สมาคมโภชนาการแห่งประเทศไทยฯ – สสส. ร่วมพัฒนาอาหารริมบาทวิถี สะอาด ปลอดภัย กระตุ้นผู้ขายใส่ใจสุขภาพ

สมาคมโภชนาการแห่งประเทศไทยฯ – สสส. ร่วมพัฒนาอาหารริมบาทวิถี สะอาด ปลอดภัย ลดหวาน-มัน-เค็ม เพิ่มใยอาหาร กระตุ้นผู้ขายใส่ใจสุขภาพ เปิด 3 พิกัด ร้านสตรีทฟู้ด ย่านซอยอารีย์ฟู้ดทรัค กทม. ตลาดราชบุตรจ.อุบลราชธานีเกิน 60% ปรับเพิ่มคุณค่าโภชนาการ

เมื่อวันที่ 31 พฤษภาคม 2565 ที่อาคารสาธารณสุขวิศิษฎ์ คณะสาธารณสุขศาสตร์มหาวิทยาลัยมหิดล สมาคมโภชนาการแห่งประเทศไทย ในพระราชูปถัมภ์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารี ร่วมกับสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) จัดงานแถลงข่าว “โครงการการจัดการด้านโภชนาการและสิ่งแวดล้อมของอาหารริมบาทวิถี” โดยมี รศ. ดร.พัชราณี ภวัตกุล ผู้แทนนายกสมาคมโภชนาการแห่งประเทศไทย ในพระราชูปถัมภ์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมารีเป็นประธานในพิธีและมอบใบประกาศแก่ร้านอาหารที่เข้าร่วมโครงการฯ จำนวนกว่า 60 แห่ง

ดร. นพ.ไพโรจน์ เสาน่วม ผู้ช่วยผู้จัดการกองทุน สสส. และผู้อำนวยการสำนักสร้างเสริมวิถีชีวิตสุขภาวะ สสส. กล่าวว่า อาหารริมบาทวิถี (Street Food) ถือเป็นเอกลักษณ์ที่แสดงถึงวิถีชีวิตของคนไทยที่ดึงดูดนักท่องเที่ยวจากทั่วโลกเพราะสะดวก เข้าถึงได้ง่าย ราคาไม่แพง น่ากิน แต่การขายอาหารริมบาทวิถียังมีข้อจำกัดหลายด้าน โดยเฉพาะการควบคุมความปลอดภัยและคุณค่าทางโภชนาการ จากการสำรวจในปี 2561 โดยสมาคมโภชนาการแห่งประเทศไทยฯ ร่วมกับ สสส. พบว่าร้อยละ 38 ของรายการอาหารที่สุ่มเก็บในกรุงเทพมหานคร มีพลังงานเฉลี่ยต่อหนึ่งหน่วยบริโภค สูงกว่า 1 ใน 3 ของพลังงานที่แนะนำให้บริโภคต่อวัน ร้อยละ 44 มีปริมาณไขมันทั้งหมด สูงกว่า 1 ใน 3 ของปริมาณที่แนะนำให้บริโภคต่อวัน นอกจากนี้พบว่า ทุกรายการอาหารที่สุ่มตรวจ มีปริมาณใยอาหารน้อยกว่า 1 ใน 3 ของปริมาณที่แนะนำให้บริโภคต่อวัน และมีปริมาณโซเดียมสูงกว่า 2,400 มิลลิกรัม สำหรับด้านความปลอดภัยอาหาร พบว่าร้อยละ 42 ของตัวอย่างอาหาร มีการปนเปื้อนเชื้อจุลินทรีย์ก่อโรคในปริมาณที่สูงเกินกว่าค่ามาตรฐานจึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งในการพัฒนาอาหารริมบาทวิถีทั้งด้านโภชนาการและความปลอดภัย


ดร. นพ.ไพโรจน์ กล่าวต่อว่า ทั้งนี้ สสส. ร่วมกับสำนักสุขาภิบาลอาหารและน้ำ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุขดำเนินโครงการพัฒนาการจัดการอาหารริมบาทวิถีปลอดภัยสร้างเสริมสุขภาพ และสนับสนุนการท่องเที่ยวไทย โดยกำหนดเป้าหมายให้อาหารริมบาทวิถีเป็นอาหารที่ปลอดภัยต่อการบริโภค ผลการดำเนินงานที่ผ่านมา เกิดพื้นที่ต้นแบบการพัฒนาอาหารริมบาทวิถีปลอดภัย จำนวน 12 แห่งใน 12 จังหวัด และเกิดการประกาศนโยบายสุขภาพดีวิถีใหม่ : ต้นแบบอาหารปลอดภัย อาหารริมบาทวิถี (Street Food Good Health) และเกิดแผนงานรองรับนโยบายของกระทรวงสาธารณสุข ประจำปี 2564 โดยกำหนดให้สถานประกอบการต้องผ่านเกณฑ์มาตรฐานอาหารริมบาทวิถี(Street Food Good Health) จำนวน 76 จังหวัดๆ ละ 1 แห่ง ซึ่งจะช่วยให้ประชาชนเข้าถึงอาหารริมบาทวิถีที่สะอาดปลอดภัย และมีสุขอนามัยที่ดี

รศ. ดร.เรวดี จงสุวัฒน์ หัวหน้าโครงการวิจัยฯ กล่าวว่า โครงการการจัดการด้านโภชนาการและสิ่งแวดล้อมของอาหารริมบาทวิถี มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาเกณฑ์และระบบการควบคุมติดตามคุณภาพอาหารริมบาทวิถี พัฒนาคุณภาพอาหารริมบาทวิถีด้านโภชนาการและด้านสุขาภิบาลอาหาร รวมถึงพัฒนาศักยภาพของผู้จำหน่ายอาหารในการจัดบริการอาหารริมบาทวิถีที่ส่งเสริมสุขภาพใน 3 พื้นที่ศึกษา ได้แก่ ฟู้ดทรัค กรุงเทพมหานคร พื้นที่ซอยอารีย์เขตพญาไท กรุงเทพมหานคร และพื้นที่ตลาดราชบุตร จ.อุบลราชธานี โดยมีรายการอาหารที่เข้าร่วมโครงการทั้งหมด59 รายการ แบ่งเป็น ฟู้ดทรัค 18 รายการ ซอยอารีย์ 15 รายการ และตลาดราชบุตร 26 รายการ ผลการศึกษาด้านคุณค่าทางโภชนาการพบว่า มีอาหารที่สามารถพัฒนาปรับปรุงคุณค่าทางโภชนาการให้ดีขึ้น ร้อยละ 61หรือ 36 รายการ และอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการไม่ผ่านเกณฑ์แนะนำ ร้อยละ 39 หรือ 23 รายการ ซึ่งอุปสรรคในการพัฒนาอาหารริมบาทวิถีเพื่อสุขภาพอาจเนื่องมาจากทัศนคติ ความเชื่อ และความเคยชินของผู้จำหน่ายอาหารว่าอาจมีต้นทุนและระยะเวลาในการเตรียมวัตถุดิบสำหรับการปรุงประกอบเพิ่มมากขึ้น ซึ่งหากผู้จำหน่ายได้รับการสื่อสารความรู้ด้านโภชนาการอย่างต่อเนื่องและได้รับการให้คำปรึกษาที่ตรงกับความต้องการ อาจทำให้เพิ่มความตระหนักในการขายอาหารริมบาทวิถีเพื่อสุขภาพ สามารถพัฒนาอาหารริมบาทวิถีเพื่อสุขภาพได้


รศ. ดร.เรวดี กล่าวว่า ส่วนผลการศึกษาด้านความปลอดภัย พบว่าก่อนการอบรมเชิงปฏิบัติการ มีอาหารปนเปื้อนเชื้อจุลินทรีย์ก่อโรค ร้อยละ 34 หรือ 20 รายการ และหลังการอบรมเชิงปฏิบัติการ มีอาหารปนเปื้อนเชื้อจุลินทรีย์ก่อโรคร้อยละ 32 หรือ 19 รายการ โดยอาหารที่ตรวจพบการปนเปื้อนในช่วงหลังจากผู้จำหน่ายอาหารได้รับการอบรมเชิงปฏิบัติการด้านโภชนาการและสุขาภิบาลอาหาร มักเป็นรายการอาหารใหม่ ที่ตรวจไม่พบเชื้อจุลินทรีย์ก่อโรคในช่วงก่อนหน้า โดยอาหารที่พบการปนเปื้อน ส่วนใหญ่เป็นอาหารที่ผ่านความร้อนบางส่วน และไม่ผ่านความร้อนก่อนการจัดเสิร์ฟ จึงมีความจำเป็นอย่างมากที่จะต้องกระตุ้นให้ผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง ทั้งผู้จำหน่ายอาหารริมบาทวิถีและผู้บริโภคตระหนักถึงความสำคัญของอาหารริมบาทวิถีที่มีคุณค่าทางโภชนาการและมีความปลอดภัยมากยิ่งขึ้น