พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร (ในหลวงรัชกาลที่ ๙) ทรงเป็นผู้ที่มีพระปรีชาสามารถในหลายด้าน ซึ่งในครั้งนี้ผู้เขียนจะกล่าวถึงพระอัจฉริยภาพทางด้านดนตรีและการพระราชนิพนธ์เพลงของพระองค์ท่านว่าสามารถนำมาพัฒนา EQ ได้อย่างไร
EQ (Emotional Quotient) หรือความฉลาดทางด้านอารมณ์ คือ ความสามารถของบุคคลในการควบคุมอารมณ์ มีมนุษยสัมพันธ์ที่ดี มองโลกในแง่ดี การมีอารมณ์สุนทรีย์ การที่สามารถรับรู้ สังเกต ประเมินในการแสดงออกทางด้านอารมณ์ได้อย่างเหมาะสม ซึ่งถ้าใครเป็นคนที่มี EQ ดีนั้น ก็จะเป็นคนที่มีสุขภาพจิตที่ดีด้วยนั่นเอง
ในหลวงรัชกาลที่ ๙ ทรงพระราชนิพนธ์เพลงถึง 48 เพลง และมีบทเพลงที่สามารถนำมาพัฒนาทางด้านEQ(ความฉลาดทางด้านอารมณ์) โดยสามารถแบ่งได้เป็นประเภท ดังนี้
1. เพลงที่ให้กำลังใจ ได้แก่
- เพลง “ยิ้มสู้”
ทำนอง : พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช
คำร้อง : พระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าจักรพันธ์เพ็ญศิริ
เพลงนี้พระองค์ท่านทรงพระราชนิพนธ์เพื่อนำไปบรรเลงในงานของสมาคมช่วยคนตาบอดในพระบรมราชูปถัมภ์ ณ เวทีลีลาศสวนอัมพร เมื่อวันเสาร์ที่ 1 มีนาคม 2495 เพลงนี้เป็นเพลงที่มีเนื้อหาในการให้กำลังใจไม่เฉพาะแต่กับคนตาบอดเท่านั้น แต่ให้กำลังใจกับพวกเราทุกคนด้วย เพราะเมื่อไหร่ก็ตามที่รู้สึกท้อแท้หมดหวังในชีวิตเมื่อได้ฟังเพลงนี้จะทำให้มีอารมณ์ดี มีกำลังใจ ยิ้มได้ และกลับมาสู้กับอุปสรรคต่างๆ ได้อีกครั้งหนึ่ง
- เพลง “พรปีใหม่”
ทำนอง : พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช
คำร้อง : พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจักรพันธ์เพ็ญศิริ
เป็นอีกบทเพลงหนึ่งที่มีทำนองที่เรียบง่าย สดใส และมีเนื้อร้องที่ให้ความหวัง ให้กำลังใจ เป็นคำอวยพรที่ให้คนไทยมีความหวังและกำลังใจว่าปีใหม่จะมีสิ่งที่ดีงามเข้ามาในชีวิต
2. เพลงที่ช่วยให้อารมณ์ผ่อนคลายและพัฒนาสมาธิ ได้แก่
- เพลง “ค่ำแล้ว”
ทำนอง : พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช
คำร้อง : ท่านผู้หญิงสมโรจน์ สวัสดิกุล ณ อยุธยา
และในเนื้อภาษาอังกฤษชื่อเพลง Lullaby
Music : H.M.K. Bhumibol Adulyadej
Lyric : H.H. Prince Chakrabandh Pensiri and Prof. Thanpuying Nopakhun Thongyai Na Ayudhya
เพลงนี้พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๙ ทรงพระราชนิพนธ์ขณะทรงอุ้มสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ ไว้ในอ้อมพระกรข้างหนึ่ง ส่วนอีกข้างหนึ่งทรงอิเล็กโทน ซึ่งสมเด็จพระเจ้าลูกเธอพระองค์น้อยก็ทรงบรรทมหลับไป เพลงนี้จึงกลายเป็นเพลงกล่อมเด็ก หรือ Lullaby ที่มีท่วงทำนองช้า อ่อนโยน ฟังแล้วรู้สึกผ่อนคลาย สงบ ซึ่งช่วยให้เกิดสมาธิได้อย่างดี
-เพลง “รัก”
ทำนอง : พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ภูมิพลอดุลยเดช
คำร้อง : สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี
เป็นบทเพลงพระราชนิพนธ์ที่มีลีลาอ่อนหวานนุ่มนวล ทั้งทำนองและเนื้อร้อง ซึ่งสามารถนำมาใช้ในการพัฒนาสมาธิได้เป็นอย่างดี โดยเฉพาะถ้าบรรเลงโดยเปียโนหรือไวโอลิน เพราะเป็นเพลงที่มีทำนองช้า ฟังสบายๆ ซึ่งจะช่วยให้ผู้ฟังรู้สึกสงบ มีสมาธิและรู้สึกผ่อนคลาย
3. เพลงกระตุ้นอารมณ์ให้เบิกบาน ได้แก่
- เพลง “ใกล้รุ่ง”
ทำนอง : พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช
คำร้อง : พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจักรพันธ์เพ็ญศิริ ร่วมกับ ศาสตราจารย์ ดร.ประเสริฐ ณ นคร
เพลงนี้เป็นบทเพลงพระราชนิพนธ์ที่ผู้เขียนชื่นชอบเป็นอย่างมาก เพราะเป็นเพลงที่มีทำนองแบบแจ๊ส (Jazz) ที่ฟังสบาย รื่นหู น่ารัก โดยมีการผสมผสานกับจังหวะแบบไทยเดิมเข้าไปด้วย จึงทำให้เพลงนี้มีทำนองที่คนไทยชื่นชอบ อีกทั้งยังลงตัวกับเนื้อหาที่พูดถึงธรรมชาติที่งดงามในยามเช้า จึงทำให้เพลงนี้เป็นเพลงที่ฟังแล้วกระตุ้นให้ผู้ฟังมีอารมณ์เบิกบานแจ่มใส เพลิดเพลิน สนุกสนาน อยากขยับร่างกายตามจังหวะของเพลง
4. เพลงปลุกใจ ได้แก่
- เพลง “ความฝันอันสูงสุด”
ทำนอง : พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช
คำร้อง : ท่านผู้หญิงมณีรัตน์ บุนนาค
- เพลง “เกิดเป็นไทยตายเพื่อไทย”
ทำนอง : พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช
คำร้อง : ท่านผู้หญิงมณีรัตน์ บุนนาค
- เพลง “แผ่นดินของเรา”
ทำนอง : พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช
คำร้อง : ท่านผู้หญิงมณีรัตน์ บุนนาค
- เพลง “เราสู้”
ทำนอง : พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช
คำร้อง : นายสมภพ จันทรประภา
ซึ่งบทเพลงพระราชนิพนธ์เหล่านี้พระองค์ท่านได้ทรงพระราชนิพนธ์เพื่อปลุกใจให้ทหารตำรวจและประชาชนชาวไทยมีความรักชาติรักแผ่นดิน มีความภาคภูมิใจในบ้านเกิดเมืองนอน มีความรักสมัครสมานสามัคคีกันของคนในชาติ มีพลังใจที่จะทำสิ่งดีๆเพื่อประเทศชาติบ้านเมืองของตนต่อไป
นี่เป็นเพียงตัวอย่างบทเพลงพระราชนิพนธ์ 9 เพลง จากบทเพลงพระราชนิพนธ์ทั้งหมด 48 เพลง ซึ่งแต่ละบทเพลงนั้นล้วนเป็นเพลงที่มีความไพเราะและสามารถนำมาพัฒนาทางด้านอารมณ์ได้เป็นอย่างดี เพราะมีความลงตัวทั้งในเรื่องของเนื้อร้องและทำนอง จึงสามารถกล่าวได้ว่า พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช รัชกาลที่ ๙ นั้น ทรงเป็นบรมครูทางด้านดนตรีอย่างแท้จริง บทเพลงพระราชนิพนธ์ของพระองค์ท่านทุกๆ บทเพลง ล้วนทรงคุณค่าที่พวกเราชาวไทยสามารถนำมาใช้เพื่อเกิดประโยชน์ต่างๆ มากมายและยิ่งไปกว่านั้นทุกครั้งที่เราฟังบทเพลงพระราชนิพนธ์ของพระองค์ท่าน เราก็จะระลึกถึงความรักและคุณงามความดีที่พระองค์ท่านทรงมีต่อพวกเราชาวไทยตลอดไป
