นักวิชาการชี้ "ใบกระท่อม" ออกฤทธิ์ต่อสมอง บำบัดโรคอ้วน-ซึมเศร้าได้ แต่ไม่ได้ผลมากนักการบำบัดยาเสพติดกลุ่มมอร์ฟีน เฮโรอีน และยาบ้า ห่วงรูปแบบค็อกเทล 4x100 กระทบการทำงานตับ ได้รับสารมากกว่าเคี้ยวใบสด พบผู้ป่วยไส้เน่า อาเจียนเป็นเลือด ในกลุ่มเสพ 4x100 มานาน ย้ำให้ทั้งผลบวกและลบ ไม่สามรถใช้ได้ปลอดภัย 100% หากมีงานวิจัยประโยชน์รองรับ อาจดันพืชเศรษฐกิจภาคใต้ได้
เมื่อวันที่ 11 ส.ค. รศ.ดร.เอกสิทธิ์ กุมารสิทธิ์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ (มอ.) กล่าวในการประชุมวิทยาศาสตร์การเสพติด ปี 2566 ในประเด็น นโยบายยาเสพติดและการนำสู่การปฏิบัติ หัวข้อประเด็นเชิงสุขภาพและสังคมภายหลังปลดล็อกกัญชาและใบกระท่อม ว่า จากการวิจัยการทดลองในห้องปฏิบัติการพบว่า สารเซโรโทนินจากใบกระท่อมออกฤทธิ์ส่งผลต่อการทำงานของสมอง สามารถตอบโจทย์บำบัดรักษาภาวะโรคอ้วนและภาวะซึมเศร้าได้ แต่การนำใบกระท่อมมาใช้บำบัดรักษาผู้ป่วยติดยาเสพติด ประเภทมอร์ฟีน เฮโรอีน และยาบ้า ไม่ได้ให้ผลลัพธ์ที่น่าพอใจ และไม่สามารถนำมาใช้ทดแทนการบำบัดรักษาทางการแพทย์ปัจจุบันได้
รศ.พญ.พิมพ์ศิริ ศรีพงศ์พันธุ์ คณะแพทยศาสตร์ มอ. นำเสนอผลการศึกษาผลกระทบของกัญชาต่อระบบการทำงานของตับและทางเดินทางอาหาร ว่า ทั้งสารออกฤทธิ์ THC และ CBD ในกัญชาส่งผลโดยตรงต่อระบบประสาท ทำให้การทำงานของทางเดินอาหารช้าลง ส่งผลให้ค่าตับสูง ผลการศึกษาวิจัยยังบ่งชี้อันตรายทางสุขภาพอื่นที่อาจเกิดขึ้น เช่น ภาวะหลอดเลือดสมองและหัวใจวายเฉียบพลัน ความจำเสื่อมชั่วขณะ สำหรับกระท่อม มีรายงานการศึกษาว่า หากใช้ในรูปแบบค็อกเทลอย่าง "สี่คูณร้อย" ซึ่งเป็นสารเสพติดที่เกิดจากการนำยาน้ำแก้ไอมาผสมกับใบกระท่อมและน้ำอัดลม ติดต่อกันเป็นเวลานานจะส่งผลกระทบต่อการทำงานของตับ และยังมีรายงานการเสียชีวิตจากการเก็บข้อมูลของศูนย์พิษวิทยา รพ.รามาธิบดี ช่วงปี 2553-2560 จึงจำเป็นต้องมีการศึกษาวิจัยถึงผลกระทบต่อสุขภาพจากการใช้กัญชาและใบกระท่อมในระยะยาวต่อไป
พญ.สรสพร จูวงศ์ รอง ผอ.ฝ่ายการแพทย์ รพ.สวนสราญรมย์ กลุ่มงานสังคมเคราะห์ งานสุขภาพจิตและจิตเวชชุมชน กล่าวว่า ภาคใต้ของไทยมีการใช้ใบกระท่อมสูตรค็อกเทล “สี่คูณร้อย” สูงสุดในไทยคือ 178,116 คน คิดเป็น 25.4 ต่อประชากรพันคน รองลงมาคือ กทม. 159,296 คน คิดเป็น 37 ต่อประชากรพันคน สำหรับสูตร 4x100 มาจาก 100 บาท เสพได้ 4 คน การเสพใบกระท่อมในรูปแบบน้ำผสมจะได้รับสารเสพติดมากกว่าการเคี้ยวใบสด เพราะปริมาณการเสพมากกว่า มีรายงานพบผู้ป่วยไส้เน่า อาเจียนเป็นเลือดจากการเสพสี่คูณร้อยปริมาณมากเป็นระยะเวลาต่อเนื่อง ซึ่งมีเคสผู้ป่วยจำนวนมากที่เข้ามารักษาที่คลินิกบำบัดสารเสพติด สุ่มเสี่ยงต่อการก่อความรุนแรง เนื่องจากฤทธิ์ของสารเสพติดที่ไปกระตุ้นการทำงานของระบบประสาท จึงจำเป็นต้องจัดอบรมบุคลากรทางการแพทย์และสาธารณสุขให้มีความพร้อมในการให้บริการบำบัดสารเสพติดที่มีจำนวนเพิ่มมากขึ้น อย่างไรก็ตาม ใบกระท่อมมีประโยชน์ช่วยลดความดัน ไขมัน น้ำตาล แต่การใช้ใบกระท่อมผลที่ได้มีทั้งด้านบวกและลบ ไม่สามารถใช้ได้ปลอดภัย 100% แต่หากมีการวิจัยรับรองประโยชน์ทางการแพทย์ ทำให้มีความเป็นไปได้ที่จะผลักดันให้เป็นพืชเศรษฐกิจของภาคใต้ได้
ด้าน ศ.วิกนาสิงงาม บาราสิงงาม มหาวิทยาลัยวิทยาศาสตร์ มาเลเซีย กล่าวว่า มาเลเซียมีกฎหมายควบคุมการใช้ใบกระท่อม เนื่องจากใบกระท่อมยังเป็นสารเสพติดอันตราย ปัจจุบันยังไม่มีรายงานเกี่ยวกับการใช้ใบกระท่อมและกัญชาในทางการแพทย์จากองค์กรในระดับนานาชาติที่สามารถนำมาใช้อ้างอิงและเป็นแนวทางในการควบคุมและใช้ใบกระท่อมและกัญชาเพื่อการบำบัดรักษาทางการแพทย์โดยเฉพาะงานด้านสุขภาพจิตและจิตเวชชุมชนที่น่าเชื่อถือพอ ทั้งนี้ ไทยและมาเลเซียในฐานะประเทศที่มีผลการศึกษาเกี่ยวกับการใช้ใบกระท่อมมากกว่าประเทศอื่นในขณะนี้ จำเป็นต้องเฝ้าระวัง ติดตาม ผู้ป่วยและศึกษาวิจัยผลกระทบเชิงสุขภาพจากการใช้สมุนไพรทั้งสองชนิดเพื่อประโยชน์ทางการแพทย์ต่อไป
