"ชลน่าน" ยันไม่ได้เปิด "ช็อปปิ้ง รพ." เป็นภาษาตลาด ดูถูกความเป็นมนุษย์ เล็งทำระบบนัดล่วงหน้าป่วยทั่วไป ย้ำยังไม่มี "ร่วมจ่าย"

"ชลน่าน" ขออย่าใช้ "ช็อปปิ้ง รพ." หลัง ครม.สั่งตั้งทีมยกระดับ "บัตรทอง" ชอบ รพ.ไหน ไปได้ทันที ชี้เป็นภาษาตลาด ดูถูกความเป็นมนุษย์ ย้ำต้องเปิดกว้างเพราะคนไม่ได้อยู่กับที่ ให้ รพ.ทุกแห่งเป็น รพ.ตามสิทธิ เจ็บป่วยทั่วไปนัดล่วงหน้าได้ เน้นใกล้บ้านพัฒนาปฐมภูมิ เลือกหมอประจำครอบครัว ลดไป รพ. ลุยสร้าง Health Literacy ยันต้องสะดวกทั้งผู้ให้และผู้รับบริการ ย้ำวินาทีนี้ยังไม่มี "ร่วมจ่าย" เล็งถกเพิ่มส่วนที่เกินมาตรฐาน

จากกรณีโฆษกประจำสำนักนายกรัฐมนตรีแถลงภายหลังการประชุม ครม.นัดแรกวันที่ 13 ก.ย.ที่ผ่านมา ให้ตั้งคณะทำงานยกระดับหลักประกันสุขภาพ ไม่ต้องมี รพ.ประจำ ชอบใจ มั่นใจ รพ.ไหนไปได้ทันที หรือช็อปปิ้ง รพ.ได้ตามใจ สามารถนัดล่วงหน้าได้ ยึดผู้ใช้บริการเป็นศูนย์กลางให้เกิดความสะดวก ไม่ใช่ผู้ให้บริการเกิดความสะดวก

เมื่อวันที่ 14 ก.ย. ที่กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ นพ.ชลน่าน ศรีแก้ว รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข (สธ.) ให้สัมภาษณ์ถึงฃเรื่องนี้ ว่า คำว่าช็อปปิ้งเป็นภาษาตลาดและการสื่อสารก็ไม่ว่ากัน แต่ในระบบเราให้สิทธิประชาชนเข้าถึงบริการได้ทุกที่ที่สะดวก รวดเร็ว ปลอดภัย คนเราไม่มีใครอยากป่วย แต่จำเป็นจริงๆ ที่ต้องเข้า รพ.เขาก็ต้องเข้าด้วยความมั่นใจว่า ทั่วถึง เป็นธรรมและทันท่วงที เป็นหลักที่เราวางเอาไว้ การใช้บัตรประชาชนใบเดียว สามารถเข้าถึงสถานบริการได้ทุกที่ทุกแห่งก็เป็นการเปิดโอกาสลดภาวะเจ็บป่วย ภาวะแทรกซ้อนได้ รักษาอย่างทันท่วงที ตรงนี้เป็นเป้าหมายหลัก ส่วนเรื่องกระจายการเข้าถึง เมื่อระบบเราอยู่ตัว ข้อมูลเราพร้อม จะทำให้การดูแลสุขภาพพี่น้องประชาชนทั่วถึง

"ที่สำคัญข้อเท็จจริงในปัจจุบัน ประชาชนไม่ได้อยู่กับที่ มีการเคลื่อนย้ายแรงงานเยอะ อย่าง กทม. เมืองใหญ่ๆ มีแรงงานที่ย้ายมาจากต่างถิ่นเยอะมาก เวลาจะเข้าถึงสถานบริการเดิมเราให้สิทธิไปแจ้งย้ายการใช้สิทธิ ซึ่งมีขั้นตอนวิธีการยุ่งยาก เว้นแต่อุบัติเหตุฉุกเฉินที่เข้าได้ทันที แต่ตอนนี้เราเปิด ไม่ว่าอุบัติเหตุฉุกเฉิน ความจำเป็นต่างๆ คำว่าฉุกเฉินทางการแพทย์ ในมุมแพทย์กับผู้ป่วยต่างกัน จึงต้องเปิดกว้าง เพราะฉะนั้นมันไม่ได้หมายความว่า จะเลือกใช้เป็นลักษณะช็อปปิ้ง มันเป็นภาษาตลาด" นพ.ชลน่านกล่าว


ถามย้ำว่ายังจำเป็นหรือไม่ที่จะต้องมี รพ.ประจำหรือ รพ.ตามสิทธิ นพ.ชลน่านกล่าวว่า รพ.ทุกแห่งที่เข้าอยู่ในโครงการจะถือว่าเป็น รพ.ตามสิทธิ เดิมเราใช้ รพ.เป็นเสมือนกับการขึ้นทะเบียนสิทธิในแต่ละที่แต่ละแห่งเป็นการเฉพาะแล้วมีระบบส่งต่อ พอระบบเราเสถียรทุกที่ในเครือข่ายถือเป็น รพ.ที่จะใช้สิทธิได้ การขึ้นทะเบียนก็อาจจะมีสถานบริการมารองรับเพื่อให้มีตัวตนชัดเจน แต่ว่าไปใช้ตามโอกาส อย่าเรียกว่าช็อปปิ้งเลย ไม่อยากให้ใช้คำนี้ เพราะเป็นภาษาตลาด และเป็นการดูถูกสภาวะความเป็นไม่มนุษย์ ไม่มีใครอยากป่วยทุกคนอยากมีสุขภาพดี

ถามว่าจากคำแถลงที่ว่าให้ประชาชนสะดวก ไม่ใช่ให้ผู้ให้บริการสะดวก จะทำให้ผู้ให้บริการน้อยใจหรือไม่ เพาะทุกวันนี้ภาระงานก็เยอะอยู่แล้ว นพ.ชลน่านกล่าวว่า เป็นภาษาของสื่อมวลชนใช้ นโยบายตนสะดวกทั้งผู้ให้และผู้รับบริการ การกระจายงานไม่ไปกองที่ใดที่หนึ่ง ก็จะทำให้ผู้ให้บริการมีขีดความสามารถ มีศักยภาพในการให้บริการได้อย่างสะดวก ถ้าเราจัดระบบได้ดี แทนที่จะไปกองจุดใดจุดหนึ่งจะมีการกระจายตัวที่ดี เพราะฉะนั้น ความสะดวกของผู้ให้บริการและผู้รับบริการต้องควบคู่กันไป ไม่ทิ้งด้านใดด้านหนึ่ง

ผู้สื่อข่าวถามว่า การเข้า รพ.ที่ไหนก็ได้จำเป็นต้องใช้ระบบนัดหมายใช่หรือไม่ นพ.ชลน่านกล่าวว่า ระบบที่เราวางไว้ ระบบเสถียร กรณีเจ็บป่วยทั่วไปสามารถนัดล่วงหน้าได้เลยว่าจะไปเมื่อไรอย่างไร รพ.ไหน เพราะฉะนั้น การกระจายตัวตรงนี้ทำให้คนมีสิทธิเลือก เช่น มา รพ.ก. เช้านี้ 100 คนแล้ว จะเป็นคนที่ 101 ต้องตรวจตอนเที่ยงวัน เขาไม่เลือก เขาก็จะเลือกที่อื่น จะมีการแบ่งความรับผิดชอบของการเข้าถึง มองในมุมที่ดี มีการนัดหมาย มีการเลือกสถานบริการที่ใกล้บ้าน ใกล้ใจตนเอง และระบบเราจะไม่ทิ้งระบบไว้แค่นี้ การพัฒนาระบบทั้งระบบปฐมภูมิเบื้องต้นต้องกระจายอย่างทั่วถึง เข้าถึงได้ แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัวที่อยู่ในบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญที่บังคับให้ทำ เราต้องมีการกระจายตัวที่ดีและเข้าถึง ทุกคนสามารถเลือกแพทย์ประจำครอบครัวตนเองได้ด้วย ฉะนั้น ระบบต่อไปจะมีลักษณะความชัดเจนและจำเพาะมากขึ้น การใช้บริการที่พร่ำเพรื่อ เช่น รพ.ศูนย์ รพ.ทั่วไป แออัดมากแล้วไปรอคิวตรงนั้น แค่ตรวจภาวะเจ็บป่วยที่ไม่จำเป็นสำหรับ รพ.ขนาดใหญ่ตติยภูมิ ไปกองตรงนั้นก็ทำให้คนไข้ คนให้บริการไม่สะดวกไปด้วย

ถามต่อว่าเช่นนี้จะต้องมีการขับเคลื่อน Health Literacy ให้ประชาชนรู้ว่า อาการไหนควรมา หรือไม่ควรมา รพ.ด้วยหรือไม่ นพ.ชลน่านกล่าวว่า ใช่ สำคัญมาก เพราะเรื่องความรู้ความเข้าใจมิติสุขภาพเป้นเรื่องหนึ่งที่ตนเองให้ความสำคัญเชิงนโยบาย ถึงใช้คำพูดว่า สุขภาพสติปัญญา มีความรู้ มีความเท่าทัน มีความเข้าใจในสิทธิตัวเอง โอกาสของตัวเอง เป็นเรื่องที่จำเป็น


ถามถึงกรณีมีบุคลากรทางการแพทย์เคยเรียกร้องว่าให้มีการร่วมจ่ายบางรายการหรือไม่ นพ.ชลน่านกล่าวว่า ระบบเดิมมีความไม่ชัดเจน ระบบเดิมเราวางเงื่อนไขว่า เสมอภาค เท่าเทียม ทั่วถึง ดังนั้น สิทธิการเข้ารับการดูแลรักษาในโครงการ 30 บาท หลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าถูกตีความว่า สิทธิทุกคนต้องเท่ากัน แต่สิ่งที่คนไม่พูดต่อคือมาตรฐานที่เราวางไว้ สิทธิประโยชน์ที่ได้รับ มีความชัดเจนมากว่าบัตรทองได้สิทธิประโยชน์อะไร ฉะนั้น มาตรฐานหลักที่เป็นมาตรฐานสูงสุดที่เรามอบให้ คือ สิทธิประโยชน์ที่ทุกคนได้เท่ากัน สิ่งที่นอกเหนือจากนั้นก็มาอยู่ในการพูดคุยกัน เราจะไม่ปิดกั้นความเป็นธรรมชาติของมนุษย์ นิ้ว 5 นิ้วไม่เท่ากัน ถ้าจะมีศักยภาพเติมเต็มเรื่องคิ้ว หนวดต่างๆ ถามว่าหนวดจำเป็นหรือไม่ บางคนจำเป็น ถ้าไม่จำเป็นไม่มีในธรรมชาติ มันต้องมีความจำเป็นในแต่ละมุมมองก็จะไปดูในรายละเอียด แต่ไม่ลดละสิทธิประโยชน์ที่เป็นมาตรฐานสูงสุดที่เรามอบให้

ถามย้ำว่าแปลว่ามีความเป็นไปได้ที่จะเปิดให้มีการร่วมจ่ายในบางรายการ นพ.ชลน่านกล่าวว่า อย่าพูดคำว่าร่วมจ่าย เดี๋ยวจะเข้าใจผิดอีก เพราะเรื่องนี้เป็นประเด็นที่มีข้อถกเถียงกัน เพียงแต่เข้าใจผิดในเรื่องของคำพูดก็เป็นประเด็นแล้ว แค่เราใช้คำว่า "30 บาทพลัส" ก็บอกว่าว่าจะจ่าย 30 บาทอีกเหรอ เรียนว่านี่เป็นชื่อโครงการ เป็นแบรนด์ ยี่ห้อ ไม่ได้มีการร่วมจ่าย 30 บาท

"วินาทีนี้ยืนยันว่ายังไม่มีการร่วมจ่าย แต่วิธีการ การให้บริการแต่ละระดับ แต่ละกลุ่ม เราจะไปดูในรายละเอียด เพราะสิ่งที่เราเติมเต็มเข้ามาในนโยบายของรัฐบาลชุดนี้ คือ ทำให้ สธ.เป็นกระทรวงที่สามารถหารายได้ให้แก่ประเทศ เป้นเรื่องของ Economy Health และ Wealth&Health เราจะเข้าไปดูแลบริหารจัดการอย่างไรที่ไม่กระทบสิทธิประชาชนคนไทย และมีรายได้เข้า ทุกคนอยู่ได้ในสถานะที่เหมาะสมกับตนเอง" นพ.ชลน่านกล่าว