ปีนี้ถือเป็นปีแรก ที่คนไทยจะไม่มีการจัดงานสงกรานต์! งานประเพณีสำคัญ ที่คนไทยล้วนตั้งตารอ และรวมถึงคนต่างชาติก็ต่างบินมาสัมผัสบรรยากาศสงกรานต์ของไทยที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว
กว่า 16 ปี ที่ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) เดินหน้ารณรงค์ให้เกิดความปลอดภัยในเทศกาลสงกรานต์ ไม่ว่าจะเป็นความปลอดภัยทางถนน ความปลอดภัยของงานประเพณีสงกรานต์ โดยลดความรุนแรงจากความเมา คึกคะนอง แต่ในสถานการณ์ระบาดของโควิด-19 ทุกคนต้องปรับตัวหยุดทุกกิจกรรม เว้นระยะห่างทางสังคม เพื่อหยุดการแพร่ระบาดของโรค แม้แต่ประเพณีอย่างสงกรานต์ก็ต้องหยุด
สสส. และสำนักงานเครือข่ายองค์กรงดเหล้า (สคล.) ซึ่งเป็นหัวหอกรณรงค์ลดเหล้า ลดอุบัติเหตุในช่วงสงกรานต์ ก็ได้ยกระดับการรณรงค์สงกรานต์ปลอดภัยปลอดเหล้า เป็น “ ชุมชนคนสู้เหล้า เสริมภูมิคุ้มกัน รู้ทัน ป้องกันภัยโควิด-19” โดยให้ชุมชนคนสู้เหล้า 1,291 แห่งทั่วประเทศ และแกนนำคนเลิกเหล้าหัวใจเพชรที่มีกว่า 7,500 คน รณรงค์สื่อสารกับประชาชนให้ตระหนักและป้องกันการแพร่ระบาดของโควิด-19
แกนนำคนเลิกเหล้าจะเป็นมดงานเฝ้าระวังภัยในพื้นที่ต่างจังหวัด เสริมกำลังหน่วยงานท้องถิ่น อบจ. อบต. รพ.ส.ต. และอสม. ในแต่ละพื้นที่ ทั้งนี้ สคล. ยังได้จัดทำหน้ากากผ้า สบู่ และเจลแอลกอฮอล์ล้างมือ แจกจ่ายให้สมาชิกในชุมชน พร้อมให้ข้อแนะนำให้รู้เท่าทันโควิด-19 ด้วย
ด้วยประสบการณ์ของแกนนำคนเลิกเหล้า น.ส.รุ่งอรุณ ลิ้มฬหะภัณ รักษาการผู้อำนวยการสำนักสนับสนุนการควบคุมปัจจัยหลัก สสส. เชื่อมั่นว่า แกนนำคนเหลิเหล้าหัวใจเพชรมีทักษะในการพูดเชิญชวนและรู้จักวิธีการโน้นน้าวใจคนจากประสบการณ์ในการชวนคนเลิกเหล้าได้สำเร็จ มีเทคนิคในการเชิญชวน สื่อสารให้เข้าใจง่าย ซึ่งทักษะเหล่านี้จะเป็นกำลังสำคัญช่วยรณรงค์ประชาชนในพื้นที่ให้ตระหนักถึงการป้องกันตัว การล้างมือ สวมหน้ากากอนามัยที่ถูกวิธี การรักษาระยะห่าง รักษาสุขภาพ และการสังเกตสุขภาพของตัวเอง ที่สำคัญเน้นย้ำเรื่องการเตือนภัยไม่ดื่มสุรา และไม่สูบบุหรี่ ทั้งที่บ้าน หรือที่สาธารณะ ซึ่งจะเป็นพฤติกรรมเสี่ยงทำลายสุขภาพ ทำลายระบบภูมิคุ้มกันร่างกายทำให้ติดเชื้อโควิด-19 ได้ง่าย ที่สำคัญการจับกลุ่มตั้งวงดื่มสุรา เป็นพฤติกรรมเสี่ยงทำให้โรคแพร่ระบาดหนักมากขึ้น
แน่นอนว่า แม้จะมีกฎหมายเข้มงวดเด็ดขาด แต่ยังมีคนกลุ่มหนึ่ง ที่ตั้งใจฝ่าฝืนกฎหมาย เพื่อความสนุกสนานส่วนตัว นายวิษณุ ศรีทะวงศ์ ผู้จัดการแผนนโยบายสาธารณะ สคล. กล่าวว่า สิ่งที่ต้องจับตาคือ ธุรกิจแอลกอฮอล์ที่ทำการตลาดโฆษณาออนไลน์ จัดส่งแอลกอฮอล์แบบดีลิเวอรี่ ซึ่งจะไปกระตุ้นให้เกิดการดื่มแอลกอฮอล์มากขึ้น โดยเฉพาะจังหวัดที่มีการห้ามขายเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ตลอด 24 ชั่วโมง ซึ่งจะนำเพิ่มปัญหาให้บุคลากรทางการแพทย์ จากที่มีปัญหาเรื่องโควิด-19 หนักมากอยาแล้ว ต้องมาช่วยเหลือแก้ปัญหาคนเมาที่ขาดความรับผิดชอบ ซึ่งมีต้นเหตุมาจากธุรกิจน้ำเมาที่ขาดความรับผิดชอบต่อสังคม
ด้านนายธีระศักดิ์ ฑีฆายุพันธ์ นายกเทศมนตรีนครขอนแก่น กล่าวว่า งานสงกรานต์ที่ถนนข้าวเหนียวถือว่าเป็นสถานที่ท่องเที่ยวสงกรานต์ปลอดเหล้าอันดับหนึ่งของประเทศ ซึ่งทำต่อเนื่องมาปีนี้เป็นปีที่ 16 แล้ว ซึ่งในปีนี้ทางจังหวัดได้เปลี่ยนแผนการจัดงาน โดยใช้สโลแกนรณรงค์ว่า “ขอปีเดียว งดเที่ยวเพื่อชาติ” รณรงค์เรื่องวิธีปฏิบัติตัวในช่วงสงกรานต์ ไม่ควรดื่มเหล้า ไม่ออกมาสังสรรค์ เพราะอาจทำให้เกิดการแพร่ระบาดโควิด-19 ในวงกว้างได้ และรณรงค์ขอให้อยู่บ้าน โดยไม่ออกมาเล่นน้ำ สำหรับกิจกรรมด้านงานบุญประเพณีจะงดทั้งหมด รวมทั้งงานตามวัดต่างๆ อีกด้วย ทั้งนี้ โรงแรมในเมืองขอนแก่นหลายแห่งได้
นายทัศนัย บูรณุปกรณ์ นายกเทศมนตรีนครเชียงใหม่ กล่าวว่า เทศกาลปี๋ใหม่เมืองจังหวัดเชียงใหม่ในทุกๆ ปี จะมีประเพณีที่งดงามด้วยขบวนแห่ ขบวนวัฒนธรรม และโดยเฉพาะรอบคูเมือง ซึ่งเป็นจุดเล่นน้ำซึ่งมีความคึกคัก ที่ผ่านมาได้ทำงานร่วมกับ สสส. และ สคล. ทำให้เกิดมิติใหม่ของการเล่นน้ำสงกรานต์ ที่มีความสนุก ปลอดภัย ไร้แอลกอฮอล์ คนในชุมชนและนักท่องเที่ยวชื่นชมมาก แต่ในปีนี้ เกิดสถานการณ์โควิด-19 ทางจังหวัดเชียงใหม่จึงได้งดจัดกิจกรรม แต่ก็ยังเป็นห่วงว่าจะมีคนใช้โอกาสนี้ไม่ปฏิบัติตามการป้องกันของราชการ จึงได้ยกเลิกใบอนุญาตขายแอลกอฮอล์ของรอบคูเมืองทั้งหมด และจะทำการระบายน้ำรอบคูเมืองออกหมดเพื่อการควบคุมที่ง่ายขึ้น
หากแต่ประเพณีไทย ไม่ได้มีเพียงสาดน้ำ แต่ยังมีคนอีกจำนวนมากที่ไปวัด ไปทำบุญในวันขึ้นปีใหม่ไทย พระครูสมหมาย จันทร์หลวง เจ้าคณะตำบลจันจว้าและเจ้าอาวาสวัดกิ้วพร้าว อ.แม่จัน จ.เชียงราย ได้เตรียมพร้อมในช่วงวันสงกรานต์นี้ โดยปรับเปลี่ยนการเข้ามาทำบุญของญาติโยมเพื่อป้องกันการแพร่เชื้อไวรัส เช่น การตั้งเก้าอี้ให้ห่างกัน มีเจลล้างมือ แจกหน้ากากผ้า มีเครื่องวัดอุณหภูมิ วิธีการใส่บาตรไม่ใช้มือหยิบข้าว เป็นต้น ทั้งนี้ทางวัดจะใช้เสียงตามสายประชาสัมพันธ์ให้คนในหมู่บ้านปฏิบัติตามได้ง่าย เพื่อให้ชาวบ้านปรับตัวให้ปลอดภัยในช่วงโควิด
สงกรานต์นี้แม้อะไรหลายๆ อย่างจะไม่เหมือนเดิม ไม่สามารถเล่นน้ำสงกรานต์ ไม่ได้สาดน้ำกัน ไม่ได้ออกมาดื่มกิน ซึ่งหลายปีมานี้เราต้องสูญเสียในช่วงสงกรานต์ไปจำนวนมาก ปีนี้เราไม่สามารถสูญเสียใครไปได้อีก โดยเฉพาะหมอ พยาบาล เจ้าหน้าที่ที่เสียสละในช่วงการระบาดของไวรัส จำเป็นต้องทุ่มเทให้กับการรักษาโควิด -19 สงกรานต์นี้ จึงเป็นโอกาสอันนี้ที่ทำให้เราได้หยุดคิดถึงความพอดี อะไรที่มันเกินพอดีไปก็อาจจะทำให้เกิดความเสียหายได้
สสส.- เครือข่ายงดเหล้า จึงได้ขอร่วมรณรงค์ ให้สงกรานต์ในปีนี้ ประชาชนทุกคนพร้อมใจกันอยู่ในบ้าน ลดความเสี่ยงไม่ออกไปรับเชื้อในที่ชุมชน เพื่อช่วยกันหยุดการแพร่กระจายเชื้อโรคในวงกว้างต่อไป
“อยู่บ้าน หยุดเชื้อ งดสูบ งดดื่ม” แล้วเราจะผ่านวิกฤตนี้ไปด้วยกัน
