โรคมะเร็งเป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับต้นๆของประชากรทั่วโลก รวมทั้งเป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับหนึ่งของคนไทย แม้อุบัติการของมะเร็งสิ่งที่พบบ่อยเป็นลำดับต้นๆ ได้แก่ มะเร็งตับ และท่อน้ำดี มะเร็งปอด มะเร็งเต้านม มะเร็งลำไส้ใหญ่และทวารหนัก และมะเร็งปากมดลูก อย่างไรก็ตามมะเร็งกระดูกมีอุบัติการณ์เพิ่มขึ้นและมีความสำคัญไม่น้อยเช่นกันในปัจจุบัน
จากสถิติของหน่วยเนื้องอกและมะเร็งกระดูก สถาบันออร์โธปิดิกส์ โรงพยาบาลเลิดสิน พบว่า “มะเร็งกระดูก” เป็นเนื้องอกชนิดร้ายที่สามารถแพร่กระจายไปยังส่วนอื่นของร่างกาย และทำให้เสียชีวิตได้ โดยแบ่งเป็น 2 ประเภท ได้แก่
1) มะเร็งกระดูกที่เริ่มเกิดจากเนื้อกระดูกบริเวณนั้นเอง พบบ่อยในเด็กวัยรุ่น ช่วงอายุ 15-19 ปี
2) มะเร็งกระดูกที่มีต้นกำเนิดจากอวัยวะส่วนอื่นของร่างกายแล้วกระจายมายังกระดูก พบในผู้ที่ อายุมากกว่า 40-50 ปี ขึ้นไป
นพ.ณัฐพงศ์ วงศ์วิวัฒน์ รองอธิบดีกรมการแพทย์ กล่าวว่า สาเหตุของมะเร็งกระดูกขณะนี้ยังไม่ทราบแน่ชัด แต่เชื่อว่าอาจเกิดมาจากยีนที่ผิดปกติ ส่วนปัจจัยเสี่ยงอื่นๆ ที่สำคัญคือการได้รับรังสีรักษาในการรักษามะเร็งชนิดอื่น ในปริมาณค่อนข้างมาก ทั้งนี้ ผู้ป่วยมักมาพบแพทย์ด้วย อาการปวด บวม หรือมีก้อนขึ้น กระบวนการวินิจฉัยโดยแพทย์จะเริ่มจากการถ่ายภาพรังสี ในบางกรณีแพทย์จะแนะนำให้ตรวจด้วยการเอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์ เอ็ม อาร์ ไอ หรือซีที สแกน รวมทั้งทำสแกนกระดูกทั้งร่างกายร่วมด้วย หลังจากนั้นอาจตัดชิ้นเนื้อไปตรวจทางพยาธิเพิ่มเติม เพื่อแยกชนิดของเนื้องอกนั้นๆ ว่าเป็นเนื้องอกธรรมดาหรือมะเร็ง หากเป็นเนื้องอกกระดูกแบบไม่ร้ายแรง มักรักษาโดยการผ่าตัด
หากเป็นมะเร็งกระดูกส่วนใหญ่ที่เริ่มเกิดจากเนื้อกระดูก จะรักษาโดยการให้ยาเคมีบำบัดร่วมกับการผ่าตัด โดยตัดกระดูกข้อที่เป็นมะเร็งออกแล้วใส่กระดูกและข้อโลหะ หรือกระดูกบริจาค ทดแทนกระดูกและข้อส่วนนั้น แต่ถ้ามะเร็งนั้นมีขนาดใหญ่ กดเบียดหลอดเลือดหรือเส้นประสาทสำคัญ อาจจำเป็นต้องตัดแขนหรือขาบริเวณนั้นออก แล้วใส่ขาเทียมภายหลัง หรือบางรายอาจฉายรังสีรักษาร่วมด้วย
ด้าน นพ.อดิศักดิ์ งามขจรวิวัฒน์ ผอ.รพ.เลิดสิน กล่าวว่า เนื่องจากการรักษามะเร็งกระดูกมีความซับซ้อน จึงต้องพิจารณาเพื่อรักษาอย่างถูกต้อง ด้วยเหตุนี้หน่วยเนื้องอกและมะเร็งกระดูก สถาบันออร์โธปิดิกส์ โรงพยาบาลเลิดสิน ซึ่งมีความพร้อมในการดูแลรักษาผู้ป่วยเนื้องอกธรรมดา และมะเร็งของกระดูกและเนื้อเยื่อเกี่ยวพันรอบกระดูก (bone and soft-tissue tumor and sarcoma) อย่างเป็นระบบ แม่นยำและรวดเร็ว จึงได้จัดทำโครงการ “Osteosarcoma Fast Track” ขึ้น เพื่อเพิ่มความรวดเร็วและความปลอดภัยในการรักษา โดยมีเป้าหมายเพื่อเพิ่มอัตราการรอดชีวิต และเพิ่มคุณภาพชีวิตของผู้ป่วย โดยลดระยะเวลารอคอยในแต่ละขั้นตอนต่างๆ ในการวินิจฉัย เช่น
ระยะเวลารอคอยในการทำ MRI มีการใช้เข็มพิเศษในการเจาะชิ้นเนื้อไปตรวจ ร่วมกับการใช้เครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ในการหาตำแหน่งเนื้องอก (CT-guided core needle biopsy) ทดแทนการผ่าตัดชิ้นเนื้อไปตรวจแบบเดิม ซึ่งการวิจัยพบว่ามีความถูกต้องแม่นยำไม่ต่างกัน ทำได้รวดเร็วกว่า ผู้ป่วยสามารถกลับบ้านได้ และทำให้ผู้ป่วย ไม่ต้องรับการผ่าตัดสองรอบ รวมถึงการลดระยะเวลารอคอยในการรอผลชิ้นเนื้อ ทำให้เริ่มการรักษาได้เร็ว โครงการนี้มีประโยชน์ต่อผู้ป่วยมาก ทำให้ผู้ป่วยได้รับการรักษาเร็วก่อนที่มะเร็งจะแพร่กระจาย ทำให้โครงการ Osteosarcoma Fast Track ได้รับรางวัลเลิศรัฐ ประจำปี พ.ศ.2562 จากคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.)
นพ.ปิยะ เกียรติเสวี หัวหน้าหน่วยเนื้องอกและมะเร็งกระดูก สถาบันออร์โธปิดิกส์ โรงพยาบาลเลิดสิน กล่าวว่า นอกจากขั้นตอนการรักษาที่ซับซ้อนแล้ว ปัจจุบันผู้ป่วยกลุ่มนี้มีจำนวนเพิ่มมากขึ้น ทางหน่วยฯ จึงได้จัดกิจกรรม Lerdsin Sarcoma Day ขึ้นทุกปี เพื่อให้ผู้ป่วยได้ทำความรู้จักกันเป็นเครือข่าย ได้แลกเปลี่ยนประสบการณ์การรักษา การดำเนินชีวิตภายหลังการรักษา ให้กำลังใจซึ่งกันและกัน สามารถดำเนินชีวิตได้อย่างมีความสุขและมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น อีกทั้งผู้ป่วยที่เข้าร่วมกิจกรรมจะได้รับความรู้ คำแนะนำและวิธีปฏิบัติตัวที่ถูกต้องเมื่อเข้ารับการรักษาและภายหลังการรักษาจากแพทย์เฉพาะทางด้านเนื้องอกและมะเร็งกระดูก ซึ่งในปี พ.ศ. 2567 นี้งาน Lerdsin Sarcoma Day จัดขึ้นเป็นปีที่ 8 และเป็นปีแรกที่ได้รับเกียรติจากสมาคมออร์โธปิดิกส์แห่งประเทศไทยเป็นเจ้าภาพร่วม และได้รับเกียรติจากผู้ป่วยมะเร็งกระดูกจากโรงพยาบาลอื่นๆ มาร่วมกิจกรรมในงาน
ปัจจุบันมีผู้ป่วยมารักษาและผ่าตัดประมาณปีละ 200-300 คน ซึ่งการผ่าตัดใช้เวลานาน มีความซับซ้อน และอุปกรณ์ข้อกระดูกโลหะที่ใช้ในการทดแทนกระดูกเพื่อให้ผู้ป่วยใช้ งานแขน-ขา ได้นั้นมีค่าใช้จ่ายสูงมาก ทางหน่วยจึงได้จัดตั้ง “กองทุนมะเร็งกระดูก” ภายใต้มูลนิธิโรงพยาบาลเลิดสินขึ้น เพื่อช่วยเหลือผู้ป่วยที่เป็นโรคร้ายนี้ ให้มีโอกาสรอดชีวิตมากขึ้น และมีแขนหรือขานั้นๆ ไว้เพื่อเป็นกำลังใจให้ผู้ป่วย สามารถทำงานประกอบอาชีพช่วยเหลือสังคมได้ต่อไป
ผู้มีจิตศรัทธาสามารถร่วมบริจาคสบทบกองทุนมะเร็งกระดูก มูลนิธิโรงพยาบาลเลิดสิน เลขบัญชี 687-0-10584-7 ชื่อบัญชี “มูลนิธิโรงพยาบาลเลิดสิน เพื่อกองทุนผู้ป่วยมะเร็งกระดูก” ธนาคารกรุงไทย สาขาสีลม ใบเสร็จรับเงินสามารถนำไปลดหย่อนภาษีได้ สอบถามเพิ่มเติม โทร.02 353-9626 LINE ID: 0983060663 หรือ E-mail: lerdsin_4410@hotmail.co.th
