ผศ.นพ.พรพจน์ เปรมโยธิน
ภาควิชาอายุรศาสตร์
ท่านที่มีปัญหาเรื่องน้ำหนักตัวมาก และใช้ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารลดน้ำหนัก หวังจะเห็นผลได้ดั่งใจ ท่านรู้หรือไม่ว่า ภัยแฝงจากผลิตภัณฑ์ที่อวดอ้างสรรพคุณเกินจริงนั้น อาจเป็นอันตรายถึงแก่ชีวิตได้
ผลัตภัณฑ์เพื่อเสริมอาหาร เป็นผลิตภัณฑ์ที่ทำขึ้นมาสำหรับผู้ที่มีร่างกายแข็งแรง เมื่อรับประทานเข้าไปแล้วไม่สามารถเปลี่ยนแปลงการทำงานของร่างกายได้ หรือทำให้สุขภาพดีขึ้นได้ เพราะฉะนั้นจึงไม่สามารถลดน้ำหนักได้
อีกทั้งผลิตภัณฑ์เสริมอาหารบางชนิด ที่มีการอวดอ้างสรรพคุณในการลดน้ำหนักนั้น มีการเจือปนของสารที่เป็นพิษต่อร่างกาย ซึ่งอาจทำให้เกิดผลเสียรุนแรงต่อร่างกายทั้งในระยะสั้นและระยะยาว เช่น สารไซบูทรามีน ซึ่งห้ามจำหน่ายในประเทศไทย ยาขับปัสสาวะ ยาไทยรอยด์ฮอร์โมน เป็นต้น
ผลข้างเคียงจากการใช้ผลิตภัณฑ์อาหารเสริมเพื่อลดน้ำหนัก อาจทำให้มีอาการมือสั่น ใจสั่น เหงื่อแตก หน้ามืด ท้องผูก นอนไม่หลับ ในบางคนมีอาการเครียด คลุ้มคลั่ง บางรายมีอาการคลื่นไส้ อาเจียน เนื่องจากร่างกายสูญเสียสารน้ำและเกลือแร่ ทำให้หมดสติและเสียชีวิต
ในบางครั้งอาจจะเกิดปรากฏการณ์ที่เรียกว่า โยโย่เอฟเฟค เป็นผลที่เกิดขึ้นซึ่งมักมาพร้อมกับความเสี่ยงและอันตรายต่อสุขภาพ ทั้งนี้เนื่องจากร่างกายมีการเปลี่ยนแปลงหลังจากน้ำหนักตัวลดลง มีฮอร์โมนที่ส่งผลให้เกิดความหิว ความอยากอาหาร และมีการเผาผลาญพลังงานที่น้อยลง ทำให้น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้นอย่างมาก โดยเฉพาะไม่มีการดูแลเรื่องการรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพ และการออกกำลังกายอย่างต่อเนื่อง
สำหรับผู้ที่มีปัญหาสุขภาพรุนแรงหลายอย่าง ซึ่งสัมพันธ์กับน้ำหนัก ในบางครั้งแพทย์อาจพิจารณาสั่งยา เพื่อช่วยควบคุมน้ำหนัก และลดภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ ที่เกิดจากโรคอ้วนได้ อย่างไรก็ตามขอให้มาตรวจเพื่อรับการวินิจฉัยและรักษา รวมทั้งติดตามผลจากแพทย์อย่างเหมาะสม เนื่องจากยาลดน้ำหนักบางชนิดมีฤทธิ์ต่อจิตประสาท และอาจมีผลข้างเคียงต่อระบบประสาทและอารมณ์ ต้องใช้ภายใต้การควบคุมของแพทย์เท่านั้น เนื่องจากหากใช้ผิดวิธีอาจมีอันตรายถึงชีวิตได้
ดังนั้น การลดน้ำหนักให้ปลอดภัยพร้อมกับสุขภาพที่ดีนั้น จึงควรดูแลในเรื่องการรับประทานอาหาร โดยลดอาหารหวาน มัน เค็ม รับประทานผักให้มากขึ้น และออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
********
กิจกรรมดี ๆ ที่ศิริราช
#จัดบรรยายให้ความรู้ความเข้าใจและเตรียมความพร้อมก่อนการผ่าตัดผ่านกล้องทางนรีเวชวิทยา เรื่อง “โรคช็อกโกแลตซีสต์” ในวันที่ 30 ตุลาคม 2562 เวลา 12.00 - 16.00 น. ณ ศูนย์ฝึกอบรมการผ่าตัดสหสาขาผ่านกล้องไทย - เยอรมัน ฯ ตึกจุฑาธุช ชั้น 8 รพ.ศิริราช ขอเชิญผู้ป่วยและญาติ ตลอดจนประชาชนผู้สนใจรับฟังการบรรยาย (ฟรี) สำรองที่นั่ง หรือสอบถามเพิ่มเติม โทร. 0 2419 4772 และ 08 3542 3237 (วันเวลาราชการ)
#จัดกิจกรรมภาคประชาชนในงานสัปดาห์เภสัชกรรม ครั้งที่ 20 หัวข้อ“เภสัชกรอยู่ใกล้ ใช้ยาปลอดภัย: ผู้ป่วย ครอบครัว ชุมชน” ระหว่างวันที่ 5-8 พฤศจิกายน 2562 เวลา 09.00-15.30 น. ณ ศาลาศิริราช ๑๐๐ ปี รพ.ศิริราช ขอเชิญประชาชนผู้สนใจร่วมงาน (ฟรี) สอบถามเพิ่มเติม โทร. 0 2419 8345, 0 2419 8740 หรือ facebook: ฝ่ายเภสัชกรรม โรงพยาบาลศิริราช