นักกีฏวิทยา ชี้ กิน “แมลงสาบ” ไม่แก้ผมร่วง แต่มีโปรตีนเหมือนแมลงทั่วไป ย้ำ ต้องเป็นแมลงสาบเพาะเลี้ยงปลอดเชื้อ ไม่ใช่แมลงสาบบ้าน ด้านหมอแล็บแพนด้า ชี้ แมลงสาบมีโปรตีนสูง แต่เป็นคนละสายพันธุ์ที่อยู่ตามบ้านและท่อ ไม่ต่างจากแมลงอื่น ขณะที่สมุนไพรจีนพบ “แมลงสาบ” และขี้แมลงสาบเป็นส่วนผสมยาจีนโบราณมานาน
จากกรณีข่าวต่างประเทศ รายงานว่า มีบริษัทจีนทำฟาร์มแมลงสาบ โดยอ้างว่าแมลงสาบมีประโยชน์ทางการแพทย์ โดยมีการแปรรูปแมลงสาบนำไปผสมยาแก้หวัด ยาแก้ปวดท้องหลายชนิด และยังช่วยลดความอ้วน
วันนี้ (12 ธ.ค.) นายปิติ มงคลางกูร นักกีฏวิทยา สำนักโรคติดต่อนำโดยแมลง กรมควบคุมโรค กล่าวถึงเรื่องนี้ ว่า ต้องทำความเข้าใจว่า แมลงสาบบ้านกับแมลงสาบที่เพาะเลี้ยงเพื่อทดลองมีความแตกต่างกัน อีกทั้งแมลงสาบบางชนิดก็มีความปลอดภัยมากกว่า ในการนำแมลงสาบมารักษาอาการผมร่วงนั้น เชื่อว่าไม่สามารถทำได้ เนื่องจากผมเป็นเรื่องของฮอร์โมนในร่างกาย ส่วนเรื่องของการลดความอ้วนก็อาจทำได้ คล้ายกับการบริโภคแมลงอื่น เพื่อนำโปรตีนในแมลงมาทดแทน แต่จะสามารถลดความอ้วนได้หรือไม่ยังเคยเห็นผลิตภัณฑ์ดังกล่าว ก็เหมือนกับประเทศที่ขาดแคลนอาหาร มีการบริโภคแมลงแทนการบริโภคเนื้อสัตว์ อย่างไรก็ตาม การบริโภคแมลงสาบบ้านหรือตามธรรมชาติ เสี่ยงได้รับอันตรายจากเชื้อโรคนานาชนิด และเป็นสิ่งไม่ควรอย่างยิ่ง เพราะแมลงสาบบ้านเป็นสัตว์ที่กินไม่เลือก และมีเชื้อโรคอยู่ตามปีกและขา อาจทำให้ติดเชื้อได้
ผู้สื่อข่าวรายงานว่า แมลงสาบถูกใช้เป็นส่วนผสมของยาจีนโบราณมานาน ซึ่งมีทั้งใช้แมลงสาบทั้งตัวหรือใช้ขี้แมลงสาบ เว็บไซต์สมุนไพรจีนระบุว่า แมลงสาบหรือกระจั๊วเป็นหนึ่งในกลุ่มสัตว์ผู้ย่อยสลาย (Decomposer) โดยจะกินของเหลือทิ้งต่างๆ เพื่อย่อยให้เป็นสารอินทรีย์ โดยเฉพาะแมลงสาบป่าจะกินซากไม้ผุพัง ช่วยย่อยสลายให้กลายเป็นดินอุดมสมบูรณ์ แมลงสาบใช้ผสมยาจีนได้หลายรูปแบบ โดยเฉพาะมูลเพื่อช่วยขับลมในกระเพาะอาหาร ทำให้เจริญอาหาร หากผสมกับดอกไม้เงินดอกไม้ทองและชะเอมเทศจะช่วยขับพิษ ยาสมุนไพรบางชนิดใช้ส่วนผสมของแมลงสาบย่างทั้งตัว สรรพคุณแก้โรคตานขโมย พุงโลก้นปอด หรือนำไปย่างให้เกรียมแล้วป่นละเอียดจนเป็นผง ก่อนนำมาเป่าลงไปในคอแก้โรคลำคออักเสบหรือเป็นฝีในคอ โดยแมลงสาบ มีการเจริญเติบโต 3 ระยะ คือ ไข่, ตัวอ่อน, ตัวเต็มวัย ชอบวางไข่ตามซอกมุมหรือในดิน หรืออาจวางติดกับฝาผนังบ้าน เฟอร์นิเจอร์ต่างๆ จำนวนไข่แต่ละกระเปาะไม่เท่ากัน ทั่วไปมีประมาณ 16-18 ฟอง ออกไข่ครั้งหนึ่งได้หลายชุดตั้งแต่ 10-90 ชุด
ขณะที่ ทนพ.ภาคภูมิ เดชหัสดิน นักเทคนิคการแพทย์ ศูนย์บริการโลหิตแห่งชาติ สภากาชาดไทย เจ้าของเพจเฟซบุณก “หมอแล็บแพนด้า” โพสต์ข้อความถึงเรื่องนี้ ว่า ในข่าวไม่ได้ลงรายละเอียดว่าเป็นแมลงสาบบ้าน หรือแมลงสาบพันธุ์ไหน แต่จากงานวิจัยที่ผ่านมา ยังไม่ได้มีสรรพคุณทางการแพทย์ขนาดนั้น โดยเฉพาะยาลดความอ้วน ซึ่งพูดบ่อยว่าไม่มีอะไรทำให้น้ำหนักเราลดได้ นอกจากออกกำลังกายและควบคุมอาหาร อย่างไรก็ตาม เมื่อก่อนเคยมีนักวิทยาศาสตร์ชาวอินเดียได้วิจัยเรื่องแมลงสาบ และค้นพบผลึกโปรตีนที่มีคุณค่าสูงในแมลงสาบ แต่ไม่ใช่แมลงสาบบ้าน แต่เป็นแมลงสาบเต่าทองแปซิฟิก มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Diploptera punctata ออกลูกเป็นตัว พบว่า มีสารอาหารจำพวกโปรตีนสูง และมีไขมัน น้ำตาล สารอาหารอื่นๆ ไม่ใช่แมลงสาบตามท่อ ตามบ้านที่ออกลูกเป็นไข่
และเคยมีนักวิจัยชาวบราซิล เอาแมลงสาบมาผสมในขนมปัง ปกติขนมปังจะมีโปรตีนไม่สูง แต่ถ้าผสมแมลงสาบเข้าไปจะมีโปรตีน 22.6 กรัม แต่ใช้ "แมลงสาบลอบสเตอร์" Nauphoeta cinerea ซึ่งเติบโตง่ายและเร็วในที่เลี้ยงแบบปิด ไม่ใช่แมลงสาบบ้านเช่นกัน แต่ไม่ใช่ว่าแมลงสาบบ้านจะไม่มีโปรตีน พวกแมลงมีโปรตีนอยู่แล้ว แต่คนไม่นิยมกินกัน เพราะเป็นแหล่งเชื้อโรค แต่ถ้าปรุงสุกจนเชื้อโรคตาย แมลงสาบบ้าน แมลงสาบท่อ จะมีกลิ่นฉุนอยู่ดี การที่เราค้นพบโปรตีนและสารอาหารต่างๆ ในแมลงสาบหรือแมลงต่างๆ ไม่ใช่เรื่องแปลก เพราะคนไทยกินประจำ แมลงกินได้ ได้แก่ แมลงกินูน แมลงกุดจี่ แมลงดานา ตัวอ่อนผึ้ง มดแดง ตัวอ่อนของต่อ จิ้งโกร่ง จิ้งหรีด ตั๊กแตน แมลงกระชอน แมลงเหนี่ยง แมลงตับเต่า แมลงมัน แมลงเม่า แมลงค่อมทอง หนอนและดักแด้ไหม แต่ละชนิดก็จะให้โปรตีน ไขมัน และคาร์โบไฮเดรต แตกต่างกัน
จากการศึกษาแมลง 38 ชนิด เอามาวิเคราะห์คุณค่าทางโภชนาการ โดยคำนวณจากน้ำหนักแมลงสด 100 กรัม พบว่า ตั๊กแตนปาทังกาให้โปรตีนมากที่สุด 25.88 กรัม หนอนรถด่วนมีไขมันมากที่สุด 19.17 กรัม ตั๊กแตนหญ้าคาให้พลังงานมากที่สุด 237.26 กิโลแคลอรี หนอนนกมีแคลเซียมมากที่สุด 0.59 กรัม แมลงทับขาแดงมีฟอสฟอรัสมากที่สุด 0.34 กรัม นอกจากมีโปรตีนและไขมันแล้ว แมลงยังให้สารอาหารประเภท แคลเซียม แมกนีเซียม ฟอสฟอรัส และวิตามินบางชนิดอีกด้วย