สิ่งเล็ก ๆ ที่เรียกว่า "ความสุข"

ความสุขเป็นเรื่องใกล้ตัวของคนเรา และมีความสำคัญกับชีวิตเรามากที่สุด เพราะความสุขมีผลกำหนดความคิด การตัดสินใจ สุขภาพ ความยืนยาวของชีวิต และการเข้าถึงความดีงาม

ในศาสตร์เกี่ยวกับการศึกษาเรื่อง Happiness นั้นเริ่มเป็นที่นิยมมาได้สัก 20-30 ปีนี้ โดยเล่ากันมาถึงตั้งแต่นิยามของคำว่า Happiness ว่า เดิมทีคำนี้มีที่มาจากคำว่า Luck ซึ่งหมายถึง "โชค" นั่นอาจจะสื่อได้ว่าคนสมัยดึกดำบรรพ์เชื่อว่าความสุขเป็นสิ่งที่จู่ ๆ ก็เกิดขึ้นตามเหตุบังเอิญ (Darrin McMahon) และความสุขในตัวเองคือการรู้สึกภาคภูมิใจ รู้สึกดีกับความเป็นตัวเอง เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นเองอย่างไม่มีสาเหตุ

บางทฤษฎีก็ได้สรุปว่าการแสวงหาความสุขเป็นสิ่งที่ไร้ประโยชน์ เพราะยิ่งแสวงหาความสุข ยิ่งไม่มีความสุข ในขณะที่บางทฤษฎีก็ได้สรุปว่าความสุขสามารถสร้างให้มีมากขึ้นได้

แต่เอาเป็นว่าไม่ว่าจะเป็นทฤษฎีใด สิ่งที่สรุปออกมาคล้ายๆกันเกี่ยวกับความสุขมีดังนี้
1. มันเป็นสิ่งที่ดีที่จะมีความสุข
2. ความสุขเป็นสิ่งควบคุมบังคับไม่ได้
3. ความสุขเป็นสิ่งที่ถ่ายทอดมาจากพันธุกรรม 10%-50% เด็กที่อยู่ในครอบครัวที่พ่อแม่คิดลบ ก็มีโอกาสเป็นคนคิดร้าย คิดลบสูง แต่หากพ่อแม่มีความสุขกายสุขใจ ลูกจะก็จะมีจิตใจสร้างความสุขที่แข็งแรง
4. มีหลายวิธีที่สร้างความสุข ไม่ผูกมัดว่าจะต้องเป็นวิธีใด วิธีหนึ่ง (APC, 2011)
5. แม้ความสุขจะไม่เป็นสิ่งจีรัง แต่อยู่นานกว่าความรู้สึกปลาบปลื้ม ดีใจ สะใจ เร้าใจ

ความสุขของชีวิตและคุณค่าของชีวิตเป็นคนละเรื่องกัน ความสุขไม่ได้มากับคุณค่าของชีวิต แต่คุณค่าของชีวิตก็สร้างทั้งคุณค่าและความสุขได้ในเวลาเดียวกัน

• เราอาจจะรู้สึกไม่มีความสุขเวลาลำบาก รู้สึกมีความสุขมากขึ้นเวลาสบาย แต่ก็ไม่ได้มีผลใด ๆ ต่อคุณค่าชีวิต
• สุขภาพที่ดีนำมาซึ่งความสุข ไม่ใช่คุณค่าชีวิต
• การมีทรัพย์สินเงินทองน้อยทำให้ความสุขลดลง ไม่เกี่ยวกับคุณค่าของชีวิต
• การช่วยเหลือผู้อื่น หรือเสียสละ นำมาซึ่งคุณค่าของชีวิต ไม่ได้มีผลโดยตรงกับความสุข
• การฝึกคิดให้ลึกซึ้งมีผลโดยตรงกับคุณค่าชีวิต แต่ไม่เกี่ยวกับความสุข
• การเป็นคนฉลาด มีปัญญา คือคุณค่าชีวิตไม่เกี่ยวกับความสุข และบางรายเกิดมาฉลาดมากก็อาจแปรผกผันกับความสุขด้วยซ้ำไป (หรือสร้างความทุกข์นั่นเอง)

ความสุขของคน ๆ หนึ่งอาจจะไม่ใช่ความสุขของอีกคนหนึ่ง แต่ถ้าจะใช้เงินลงทุนกับความสุข ควรลงทุนกับสิ่งที่อยู่ได้นาน เช่น ประสบการณ์ ความรู้ มากกว่าจะเป็นเรื่องของวัตถุที่หาซื้อได้เร็วและง่าย และความรู้สึกดีอยู่ได้สั้น เช่น วันนี้คุณอาจมีความสุขที่ได้มือถือรุ่นใหม่เป็น รรiPhone 8 แต่ความสุขของคุณอาจจะน้อยลงทันที หากกระแสแฟชั่นเริ่มนิยม iPhone 11 ถ้าเป็นเด็กคงอธิษฐานว่าเมื่อไรเครื่องเดิมจะพังสักที แม่จะได้ซื้อรุ่นใหม่ และต่อไปก็คงจะมีรุ่นดีสูงขึ้นเรื่อย ๆ เป็น iPhone 11 Pro Maxและเราต้องวิ่งไล่ล่าหาความสุขแบบระยะสั้นอย่างไม่รู้จบ แทนที่จะซื้อประสบการณ์ที่เป็นความทรงจำที่ดี สร้างความสุขได้นานกว่า

และสิ่งเหล่านี้คือตัวอย่างจากชีวิตจริงที่เรียกว่าความสุข
1. ผู้หญิงคนหนึ่งที่อยู่คนเดียว แต่เป็นที่รักของหลานๆ ใช้ชีวิตกับการเสียสละ ทำงานที่มีคุณค่าต่อสังคม
2. คนขับแท็กซี่คนหนึ่งที่มีลูก3 คน รายได้น้อย ไม่พอใช้ในบางเดือน แต่ลูกเรียนดี มีสำนึกในหน้าที่ กตัญญูทั้งสามคน
3. ผู้หญิงคนหนึ่งหย่าขาดจากสามี ใช้ช่วงเวลาอยู่กับลูก ทุกวันอาทิตย์ ตามที่ศาลกำหนด
4. คนไข้ที่เป็นมะเร็ง เข้าร่วมกิจกรรมช่วยเหลือผู้ป่วยที่เข้ารักษาด้วยวิธีการคีโม
5. ครูที่ใช้เวลาคุยกับเด็กเป็นโรคซึมเศร้าจนอาการดีขึ้น ทุกวันเป็นเวลา 6 เดือน โดยไม่คิดค่าตอบแทนใด ๆ

คน ๆ หนึ่งจะเริ่มศึกษาตัวเองเพื่อหาความสุข ถ้ามีอิสระในการคิด เห็นความสำคัญ และชีวิตมีเป้าหมาย ซึ่งหลายคนมักเข้าใจว่า เงินคือปัจจัยสำคัญในการสร้างความสุข

แต่จากทดลองซ้ำ ๆ ทั้งในวงการธุรกิจ และวิทยาศาสตร์พบว่า กลุ่มคนงานที่ได้รับบค่าตอบแทนมากขึ้นเรื่อย ๆ ไม่ได้มีผลต่อคุณภาพงาน แถมงานยังคุณภาพลดลงด้วยซ้ำ ส่วนกลุ่มได้ค่าแรงต่ำ และปานกลางผลงานออกมาไม่ม่ต่างกันมากนัก หากเป็นงานที่ตนถนัด มีอิสระทางความคิด การทดลองนี้เคยทำขึ้นที่ ประเทศอินเดีย เมือง Madurai

ดิฉันหวังเป็นอย่างยิ่งว่าเรื่องราวที่เขียนมาจะเป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้ท่านผู้อ่านเข้าใจถึงความสุข และเข้าใจถึงปัจจัยต่าง ๆ ที่จะกระทบความสุขของชีวิตตน สมัยนี้นอกจากต้องคอยอัพเดตข่าวสารบ้านเมือง อย่าลืมให้ความสำคัญกับความคิด ความรู้สึกตัวเองให้มาก ๆ โดยเฉพาะความสุขของตัวเอง ว่าไปถึงไหนแล้วค่ะ

ครูฮ้วง

-----------------




ครูฮ้วง-เสาวลักษณ์ ลี้รุ่งเรืองพร เจ้าของสถาบัน Campus Genius Center ผู้สอนหลักสูตรติวเข้มเพื่อการสอบ SAT ด้วยแนวคิดแบบ Critical Thinking ที่ช่วยให้นักเรียนสามารถยื่นคะแนนเข้าเรียน และประสบความสำเร็จในการเรียนคณะอินเตอร์ทั้งในและต่างประเทศ