ก้อนอะไรเอ่ย...สีขาวเหลือง กลิ่นเหม็น ออกมาจากคอ

รศ.นพ.ปารยะ อาศนะเสน
ภาควิชาโสต นาสิก ลาริงซ์วิทยา
คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล

ปกติต่อมทอนซิลที่ด้านข้างของคอ จะมีร่อง หรือซอก (crypts) ซึ่งเศษอาหารอาจเข้าไปติด หรือตกค้างได้นอกจากนั้นเซลล์ที่บุร่องหรือซอกนั้น อาจมีการคายหลุดออกมา แล้วมีแบคทีเรีย เม็ดเลือดขาวและเอ็นไซม์ในน้ำลายเข้าไปย่อยสลาย เกิดเป็นสารคล้ายเนย สีเหลืองขาวสะสมอยู่ ผู้ป่วยบางราย อาจมีสารแคลเซียมมาเกาะ ทำให้มีลักษณะคล้ายก้อนแคลเซียมอยู่ในร่องของต่อมทอนซิล (tonsilloulith) ได้ ซึ่งอาจ

-ก่อให้เกิดความรำคาญ รู้สึกคล้ายมีอะไรติดๆ อยู่ในลำคอ

-ทำให้ต่อมทอนซิลอักเสบ ทำให้มีอาการเจ็บคอเป็นๆ หายๆ

-ทำให้มีกลิ่นปาก

-ทำให้มีอาการปวดร้าวไปที่หู หรือไอเรื้อรังได้ในผู้ป่วยบางราย

ปัญหาดังกล่าวพบในผู้ใหญ่มากกว่าเด็ก เมื่อก้อนดังกล่าวในร่องของต่อมทอนซิลมีขนาดใหญ่กว่าที่ร่อง
จะรับได้ ก็อาจหลุดออกมาเองได้ หรือเมื่อผู้ป่วยไอ หรือขากเสมหะแรงๆ อาจหลุดออกมาให้เห็นได้
การรักษา มี 2 วิธี คือ วิธีไม่ผ่าตัด และวิธีผ่าตัด

วิธีไม่ผ่าตัด ได้แก่
-การกลั้วคอแรงๆ หลังรับประทานอาหารด้วยน้ำยากลั้วคอ น้ำเกลือ หรือน้ำเปล่าธรรมดา

-การใช้นิ้วนวดบริเวณใต้คางบริเวณมุมขากรรไกรล่าง (ซึ่งตรงกับบริเวณต่อมทอนซิล) เพื่อให้ก้อน
ดังกล่าวหลุดออกมา

-การใช้ไม้พันสำลี (cotton bud)ปลายของที่หนีบผม เครื่องมือที่ใช้เขี่ยขี้หูออก (ear curette)
แปรงสีฟัน เขี่ย หรือกดบริเวณต่อมทอนซิล เพื่อเอาก้อนดังกล่าวออก

-ใช้ที่พ่นน้ำทำความสะอาดช่องปาก ฟัน และลิ้น (water pick)ฉีดบริเวณต่อมทอนซิล เพื่อให้
ก้อนดังกล่าวหลุดออก

-ใช้นิ้วล้วงเข้าไปในช่องปากแล้วกดบริเวณส่วนล่างของต่อมทอนซิล แล้วดันขึ้นบนหรือใช้ลิ้นดัน
เพื่อให้ก้อนดังกล่าวหลุดออก

วิธีผ่าตัด ได้แก่
-ใช้กรดไตรคลอโรอะเซติก(trichloracetic acid)หรือเลเซอร์ (laser tonsilotomy) จี้ต่อม
ทอนซิลเพื่อเปิดขอบร่องของต่อมทอนซิลให้กว้าง ไม่ให้เป็นซอกหลืบ ที่จะเป็นที่สะสมของสิ่งต่างๆ ได้อีก ซึ่งสามารถทำได้โดยใช้ยาชาเฉพาะที่

-ผ่าตัดต่อมทอนซิลออก (tonsiltectomy) เป็นการรักษาที่หายขาด มักจะทำในกรณีที่ใช้วิธี
ดังกล่าวข้างต้นแล้วยังไม่ได้ผล
*****

กิจกรรมดี ๆ ที่ศิริราช

#เพื่ออำนวยความสะดวกแก่ทุกท่านที่มารับบริการ ท่านสามารถรู้คิว รู้สิทธิ รู้นัดหมาย เข้าถึงบริการ ข้อมูล ข่าวสาร รพ.ศิริราชง่ายเพียงปลายนิ้ว เพียงดาวน์โหลดแอปพลิเคชั่น Siriraj Connect หรือแอดไลน์ @SirirajConnect สอบถามเพิ่มเติม โทร. 0 2414 1000

#ขอเชิญผู้รักสุขภาพสมัครร่วมงาน“ศิริราชเดิน-วิ่ง ครั้งที่ 13 ซึ่งจัดขึ้นในวันที่ 30 มิถุนายน 2562 สมัครด้วยตนเอง ในวันที่ 23-24 มีนาคม 2562 ณ โถงอาคารศรีสวรินทิรา รพ.ศิริราช หรือสมัครทางออนไลน์ พร้อมชำระเงิน ในวันที่ 25 มีนาคม 2562 เวลา 12.00 น. ถึงวันที่ 27 มีนาคม 2562 https://sites.google.com/view/sirirajwalkandrun (ไม่รับสมัครหน้างาน) สอบถามเพิ่มเติม โทร. 0 2419 9981, 0 2419 8802 เวลา 09.00-16.00 น. (เว้นวันหยุดราชการ) หรือ Facebook: sirirajwalkandrun