ้าของนิลเพชรแลนด์อาร์ตระบุ
พร้อมกันนั้น อ.วัชระ ยังได้ให้เกร็ดง่ายๆ สำหรับการวัดฝีมือช่างปั้นด้วยว่า การสังเกตช่างปั้นว่ามีฝีมือมากน้อยขนาดไหน เก่งไม่เก่ง อันดับแรกให้พิจารณาที่ใบหู เพราะเป็นอวัยวะที่มีความซับซ้อน จากนั้นให้มาดูที่ลูกตา ว่าเป็นคนที่เจาะตาเก่งไหม ได้อารมณ์ความรู้สึกหรือไม่
นอกจากห้องจัดแสดงผลงานประติมากรรมแล้ว อ.วัชระ ยังได้นำคณะนักเรียนและอาจารย์จากโครงการฯ เยี่ยมชมห้องทำงานกลางแจ้งที่สร้างสรรค์ศิลปะจากไม้ และอุปกรณ์การเกษตรเหลือทิ้ง, โรงปั้นที่กำลังอยู่ระหว่างการปั้นงานจริง พร้อมทั้งอธิบายวิธีการ ขั้นตอน และกระบวนการทำงานอย่างละเอียดแบบไม่หวงวิชาแม้แต่น้อย จากนั้นจึงนำคณะไปเยี่ยมชมพิพิธภัณฑ์ของนิลเพชรแลนด์อาร์ตที่อยู่ระหว่างการก่อสร้าง (แต่ก็มีส่วนที่เปิดให้เข้าชมได้) พร้อมกับถ่ายภาพเป็นที่ระลึกกับคณะอีกด้วย
งานศิลปะที่มีคุณธรรมกำกับ
“จริง ๆ ขั้นตอนการปั้น การทำประติมากรรม ก็เหมือนการดำเนินชีวิต การทำให้ดินปั้นไม่ร่วงต้องมีโครงที่แข็งแรง” อ.อ๊อด วัชระกล่าวเปรียบเทียบ
อ.อ๊อด วัชระยังเปิดเผยถึงหลักการและจุดยืนในการทำงานศิลปะของตนเองด้วยว่า “ผมถือเป็นส่วนน้อยของคนทำงานประติมากรรม ผมรู้ว่าผมดื้อ ผมเป็นคนที่มีความเชื่อมั่นในตัวเองสูง แต่มันก็มีคุณธรรมกำกับอยู่ เพราะคนที่มาให้เราทำงานหรือดีลเลอร์งานศิลปะ ก็ไม่ค่อยชอบ เพราะบังคับเราไม่ได้ คือ ถ้าเราเห็นงานว่ามันยังไม่ดี มันยังไม่สวย ต้องแก้ไข ต้องปรับตรงนี้ เพราะเขาเอาเวลาเป็นตัวตั้ง แต่เราเอาคุณงานเป็นตัวตั้ง เราเอาความรับผิดชอบ ความหมาย ความดี เป็นตัวตั้ง”
“อย่างไรก็ตามอัตตาของเรามันไม่ใช่อัตตาชั่วร้ายนะ เป็นอัตตาคุณภาพงาน แล้วงานบางอย่างเราก็ไม่ทำ ว่าทางโลกที่เป็นเรื่องโลกียะ ความอยากเราไม่ทำ เพราะเราต้องการปรุงตัวยาที่ดี แล้วเรารู้สึกว่าถ้าทำให้คนรู้สึกเกิดกิเลศ เราก็จะรู้สึกบาป”
ทั้งนี้ผู้ที่สนใจติดตามผลงาน และติดต่อ อ.วัชระ ประยูรคำ และกิจกรรมต่าง ๆ ของ นิลเพชรแลนด์อาร์ต สามารถติดตามได้ทางอินสตาแกรม @oddwatchara
