เราเคยเห็นภาพในข่าวที่เด็กยกพวกตีกัน ไม่เว้นแม้แต่โรงเรียนหญิงหรือชาย บางครั้งก็เป็นนักเรียนรวมกลุ่มกันประท้วงเพื่อเสรีภาพในเรื่องใดเรื่องหนึ่งสักอย่าง
มองให้ลึกลงไป ในกลุ่มที่เราเห็น ก็มีเด็กบางส่วนที่ถูกลิดรอนเสรีภาพเช่นเดียวกัน นั่นคือเสรีภาพของการรักษาอัตลักษณ์ของตัวเอง เด็กบางคนก็อยากกลับบ้าน อยากอยู่สงบ ๆ แต่ก็กลัวไม่มีเพื่อนคบ จึงต้องลุกฮือตามเพื่อนไป
Peer Pressure คือ แรงดันจากเพื่อน หรือ อิทธิพลของคนรอบข้างที่ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมความคิด ทั้งในรูปแบบการคุยโดยตรงและอ้อม การกดดันทางการกระทำทั้งทางตรงคือไม่คบ หรือทางอ้อม คือการยกบุคคลสักคนเป็น Idol ได้รับการยอมรับในกลุ่ม ซึ่งก็ไม่แน่ว่าบุคคลที่เป็นที่รักของกลุ่มนั้นจะดีไปถึงไหน
"ที่ฉันเลือกทำ เพราะเพื่อน จริง ๆ ฉันไม่ได้ชอบเลยสักนิด"
"ผมอบรมลูกมาดีทุกอย่าง พูดก็แล้ว สอนก็แล้ว ให้ความอบอุ่นมาตลอด ทำไมลูกยังติดยา"
สิ่งที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงค่านิยม และพฤติกรรมที่แต่ละคนถูกสั่งสอนเติบโตมา มาจากปัจจัยของคนรอบข้างที่กดดันต่อความคิดเราในแต่ละช่วงชีวิต
คน ๆ หนึ่งเริ่มมีการกระทำที่ผิดแปลกไปจากครอบครัว มีความก้าวร้าว ไม่ภูมิใจในครอบครัวหรือพ่อแม่ตัวเอง มีสาเหตุมากมายที่ไม่ใช่เพียงแค่พ่อกับแม่ ซึ่งหลายครั้งมันไปกว้างเกินกว่าที่พ่อแม่จะวิ่งไปหาจนเจอ
การที่ลูกเสียคน ติดยาเสพติด หรือมีปัญหาด้านพฤติกรรม ด้านเพศ บางครั้งไม่ได้เกิดจากการขาดเสมอไป เราเห็นเด็กมากมายที่เกิดมีพร้อมทุกอย่าง ทั้งทางวัตถุภายนอก และปัญญา เด็กติดยาบางคนก็มาจากเด็กที่เคยเป็นเด็กเรียนเก่ง เรียบร้อย เด็กวัยรุ่นบางคนติดผู้หญิง บ้าผู้ชาย ทั้งๆที่ก็เป็นเด็กหน้าตาดี ครอบครัวให้ความรัก แต่ไม่อบอุ่นพอที่จะลงลึกว่าเด็กไปเจออะไรมา ซึ่งสาเหตุอาจมาจากหลาย ๆ อย่างดังนี้
1. การได้รับการกดดันโดยตรงแบบคุยกันตรง ๆ
การพูดคุยกันเองกับเพื่อน เพื่อนสนิท แฟน คนที่เด็กไว้ใจ หากเป็นกลุ่มในนิยมการใช้ชีวิตหรูหรา ก็มีผลที่จะทำให้เด็กมีการปรับตัวใช้ของแพง เรียกร้องทางวัตถุ แต่หากอยู่ในกลุ่มเพื่อนที่มีค่านิยมชอบเรียนหนังสือ อยากได้คะแนนสูง ๆ เด็กจะมีการปรับตัวเอง เช่น เริ่มจริงจังกับการอ่านหนังสือ ขอเรียนพิเศษ ขอฝึกในทักษะพิเศษ เช่น ดนตรี การเต้น การวาดรูป
แต่ที่น่ากลัวคือ ถ้าเด็กอยู่ในกลุ่มที่ดูแล้ว "มีพร้อม" ทุกอย่าง เป็นดาวเด่นของโรงเรียน เด็กจะต้องถูกกดดันหลาย ๆ ด้าน ทั้งด้านการเรียน การเงิน หน้าตา หน้าผม ในกรณีที่บุคลิกส่วนตัวของเด็กจริง ๆ เป็นคนเรียบง่าย
2. การได้รับการกดดันทางพฤติกรรมของเพื่อน
ได้รับการกดดันทางอ้อมจากเพื่อน ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของเสื้อผ้า หน้า ผม การแต่งกาย เด็กที่จิตไม่แข็ง (mental maturity) จะขาดแรงต้านทาน จึงแต่งตัวตามเพื่อนโดยลืมมองความเหมาะสม
3. ได้รับคุกคามโดยตรงให้เปลี่ยนแปลง
ไม่ว่าจะในเรื่องของยาเสพติด เพศ หรือความคิดในแง่ลบ เด็กอาจถูกกดดันที่จะต้องเลือก เช่น ถ้าจะอยู่กลุ่มนี้ต่อไป ต้องซ่า ต้องหรู ไม่อย่างนั้นอยู่ไม่ได้
4. ถูกกดดันทางพฤติกรรมทางอ้อม
เช่นการได้ยินพ่อแม่คุยนินทาผู้อื่น "เนี่ยดูสิ เด็กคนเนี่ยนะ เรียนทั้งวันทั้งคืน ไม่เก่งขึ้นเลยนะ" เด็กได้ยินจะเข้าใจว่าพ่อแม่ไม่ชอบคนเรียนอะไรนาน ๆ ต้องฉลาดได้ผลเร็ว
ดังนั้นเด็กบางคนเลือกที่จะไม่เสี่ยงให้เป็นประเด็นในวงนินทา ก็เลือกที่จะไม่เรียนอะไรที่ใช้เวลา ผลสุดท้ายไม่ได้ฝึกในสิ่งที่ตัวเองถนัด คนที่ไม่ได้ให้เวลากับสิ่งใดสิ่งหนึ่งนาน ๆ แล้วจะสร้างสรรค์สิ่งที่สุดยอดออกมาได้อย่างไร
5. แรงกดดันด้านลบ
คือการได้รับการชวนจากเพื่อนที่มีบุคลิกที่ดี ที่ตนเชื่อใจ ชวนให้ทำเรื่องลบ เช่น โดดเรียน ติดยา หรือขโมย สิ่งเหล่านี้ เกิดขึ้นในเวลาที่รวดเร็ว และใกล้ตัวเด็กมาก
6. แรงผลักดันด้านบวก
อันนี้ถือว่าเป็นสิ่งที่ดีที่สุด ที่จะเกิดขึ้นกับชีวิตคนๆหนึ่ง คือ การมีเพื่อนที่มีความนึกคิดเชิงลึก ให้ความสำคัญกับคุณธรรม สิทธิ และเสรีภาพ ไม่เบียดเบียน ยัดเยียดความคิดผู้อื่น ก็จะส่งเสริมให้แต่ละคนในกลุ่มเลือกใช้ชีวิตที่ดีงาม เช่น ตั้งใจเรียน หากเรียนไม่เด่น ก็เป็นคนทำงานเก่ง จนเป็นแบบอย่างดีๆให้เพื่อนๆในกลุ่มอยากทำตาม
คนเราแต่ละคนมีการเปลี่ยนแปลง พัฒนาอารมณ์ ความคิด ตั้งแต่เกิดจนตาย ดังนั้นการเลือก ตัดสินใจที่จะอยู่กับคนที่ส่งเสริมความคิดดี การทำดี เป็นสิ่งที่สำคัญมาก นอกจากพ่อแม่แล้ว ความคิดที่แข็งแรงของตัวเราเองมีความสำคัญที่สุดในการที่ควรเข้าใจตัวตนที่แท้จริง ความเป็นมาของตัวเอง และอิทธิพลจากภายนอกที่อาจทำให้เราหลายครั้งตัดสินใจเลือกสิ่งที่ไม่ใช่เรา
ครูฮ้วง
-----------------
ครูฮ้วง-เสาวลักษณ์ ลี้รุ่งเรืองพร เจ้าของสถาบัน Campus Genius Center ผู้สอนหลักสูตรติวเข้มเพื่อการสอบ SAT ด้วยแนวคิดแบบ Critical Thinking ที่ช่วยให้นักเรียนสามารถยื่นคะแนนเข้าเรียน และประสบความสำเร็จในการเรียนคณะอินเตอร์ทั้งในและต่างประเทศ
