อาจารย์ ม.มหิดล ชี้ "การละเล่นไทย" ช่วยส่งเสริมพัฒนาการเด็ก 4 ด้าน ทั้งร่างกาย อารมณ์ สังคม สติปัญญา แนะจัดการละเล่นไทยวันสำคัญ ทั้งวันเด็ก สงกรานต์ ปีใหม่ กีฬาสี ช่วยพลิกฟื้นในยุคสมาร์ทโฟนทำเด็กเคลื่อนไหวน้อย ปฏิสัมพันธ์คนไม่เป็น
เมื่อวันที่ 14 ม.ค. รศ.ดร.บัญญัติ ยงย่วน อาจารย์ประจำหลักสูตรพัฒนาการมนุษย์ ผู้เชี่ยวชาญด้านการละเล่นเด็กไทย สถาบันแห่งชาติเพื่อการพัฒนาเด็กและครอบครัว ม.มหิดล แถลงข่าวรักษาการละเล่นไทยไว้ให้เด็กไทย เนื่องในวันเด็กแห่งชาติ ปี 2566 ว่า การละเล่นไทยเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่บรรพบุรุษไทยออกแบบ คิดค้น พัฒนา มาตั้งแต่สมัยสุโขทัยจนถึงรัตนโกสินทร์ เป็นการใช้เวลาว่างเพื่อให้ร่างกายมีความแข็งแรง หลังว่างจากศึกสงครามหรือทำนาทำไร่ มีการพัฒนารูปแบบหลากหลาย นอกจากความสนุกสนาน ยังเป็นการเตรียมความพร้อมในการสู้รบและเป็นประโยชน์ในการศึกสงคราม
รศ.ดร.บัญญัติกล่าวว่า กิจกรรมการละเล่นไทยที่คนทั่วไปคิดว่า เพื่ออนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรมไทย แท้จริงแล้วการละเล่นไทยมีส่วนสำคัญในการส่งเสริมพัฒนาการให้ผู้เล่น โดยเฉพาะเด็กๆ แม้ปัจจุบันความนิยมจะลดน้อยลงมาก แต่คุณค่าของการละเล่นไทยกลับโดดเด่น ในยุคเทคโนโลยีที่คนเคลื่อนไหวร่างกายน้อยลง ส่งผลเสียต่อสุขภาพร่างกาย เด็กยังขาดทักษะสังคม ไม่มีความสามารถเพียงพอในการมีปฏิสัมพันธ์กับผู้คน เนื่องจากเล่นสมาร์ทโฟนเป็นส่วนใหญ่ จึงมีนักวิชาการมหาวิทยาลัยหลายๆ ท่านทำการศึกษาวิจัย คุณค่าและประโยชน์ของการละเล่นไทย พบว่า มีความสามารถในการส่งเสริมพัฒนาการของเด็ก
"การละเล่นไทยไม่ใช่เพียงแต่การอนุรักษ์วัฒนธรรมไทย แต่ยังมีสิ่งดีที่แฝงอยู่มาก การละเล่นไทยส่วนใหญ่ใช้วิธีการเล่นที่มีการชี้นำ กติกาไม่ยุ่งยากซับซ้อน ยืดหยุ่นจำนวนผู้เล่น ใช้อุปกรณ์น้อยมาก หรือถ้าใช้ก็เป็นของที่หาง่ายใกล้ตัว เพราะเป็นการเล่นที่ใช้การเคลื่อนไหวร่างกาย อาทิ เสือกินวัว ผีเข้าขวด หรือลิงชิงหาง เป็นกิจกรรมที่สามารถแก้ปัญหาเด็กไทยที่เคลื่อนไหวร่างกายน้อยลงได้" รศ.ดร.บัญญัติกล่าว
รศ.ดร.บัญญัติกล่าวว่า การส่งเสริมให้เด็กไทยเคลื่อนไหวร่างกายผ่านการละเล่นไทย จะส่งเสริมพัฒนาการ 4 ด้าน คือ 1.ร่างกาย มีความแข็งแรง คล่องแคล่วว่องไว ทนทาน การทรงตัว อ่อนตัว ความแม่นยำ ความเร็ว และการประสานงานระบบประสาทและกล้ามเนื้อ 2.อารมณ์ เกิดความสมดุล ฝึกควบคุมอารมณ์ ความอดกลั้น ยับยั้งชั่งใจ ผ่อนคลายความตึงเครียด 3.สังคม เป็นการฝึกการใช้ชีวิตในสังคมร่วมกัน ยอมรับกติกา ความคิดเห็นผู้อื่น เป็นผู้นำผู้ตามที่ดี มีน้ำใจนักกีฬา ซื่อสัตย์สุจริต เสียสละ และเคารพสิทธิของผู้อื่น และ 4.สติปัญญา ฝึกการใช้ปฏิภาณไหวพริบ ความคิด ความจำ การใช้ภาษา การสังเกต แยกแยะความแตกต่าง ความมีเหตุผล เรียนรู้การตัดสินใจ แก้ปัญหา และความคิดสร้างสรรค์
"การละเล่นไทยนับเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่ทรงพลังในการส่งเสริมพัฒนาการเด็ก แต่ปัจจุบันได้เลือนหายไปจากการเล่นของเด็กตามโรงเรียนตามหมู่บ้าน สถาบันแห่งชาติเพื่อการพัฒนาเด็กและครอบครัว จึงหยิบประเด็นการละเล่นไปสู่สาธารณะ สู่โรงเรียนและชุมชนให้มากขึ้น เพื่อให้การละเล่นไทยกลับฟื้นคืนมา ศูนย์พัฒนาเด็กปฐมวัยได้นำกิจกรรมการละเล่นไทยมาใช้เป็นต้นแบบหรือแนวทางให้สถานศึกษาอื่นๆ ได้ใช้ต่อไป" รศ.ดร.บัญญัติกล่าว
นอกจากนี้ ยังศึกษาวิจัย จัดอบรมองค์ความรู้ให้ครู สถานศึกษา และผู้ปกครอง มีความรู้ความเข้าใจเรื่องการละเล่นไทย รณรงค์สถานศึกษาและชุมชนนำการละเล่นไทยไปจัดในงานวันสำคัญต่างๆ อาทิ วันสงกรานต์ กีฬาสี วันเด็ก งานปีใหม่ โดยวันเด็กอยากจะเห็นครูและผู้ปกครองนำการละเล่นไทยมาให้เด็กๆ ได้เล่น เพื่อสร้างความประทับใจในการละเล่นไทยสำหรับครั้งแรกของเด็ก หรืออาจจะเป็นการสาธิตกิจกรรม เพื่อเผยแพร่ให้ห้องเรียนตามรายวิชาพลศึกษาหรือวิชาลูกเสือให้มากขึ้น จะส่งผลให้การละเล่นไทยมีการฟื้นคืนและสร้างคุณประโยชน์ในการส่งเสริมพัฒนาการในด้านต่างๆ ของเด็กให้ดีขึ้นต่อไป
