รศ.นพ.นิธิพัฒน์ เจียรกุล
หัวหน้าสาขาวิชาระบบการหายใจและวัณโรค
ภาควิชาอายุรศาสตร์
ฝุ่น PM2.5 มีขนาดเล็กมาก ๆ แต่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ และทำให้ผิวหนังระคายเคืองได้ การกลับมาของฝุ่นละออง PM2.5 ซึ่งเป็นมลพิษทางอากาศที่สำคัญจากการกระทำของมนุษย์ ไม่ว่าจะเป็นไอเสียจากยานพาหนะ การเผาไหม้ในครัวเรือนและที่โลแจ้ง ควันและก๊าซจากโรงงานอุตสาหกรรม ฝุ่นจากการก่อสร้าง และสารที่เกิดจากกระบวนการทางเกษตรกรรม
PM2.5 มีอันตรายอย่างไร
ฝุ่น PM2.5 ก็เหมือนกับควันบุหรี่ ที่อยู่ในสภาพแวดล้อมรอบตัวเรา เมื่อเข้าสู่ร่างกายจะก่อให้เกิดการอักเสบรุนแรงและการเปลี่ยนแปลงทางชีววิทยาของเนื้อเยื่อตั้งแต่จมูกลงไปจนถึงปอด ส่งผลให้ในระยะสั้นให้เกิดการระคายเคืองจมูก มีน้ำมูก เจ็บคอ และไอ ตามมาด้วยการเกิดปอดอักเสบติดเชื้อง่ายขึ้นรวมทั้งโรคโควิด-19 ผู้ที่มีโรคคปอดเรื้อรังเช่นโรคหืดและโรคถุงลมโป่งพองจะเกิดการกำเริบของโรค ส่วนในระยาวจะทำให้สมรรถภาพปอดถดถอยจนเกิดโรคถุงลมโป่งพองโดยที่ไม่สูบบุหรี่ และมีโอกาสเป็นมะเร็งปอดเพิ่มขึ้น
อีกทั้งสามารถที่จะลงลึกไปในส่วนต่าง ๆ ในปอดของ และยังสามารถหลุดรอดเข้าไปในเส้นเลือดฝอยเล็กที่ปอดเข้าสู่กระแสเลือด สามารถที่จะทำลายอวัยวะต่าง ๆ ไปทั่วร่างกาย จึงทำให้เกิดโรคความดันโลหิตสูง โรคหลอดเลือดหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง และโรคไตเรื้อรังตามมา รวมถึงโรคสำคัญอื่น ๆ อีกมากมาย เช่น เบาหวาน ผิวหนังเหี่ยวย่น ตาแห้ง จอรับภาพที่ตาเสื่อม และ สมรรถภาพทางเพศถดถอย เป็นต้น
การป้องกันระวังฝุ่น PM2.5 ควรทำอย่างไร
การป้องกันและข้อควรปฏิบัติสำหรับประชาชน หากมีความจำเป็นที่จะต้องออกไปในที่กลางแจ้ง ก็ควรป้องกันตนเองด้วยการใช้หน้ากากอนามัย อาจจะเป็นหน้ากากอนามัยหรือหน้ากาก n95 ที่เราคุ้นเคย กรณีที่อยู่ในที่พักอาศัยของเรา ควรจะต้องมีระบบระบายอากาศฟอกอากาศที่เพียงพอ ที่จะทำให้ปริมาณฝุ่นที่อยู่ภายนอกอาคารนั้นเข้ามาในอาคารน้อยที่สุด
หน้ากากแบบไหน สามารถป้องกันได้ ทั้งฝุ่น PM2.5 และ covid-19
หน้ากากอนามัยที่เราใช้ป้องกันฝุ่นละอองขนาดเล็ก ไม่ว่าจะเป็นฝุ่น PM2.5 หรือเชื้อไวรัส เช่น เชื้อโควิด มี 2 ชนิดหลัก ๆ ชนิดแรก คือ หน้ากากอนามัยทางการแพทย์ ซึ่งเวลาใช้ก็จะหันด้านที่เป็นสีเขียวหรือสีฟ้าออกด้านนอกตัวเรา ด้านบนจะมีลวดสำหรับดัดให้เข้ากับโครงหน้าของเรา โดยดัดให้แนบกับดั้งจมูกและร่องแก้ม ด้านล่างดึงให้คลุมคางของเรา
หากว่าเรามีความจำเป็นไปในที่มีปริมาณฝุ่นสูงมาก หรือร่างกายเราไม่แข็งแรง มีโรคที่มีความเสี่ยงภัยต่อฝุ่นมาก ก็ควรใช้ชนิดที่สอง คือ หน้ากาก N95 จะมีประสิทธิภาพในการกรองฝุ่นได้ 95 % ขึ้นไป หน้ากากประเภทนี้จะมีความอึดอัดในการใช้ โดยการใช้ควรใช้ให้ถูกวิธี จะเลือกใช้หน้ากากประเภทไหนขึ้นอยู่กับสถานการณ์ที่เราจะต้องเผชิญ ขึ้นอยู่กับความแข็งแรงของร่างกายเรา และโรคพื้นฐานมากน้อยแค่ไหน
หน้ากากอนามัย ยังมีความสำคัญจำเป็นที่ต้องใส่ อีกทั้งอย่าลืมการล้างมือ รักษาระยะห่างระหว่างกัน สุขภาพดีป้องกันได้ เริ่มที่ตัวเรา
