กัญชา : ยาไทยโบราณ

โดย...รศ.ดร.ภญ.นุศราพร เกษสมบูรณ์ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

ไทยเคยใช้กัญชาทางการแพทย์มามากกว่า 360 ปี แต่ปัจจุบันเราใช้กัญชารักษาโรคไม่ได้ ต่างชาติเพิ่งรู้จักกัญชามาเพียง 200 ปี กลับพัฒนากัญชาเป็นยาใช้รักษาโรคในปัจจุบันอย่างกว้างขวาง ประเทศไทยควรพิจารณานโยบายเรื่องการนำกัญชามาใช้ประโยชน์ทางการแพทย์อย่างจริงจัง จะทำให้ลดค่าใช้ด้านสุขภาพและพึ่งตนเองได้

ในตำราพระโอสถพระนารายณ์ มีสูตรตำรับยาทิพกาศ มีส่วนประกอบหลักเป็นใบกัญชา 16 ส่วน และตำรับยาศุขไสยาศน์ มีส่วนประกอบหลักเป็นใบกัญชา 12 ส่วน ใช้รักษาอาการนอนไม่หลับ ช่วยเจริญอาหาร รักษาอาการปวดต่างๆ (http://bit.ly/2x7dnrf)

ประเทศอังกฤษเพิ่งมารู้จักประโยชน์ของกัญชารักษาโรคหลังจากไปยึดครองประเทศอินเดียเป็นอาณานิคมหลังจากนั้นก็แพร่หลายในประเทศสหรัฐอเมริกา อาชีพหลักของจอร์จ วอชิงตัน ประธานาธิบดีคนแรกของสหรัฐฯ คือ การปลูกกัญชาขาย ยาที่มีจำหน่ายในช่วงศตวรรษที่ 18 จำนวนมากกว่าครึ่งหนึ่งมีส่วนประกอบจากกัญชา กัญชาถูกบรรจุอยู่ในเภสัชตำรับของทั้งประเทศอังกฤษและสหรัฐอเมริกา (http://bit.ly/2eALooJ)

ต่อมาเมื่ออุตสาหกรรมปิโตรเคมีเติบโตและมีการผลิตยาจากสารเคมี จึงมีกระบวนการทำลายคู่แข่งที่เป็นยาจากธรรมชาติโดยการใส่ร้ายป้ายสีว่ากัญชา คือ ยาเสพติด ใช้แล้วเกิดอาการทางจิต คลั่ง จนถึงก่ออาชญากรรม ทั้งๆ ที่ผู้คนใช้รักษาโรคอย่างปลอดภัยมาเป็นร้อยปี ไม่มีฤทธิ์เสพติด แต่กลับใช้บำบัดยาเสพติดตัวอื่นๆ ได้ เช่น เฮโรอีน บุหรี่ สุรา ยาบ้า เมื่อประชาชนหลงเชื่อก็ออกกฎหมายปราบปรามจับกุมผู้ใช้ผู้จำหน่าย ถอนกัญชาออกจากเภสัชตำรับ ทำให้การใช้กัญชารักษาโรคหายไปจากสังคม (http://bit.ly/1TeU57q)

ในยุคอินเทอร์เน็ต องค์ความรู้และภูมิปัญญาในอดีตกลับมาฟื้นคืนชีพ แพร่กระจายอย่างกว้างขวาง เกิดกระบวนการประชาชนเรียกร้องให้แก้กฎหมายอนุญาตให้นำกัญชากลับมาใช้รักษาโรคได้ อังกฤษและสหรัฐฯจึงเริ่มมีการผ่อนคลายลดความเป็นอาชญากรรมเรื่องการใช้กัญชา อนุญาตให้มีการนำมาใช้รักษาโรคได้อีกครั้ง

ชาวอังกฤษและอเมริกาเมื่อเจ็บป่วยสามารถเข้าถึงกัญชาเป็นทางเลือกหนึ่งในการรักษาได้ เช่น ใช้ยาสกัดจากกัญชาโดรนาบินอล (dronabinol) ชื่อการค้า คือ มารินอล (Marinol ) เป็นสารสังเคราะห์ของ tetrahydrocannabinol (THC) รูปแบบยาเม็ด ใช้แก้อาเจียน กระตุ้นความอยากอาหาร หรือ ยานาบิกซีมอล (Nabiximol) ชื่อการค้า คือ ซาติเวกซ์ (Sativex) ใช้แบบสเปรย์พ่นเข้าปาก ใต้ลิ้น แทนการสูบ ใช้ลดการปวดประสาท รักษาอาการนอนไม่หลับ และรักษาอาการปวดเส้นประสาทอย่างรุนแรง บริษัทไบเออร์ เป็นผู้ได้รับสิทธิ์ในการวางตลาดในสหราชอาณาจักร (http://bit.ly/2wDUGs4)

ปัจจุบันประเทศไทยซึ่งมักจะตามก้นฝรั่งเสมอ ยังไม่สามารถเข้าถึงการรักษาจากธรรมชาตินี้ได้ แม้มีความพยายามเรียกร้องให้มีการแก้กฎหมายยาเสพติดจากหลายฝ่าย แต่ยังไม่บรรลุผล มีข้อถกเถียงและขั้นตอนทางกฎหมายอีกมาก (http://bit.ly/2eZRXBH และ http://bit.ly/2w3hBLk)

ส่วนหนึ่งเป็นเพราะมายาคติที่บิดเบือนโดยกลุ่มผลประโยชน์ที่มีมานับร้อยปียังครอบงำฝังรากลึกในความคิดของคนไทยจำนวนมาก

ทีเรื่องกาแฟ เรายังนิยมกาแฟโบราณ แต่เราใช้กัญชายาโบราณไม่ได้ โอ้ละหนอ กัญชาไทย