ด้วยพระมหากรุณาธิคุณของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙ ทรงห่วงใยต่อปัญหายาเสพติดที่แพร่ระบาดในสังคมไทย จึงได้พระราชทานพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์เพื่อให้สำนักงาน ป.ป.ส.นำไปใช้ประโยชน์ในการป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติดในหมู่บ้าน/ชุมชน โดยในปีงบประมาณ 2557 สำนักงาน ป.ป.ส.ได้นำพระราชทรัพย์พระราชทานดังกล่าวสมทบกับงบประมาณของสำนักงาน ป.ป.ส. จัดตั้งเป็น “กองทุนแม่ของแผ่นดิน” เพื่อเป็นทุนตั้งต้นที่จะรวมพลังและศรัทธาของประชาชน และหน่วยงาน/องค์กรภาคีทุกภาคส่วนที่มีต่อพระองค์ แปลงให้เป็นพลังความร่วมมือในการจัดการกับปัญหายาเสพติดในหมู่บ้าน/ชุมชน
“กองทุนแม่ของแผ่นดิน” ถือเป็นยุทธศาสตร์พระราชทานที่เป็นศูนย์รวมจิตใจที่สำคัญของประชาชนในหมู่บ้าน/ชุมชน โดยเป็นเงื่อนไขกระตุ้นความตื่นตัวในการทำความดี ปกป้องรักษาชุมชนให้มีความเข้มแข็งพึ่งตนเองมากยิ่งขึ้น และเป็นแบบอย่างของการบูรณาการเอาชนะยาเสพติดอย่างยั่งยืนเข้ากับกระบวนการพัฒนาทำให้ชุมชนได้เรียนรู้เพื่อสร้างภูมิคุ้มกันให้แก่ชีวิตและชุมชนเกิดความเข้มแข็ง
โครงการมหกรรมกองทุนแม่ของแผ่นดินได้จัดอย่างต่อเนื่องเป็นประจำทุกปี ตั้งแต่ปี 2557
มาจนถึงปัจจุบัน โดยในปี 2561 สำนักงาน ป.ป.ส.ได้กำหนดจัดมหกรรมกองทุนแม่ของแผ่นดิน ประจำปี 2561 ขึ้น ภายใต้แนวคิด “กองทุนแม่ของแผ่นดิน พัฒนาคน สู่การพัฒนาที่ยั่งยืน” ในวันจันทร์ที่ 13 สิงหาคม 2561 ณ ห้องรอยัล จูบิลี่ บอลรูม อิมแพค เมืองทองธานี จังหวัดนนทบุรี และมีการจัดนิทรรศการมหกรรมกองทุนแม่ของแผ่นดิน โดยจัดแสดงผลงานของหมู่บ้านและชุมชนกองทุนแม่ของแผ่นดินในด้านต่างๆ ดังนี้
1. อาสาเฝ้าระวัง แกนนำสู่การพัฒนาคนในชุมชน
- บ้านนาถ่อนเหนือ หมู่ที่ 12 ต.นาถ่อน อ.ธาตุพนม จ.นครพนม
2. การพัฒนาเยาวชน ผู้นำรุ่นต่อไป
- ชุมชนวัดอัมพวา แขวงบ้านช่างหล่อ บางกอกน้อย กทม.
- บ้านหนองปลามัน หมู่ 2 ต.ห้วยทราย อ.แม่ริม จ.เชียงใหม่
- บ้านนาทอน ต.ขุนทะเล อ.ลานสกา จ.นครศรีธรรมราช
3. การพัฒนาคุณภาพชีวิตประชาชนและผู้ด้อยโอกาส
- บ้านหนองขนาก หมู่ที่ 7 ต.ดงขี้เหล็ก อ.เมืองปราจีนบุรี จ.ปราจีนบุรี
- บ้านโนนด่าน หมู่ที่ 11 ต.โตนด อ.โนนสูง จ.นครราชสีมา
- บ้านคลองต่ำ หมู่ 4 ต.ปะนาเระ อ.ปะนาเระ จ.ปัตตานี
4. การพัฒนาผู้เคยเกี่ยวข้องกับปัญหายาเสพติด
- บ้านรางน้ำใส หมู่ที่ 5 ต.สวนหลวง อ.กระทุ่มแบน จ.สมุทรสาคร
- บ้านหนองโขลง หมู่ที่ 1 ต.บ้านจ่า อ.บางระจัน จ.สิงห์บุรี
- บ้านเด่นวัว หมู่ 4 ต.เชียงทอง อ.วังเจ้า จ.ตาก
สำนักงาน ป.ป.ส. กระทรวงยุติธรรม มุ่งเน้นสร้างการรับรู้และการมีส่วนร่วมของสังคมในการหนุนเสริมและเผยแพร่การดำเนินงานกองทุนแม่ของแผ่นดินในการป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติดอย่างต่อเนื่องและยั่งยืน และเป็นไปตามพระราชประสงค์ของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ ๙ โดยระดมพลังของประชาชนผ่านกิจกรรมและสื่อต่างๆ ที่จะสร้างการรับรู้ถึงผลงานของกองทุนแม่ของแผ่นดิน สร้างการมีส่วนร่วมของสังคมในการป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติด และสานต่อการทำงานในการจัดการกับปัญหายาเสพติดในชุมชนให้ได้อย่างยั่งยืน
