หมอ ชี้พยาธิไชผิวหนัง ส่วนใหญ่เป็นพยาธิปากขอ พยาธิเส้นด้าย มักพบในแมว สุนัข วัว ควาย แต่โตเป็นตัวแก่ไม่ได้ ชอนไชได้วันละ 2-3 มม. หรือหลาย ซม. ทำให้มีอาการคัน เกิดผื่น เห็นเส้นนูนแดง ตุ่มน้ำใส อยู่ได้นานหลายสัปดาห์ถึงเป็นปี ย้ำสวมรองเท้าเวลาเดินเสมอ
วันนี้ (18 ต.ค.) นพ.มานัส โพธาภรณ์ รองอธิบดีกรมการแพทย์ กล่าวถึงกรณีโซเชียลมีเดียแชร์เรื่องของพยาธิสตรองจิลอยด์ (Strongyloidiasis) ไชเข้าผิวหนังคนเดินเท้าเปล่า ลามไปอวัยวะสำคัญจนติดเชื้อถึงแก่ชีวิตได้ ว่า โรคพยาธิชอนไชผิวหนัง เป็นโรคผิวหนังที่เกิดจากพยาธิตัวกลมระยะตัวอ่อนที่ชอนไชเข้าสู่ผิวหนัง โดยมักเกิดจากพยาธิปากขอและพยาธิเส้นด้ายของสัตว์ ที่พบบ่อย คือ แมว สุนัข วัว และควาย แต่เนื่องจากไม่ใช่ที่อยู่ของพยาธิเหล่านี้ ทำให้พยาธิไม่สามารถเติบโตเป็นตัวแก่ในคนได้ จึงไชอยู่ในผิวหนัง จนตายไปเอง หรือภูมิต้านทานของร่างกายมาจัดการ หรือจากการรักษา ต่างจากพยาธิตัวจิ๊ด การเคลื่อนที่ตัวอ่อนของพยาธิตัวจี๊ดจะอยู่ในผิวหนังชั้นลึกกว่า จึงทำให้เกิดอาการบวมแดง อักเสบและปวด ย้ายที่ไปมา
พญ.มิ่งขวัญ วิชัยดิษฐ ผู้อำนวยการสถาบันโรคผิวหนัง กล่าวว่า พยาธิตัวอ่อนในระยะติดต่อพบในดินที่ชื้นแฉะที่ปนเปื้อนมูลสัตว์ และจะไชเข้าสู่ผิวหนังปกติ หรือผิวที่มีแผล ในคนที่เดินเท้าเปล่า หรือเด็กที่นั่งเล่นบนพื้นดิน หรือทรายบริเวณชายหาด อาการของผู้ที่ถูกพยาธิไชผิว คือ ผื่นบริเวณมือ เท้าหรือก้นที่สัมผัสกับดินทรายโดยตรง เห็นเป็นเส้นนูน แดง หรือตุ่มน้ำใส ขนาดประมาณ 3 มม. และอาจยาวถึง 20 ซม. คดเคี้ยวไปมาตามการไชของพยาธิ ซึ่งจะเคลื่อนที่ได้วันละ 2-3 มิลลิเมตร ถึงหลายเซนติเมตร มีอาการคันมาก อาการทางผิวหนังมักจะเกิดใน 1-5 วันหลังสัมผัส และคงอยู่ได้นาน 2-14 สัปดาห์หรือนานเป็นปี อาการอื่นๆ ที่อาจพบในผู้ป่วยบางราย เช่น อาการทางปอด เช่น ไอ หรือ ผื่นลมพิษ
"การรักษาใช้ยาฆ่าพยาธิ ชนิด albendazole 400 มก.ต่อวัน นาน 3 วัน หรือ ivermectin รับประทานครั้งเดียว เป็นการรักษาที่ได้ผลดี เนื่องจากในประเทศไทยพบอัตราการเป็นโรคพยาธิปากขอสูงในแมวและสุนัข จึงมีโอกาสที่พยาธิปนเปื้อนในสิ่งแวดล้อมมาก การป้องกันที่ดีที่สุดคือ ไม่ให้พยาธิไชเข้าร่างกาย จะต้องสวมรองเท้าเวลาเดินเสมอ และหลีกเลี่ยงการนั่งหรือสัมผัสบนดิน ทราย ที่อาจมีการปนเปื้อนมูลสัตว์ และควรถ่ายพยาธิให้แมวและสุนัขเพื่อไม่ให้มีการแพร่ปรสิตสู่ดิน" ผอ.สถาบันโรคผิวหนังกล่าว