สปสช. แจงตรวจคัดกรองดาวน์ซินโดรม เป็นสิทธิประโยชน์ "หญิงตั้งครรภ์" ทุกสิทธิรักษา ไม่จำกัดกลุ่มอายุ จากเดิมที่กำหนด 35 ปีขึ้นไป พบแนวโน้มรับการตรวจมากขึ้นหลักแสนราย แต่ยังไถึง 50% ของการเกิด 4 แสนกว่าราย
เมื่อวันที่ 5 พ.ย. ทพ.อรรถพร ลิ้มปัญญาเลิศ รองเลขาธิการสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) กล่าวว่า กลุ่มอาการดาวน์ หรือ “ดาวน์ชินโดรม” เป็นโรคทางพันธุกรรมที่เกิดจากความผิดปกติของโครโมโซมที่พบบ่อยที่สุด คือ มีโครโมโซมคู่ที่ 21 เกินมา 1 แท่ง ส่งผลให้เด็กที่เกิดมามีพัฒนาการช้า ภาวะบกพร่องทางสติปัญญา และยังอาจเกิดภาวะโรคหัวใจพิการแต่กำเนิด ภาวะต่อมไทรอยด์บกพร่องได้ เพื่อให้เกิดการคัดกรองทารกในครรภ์ที่มีแนวโน้มต่อภาวะดาวน์ซินโดรม สปสช. จึงได้เพิ่มสิทธิประโยชน์นี้ในชุดบริการฝากครรภ์คุณภาพให้กับหญิงตั้งครรภ์ทุกคนทุกสิทธิ ภายใต้กองทุนหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ หรือ บัตรทอง 30 บาท เมื่อปี 2559 และขยายเป็นหญิงตั้งครรภ์ทุกกลุ่มอายุในปี 2564 จากเดิมที่จำกัดเฉพาะกลุ่มอายุ 35 ปีขึ้นไป นอกจากนี หญิงตั้งครรภ์ ยังได้รับสิทธิตรวจความสมบูรณ์ของครรภ์ตามระยะเวลาของครรภ์ การตรวจคัดกรองโรค การฉีดวัคซีนพื้นฐานที่จำเป็น การประเมินสุขภาพจิต และการให้ยาบำรุงเสริมธาตุเหล็ก โฟลิก และไอโอดีน
“จากรายงานการศึกษาวิเคราะห์ต้นทุน-ผลได้ ของโครงการประเมินเทคโนโลยีและนโยบายด้านสุขภาพ (HITAP) ในปี 2559 พบว่า หากมีการคัดกรอง ตรวจยืนยัน ด้วยวิธีในปัจจุบันสามารถลดเด็กเกิดใหม่เป็นดาวน์ซินโดรมเหลือ 372 ราย จากประมาณการอุบัติการณ์ 1,152 ราย หรือสามารถป้องกันทารกเกิดมาเป็นดาวน์ซินโดรมได้ถึง 780 ราย” รองเลขาธิการ สปสช. กล่าว
ทพ.อรรถพร กล่าวว่า จากรายงานข้อมูลระบบบัตรทอง ว่าด้วยสิทธิประโยชน์นี้ ทำให้หญิงตั้งครรภ์ได้รับการคัดกรองดาวน์ซินโดรมก่อนคลอดเพิ่มขึ้น โดยปี 2562 อยู่ที่ 37,732 ราย คิดเป็นร้อยละ 6 ต่อการเกิดมีชีพ และเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยปี 2563 อยู่ที่ 73,261 ราย คิดเป็นร้อยละ 13 ปี 2564 อยู่ที่ 176,777 ราย คิดเป็นร้อยละ 34 และปี 2565 อยู่ที่ 197,245 ราย คิดเป็นร้อยละ 39 ส่วนปี 2566 ยังไม่ครบปี อยู่ที่ 182,725 ราย ซึ่งพบว่าหญิงตั้งครรภ์ที่ได้รับการคัดกรองมีผลตรวจพบเสี่ยงสูงที่ทารกในครรภ์จะเป็นดาวน์ซินโดรม ร้อยละ 9.2 กลุ่มนี้จะได้รับการตรวจวินิจฉัยทารกในครรภ์ และยุติการตั้งครรภ์หากผลตรวจวินิจฉัยในครรภ์พบว่า ทารกในครรภ์เป็นดาวน์ซินโดรม อย่างไรก็ตาม แม้หญิงตั้งครรภ์จะมีแนวโน้มรับการตรวจคัดกรองดาวน์ซินโดรมเพิ่มขึ้น แต่ข้อมูลความครอบคลุมบริการเปรียบเทียบกับจำนวนเด็กเกิดใหม่ในปี 2564 อัตราการเกิดอยู่ที่ 485,085 คน จะเห็นได้ว่ามีหญิงตั้งครรภ์เข้ารับบริการไม่ถึงร้อยละ 50
นอกจากนี้ภายใต้ระบบบัตรทอง ยังมีสิทธิประโยชน์บริการตรวจคัดกรองและการตรวจยืนยันโรคโลหิตจางโรคธาลัสซีเมียในหญิงตั้งครรภ์ รวมถึงในคู่ ซึ่งเป็นภาวะที่มีผลต่อทารกในครรภ์ จากข้อมูลปี 2562-2566 แม้แนวโน้มหญิงตั้งครรภ์ที่ผลตรวจมีความเสี่ยงสูงที่ทารกในครรภ์จะเป็นโรคโลหิตจางธาลัสซีเมียชนิดรุนแรงจะเพิ่มขึ้น แต่จำนวนการตรวจยืนยัน 152,861 ราย พบภาวะธาลัสซีเมียรุนแรง จำนวน 1,639 ราย จากข้อมูลนี้เมื่อเปรียบเทียบกับอัตราเด็กเกิดใหม่ก็เป็นจำนวนรับบริการที่ไม่มากด้วยเช่นกัน จึงขอเชิญชวนหญิงไทยตั้งครรภ์ทุกคน ทุกสิทธิการรักษาเข้ารับบริการฝากครรภ์คุณภาพที่เป็นชุดสิทธิประโยชน์ ตรวจคัดกรองดาวน์ซินโดรมและธาลัสซีเมียซึ่งอยู่ในชุดนี้ประโยชน์ฝากครรภ์ด้วย จะทำให้เด็กไทยที่เกิดใหม่มีสุขภาพดี แข็งแรง พัฒนาการสมวัย สู่ประชากรคุณภาพของประเทศ