"หมอยง" เผยความยุ่งยาก 5 เรื่องในการควบคุมโรคฝีดาษลิง คือ โรคไม่รุนแรง ทำให้ไม่ได้รับการตรวจ ตุ่มขึ้นไม่มาก ส่วนใหญ่อยู่ในที่ลับ จึงไม่ได้พบแพทย์ เกี่ยวกับการมีเพศสัมพันธ์ เป็นการติดจากคนสู่คน และถ้าติดในสัตว์เลี้ยง จะกลายเป็นโรคประจำถิ่นในยุโรป ส่วนวัคซีนฝีดาษพัฒนามา 3 เจนแล้ว ล่าสุดฉีดแล้วไม่เกิดตุ่มหนอง
เมื่อวันที่ 31 พ.ค. ศ.นพ.ยง ภู่วรวรรณ หัวหน้าศูนย์เชี่ยวชาญเฉพาะทางด้านไวรัสวิทยาคลินิก ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊ก Yong Poovorawan เกี่ยวกับความยุ่งยากในการควบคุมโรคฝีดาษวานรหรือฝีดาษลิง (Monkeypox) ว่า ฝีดาษวานรที่ระบาดในปีนี้ ในยุโรปและอเมริกา มีผู้ป่วยร่วม 500 ราย ส่วนใหญ่เพศชายถึง 98% และอยู่ในวัยเจริญพันธุ์ อายุ 20 - 50 ปี ความยุ่งยากในการควบคุมโรค คือ 1.อาการของโรคไม่ได้รุนแรงแบบไข้ทรพิษ ยังไม่มีใครเสียชีวิตเลย เมื่อมีอาการน้อยบางรายก็ไม่ได้รับการวินิจฉัย
2.ตุ่มที่ขึ้นก็ไม่ได้มาก โดย 30% เกิดในที่ลับ บริเวณอวัยวะเพศ และถ้าไม่มีอาการมาก หรือตุ่มขึ้นน้อยก็จะไม่ได้พบแพทย์ 3.โรคนี้ติดต่อเกี่ยวข้องกับเพศสัมพันธ์ เพราะมีการสัมผัสกันอย่างใกล้ชิด 4.ไม่มีหลักฐานในการติดต่อจากสัตว์ หรือเดินทางมาจากแอฟริกา เป็นการติดต่อระหว่างคนสู่คน และ 5.ถ้าเชื้อฝีดาษวานรที่ระบาดอยู่ขณะนี้ เข้าไปติดยังสัตว์เลี้ยง โดยเฉพาะสัตว์ฟันแทะในตระกูล หนู กระต่าย กระรอก สัตว์เหล่านี้จะมีอาการน้อยมาก และเป็นพาหะที่จะกระจายโรคได้ จะยากต่อการควบคุมขึ้นอีก นำไปสู่การเกิดโรคประจำถิ่น ขณะนี้โรคประจำถิ่นอยู่แอฟริกา มีความกังวลว่า ถ้าติดในสัตว์เลี้ยงที่กำลังระบาดอยู่นี้ ก็อาจประจำถิ่นอยู่ยุโรปต่อไป
สำหรับวัคซีนป้องกันฝีดาษสามารถป้องกันฝีดาษวานรได้ ได้มีการพัฒนากันมาตามลำดับ ถึง 3 ชั้นแล้ว คือ 1st generation มีการใช้มากว่า 200 ปี เริ่มจากเอ็ดเวิร์ด เจนเนอร์ (Cow lymph) ใช้น้ำเหลืองของวัวทำให้ติดเชื้อต่อมามีการพัฒนาให้ดีขึ้น freeze-dry ให้มีคุณภาพเก็บได้นาน ใส่ยาปฏิชีวนะ ป้องกันการปนเปื้อนแบคทีเรีย (Dryvax) วัคซีนในชั้นนี้ได้ใช้จนกวาดล้างฝีดาษหมดไป
2nd generation cell culture วัคซีน เพาะเลี้ยงเชื้อบน Vero cell (ACAM2000) บริษัท Acambis ได้ไวรัสที่บริสุทธิ์ เพื่อลดการปนเปื้อน วัคซีนนี้ได้พัฒนาขึ้นมาในช่วงที่จะใช้ในการป้องกันอาวุธชีวภาพ ได้มีการปลูกฝีไปหลายหมื่นคน ในบุคลากรด่านหน้าของอเมริกา
3rd generation ใช้สายพันธุ์ Vaccinia มาดัดแปลงพันธุกรรม (Modified Vaccinia Ankara) ผลิตโดย Bavarian Nordic ใช้ชื่อ MVA-BN เป็นไวรัสมีชีวิต ทำให้อ่อนฤทธิ์ ไม่สามารถแบ่งตัวได้ ฉีดเข้าใต้ผิวหนัง สร้างภูมิต้านทาน ไม่เกิดตุ่มหนอง