จิตอาสาเป็นสิ่งที่สร้างได้ตั้งแต่ในวัยเด็กเล็ก "จิตอาสา" นั้นหมายถึง การที่บุคคลทำกิจการงานทุกอย่างด้วยความเสียสละเพื่อส่วนรวมโดยไม่หวังผลตอบแทน ซึ่งการทำงานจิตอาสานั้น นอกจากจะเป็นการเพิ่มมิตรภาพที่ดีเพิ่มพูนความสามัคคีแล้ว ยังทำให้เกิดการเรียนรู้ของการเป็นผู้ให้ที่เสียสละ การปลูกฝังให้เด็กเป็นคนที่มีจิตอาสานั้นสามารถสร้างได้โดยเริ่มต้นจาก
-ปลูกฝังให้ลูกเป็นคนมีจิตอาสาเกี่ยวกับตนเอง หมายถึงการสอนให้ลูกเป็นคนที่มีระเบียบวินัย มีความรับผิดชอบตามวัย อีกทั้งสอนให้ลูกรู้จักช่วยเหลือตัวเองได้ เช่นฝึกให้ลูกรู้จักแต่งตัวเอง ทำความสะอาดร่างกายของตนเอง ฝึกให้ลูกรับประทานอาหารเอง การที่ลูกเล่นของเล่นแล้วเก็บเข้าที่ได้เอง ซึ่งการฝึกให้ลูกรู้จักดูแลรับผิดชอบดูแลตัวเองได้อย่างดีตั้งแต่เล็กจะเป็นพื้นฐานสำคัญในการปลูกฝังให้เด็กเป็นคนที่มีจิตอาสาต่อไป
- ปลูกฝังให้ลูกเป็นคนมีจิตอาสาเกี่ยวกับผู้อื่น หมายถึง การปลูกฝังให้ลูกเป็นคนมีจิตใจเมตตากรุณา มีความเห็นอกเห็นใจผู้อื่น รู้จักการให้ เป็นผู้เสียสละแบ่งปันและมีปรองดองสามัคคีกับผู้อื่น
วิธีสอนลูกให้เป็นคนมีจิตอาสา สามารถทำได้ดังนี้
1.คุณพ่อคุณแม่เป็นตัวอย่างที่ดี โดยที่คุณพ่อคุณแม่ต้องสอนให้ลูกมีจิตอาสาผ่านการกระทำที่ให้ลูกเห็นเป็นตัวอย่างเพื่อหล่อหลอมให้ลูกมีพฤติกรรมที่ดีฝังอยู่ในตัวของลูก เช่น คุณพ่อคุณแม่มีความรักใคร่ปรองกันดี มีความเสียสละแบ่งปันกันในครอบครัวเสมอ นอกจากนี้คุณพ่อคุณแม่ควรแสดงน้ำใจช่วยเหลือผู้อื่นให้ลูกเห็นเป็นตัวอย่าง เช่น เมื่อไปทำงานช่วยเหลือสาธารณะต่างๆก็พาลูกไปด้วย ซึ่งนี่จะเป็นการปลูกฝังให้ลูกเป็นคนมีจิตใจเมตตา เสียสละ และชอบช่วยเหลือผู้อื่นไปเองโดยที่ไม่รู้ตัว
2.สอนให้ลูกทำงานบ้าน เป็นวิธีที่คุณพ่อคุณแม่สามารถปลูกฝังให้ลูกเป็นคนมีจิตอาสาได้อย่างง่ายๆ ซึ่งการให้ลูกช่วยเหลืองานบ้านไม่ว่าจะเป็น กวาดบ้าน ถูบ้าน รดน้ำต้นไม้ ล้างรถ ช่วยดูแลให้อาหารสัตว์เลี้ยง หรือถ้ามีน้องเล็กในบ้านคุณพ่อคุณแม่ก็สามารถให้เด็กๆช่วยดูแลน้อง ซึ่งการที่คุณพ่อคุณแม่ให้ลูกได้มีส่วนช่วยทำกิจกรรมงานบ้านต่างๆเหล่านี้จะเป็นการปลูกฝังจิตสำนึกให้เขาเป็นคนที่ชอบช่วยเหลือผู้อื่น รู้จักเสียสละ มีความรับผิดชอบต่อหน้าที่ มีใจที่เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่คิดถึงคนอื่น ซึ่งจะเป็นการส่งเสริมให้เขาเป็นคนที่มีจิตอาสานั่นเอง
3. สอนลูกให้เป็นคนคิดถึงส่วนรวมและสิ่งแวดล้อม โดยคุณพ่อคุณแม่ควรปลูกฝังให้ลูกช่วยดูแลรักษาสิ่งแวดล้อมและธรรมชาติ ฝึกให้ลูกรักษาความสะอาดของส่วนรวม เช่น เวลาไปที่สวนสาธารณะก็จะไม่เด็ดดอกไม้ใบไม้เล่น เวลาเข้าห้องน้ำสาธารณะก็จะรู้จักรักษาความสะอาด อีกทั้งไม่มีนิสัยชอบทิ้งขยะลงบนพื้นถนนหรือในแม่น้ำลำคลอง นอกจากนี้ในวันหยุดแทนที่คุณพ่อคุณแม่จะพาลูกไปเที่ยวเล่นที่สวนสนุกหรือตามห้างสรรพสินค้า ก็ควรเปิดโอกาสพาลูกไปร่วมกิจกรรมจิตอาสาให้กับสังคมบ้าง ยกตัวอย่างเช่นชวนลูกไปเก็บขยะตามชายหาด หรือเข้าร่วมกิจกรรมปลูกป่าชายเลน เป็นต้น
4. ชวนลูกไปบริจาคสิ่งของ คุณพ่อคุณแม่ควรพาลูกไปเยี่ยมเด็กๆที่สถานสงเคราะห์หรือไปเยี่ยมบ้านคนชราโดยการให้ลูกเลือกหนังสือนิทาน ของเล่น เสื้อผ้า หรือของใช้ต่างๆที่ไม่ได้ใช้แล้ว โดยนำไปบริจาคแก่เด็กๆที่บ้านเด็กกำพร้า หรือเอาขนม อาหาร หรือเครื่องใช้ต่างๆไปให้กับคนชราที่สถานสงเคราะห์ หรือให้ลูกไปอ่านหนังสือให้คนชราฟัง ซึ่งการที่คุณพ่อคุณแม่พาลูกไปทำกิจกรรมดังที่กล่าวมานี้ เป็นการปลูกฝังให้ลูกเป็นคนที่มีจิตอาสาโดยตรง
จากเหตุการณ์ 13 ชีวิตติดอยู่ในถ้ำหลวงขุนน้ำนางนอน อำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงรายในขณะนี้ ได้มีผู้ที่สมัครใจมาเป็นจิตอาสามากมายซึ่งมีทั้งประชาชนคนไทยและชาวต่างชาติ ไม่ว่าจะเป็นทีมกู้ภัยและจิตอาสาที่มาช่วยเก็บขยะ ช่วยทำความสะอาดห้องน้ำ ช่วยตัดผม ข่วยนวดคลายเมื่อย ช่วยซักรีดเสื้อผ้าแก่ผู้ปฏิบัติการค้นหา ผู้ที่บริจาคจัดหาอาหาร ฯลฯ ซึ่งบุคคลเหล่านี้ล้วนเป็นจิตอาสาที่เข้ามาเพื่อช่วยเหลือกิจกรรมต่างๆโดยที่ไม่ได้รับเงินหรือได้รับผลประโยชน์ต่างๆส่วนตัวเลยแม้แต่น้อย ซึ่งผู้เขียนขอคารวะยกย่องบุคคลเหล่านี้ทุกคนด้วยใจขอบพระคุณเป็นอย่างยิ่ง
สังคมทุกวันนี้ต้องการบุคคลที่มีจิตอาสาเป็นอย่างมาก ดังนั้นคุณพ่อคุณแม่ คุณครูและผู้ที่เกี่ยวข้องกับเด็กควรปลูกฝังให้เด็กไทยของเราเป็นผู้ที่มีจิตอาสาเพื่อที่เขาจะเติบโตขึ้นเป็นผู้ใหญ่ที่มีจิตใจเมตตากรุณา มีความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ต่อผู้อื่น มีความรับผิดชอบต่อตนเองและผู้อื่น มีความเสียสละเพื่อส่วนรวมเพื่อที่จะช่วยเหลือและพัฒนาสังคมของเราให้น่าอยู่และเป็นสุขต่อไป
