ศิริราชพัฒนา “หุ่นยนต์จ่ายยา” เพิ่มความเร็วจัดยา ลดผิดพลาด

ศิริราชร่วม TCELS ฟีโบ้ บ.สุพรีม พัฒนา “หุ่นยนต์จ่ายยา” เพิ่มความรวดเร็ว ระยะเวลาจัดยาไม่เกิน 15 นาที ลดความผิดพลาด ย้ำยังมีเภสัชกรคอยตรวจเช็กก่อนส่งยาผู้ป่วย

วันนี้ (15 มี.ค.) ศ.นพ.ประสิทธิ์ วัฒนาภา คณบดีคณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล แถลงข่าว “พัฒนาระบบหุ่นยนต์จ่ายยาอัตโนมัติแบบครบวงจร” ร่วมกับ ศูนย์ความเป็นเลิศด้านชีววิทยาศาสตร์ (องค์การมหาชน) หรือ TCELS สถาบันวิทยาการหุ่นยนต์ภาคสนาม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี (ฟีโบ้) และบริษัท สุพรีม ไฮทีร่า จำกัด ว่า รพ.ศิริราช ให้บริการผู้ป่วยนอก 8,000-10,000 ครั้งต่อวัน คนไข้แต่ละคนจะรับยามากกว่า 1 ตัว และซับซ้อนมากขึ้น ซึ่งแนวโน้มเพิ่มมากขึ้น ก็จะมีความเสี่ยงขึ้นด้วย รพ.ศิริราช ตระหนักในเรื่องความปลอดภัยของผู้ป่วนเสมอ จึงได้มีการร่วมมือกับองค์กรรัฐและเอกชนศึกษา และพัฒนาในการนำหุ่นยนต์จ่ายยาอัตโนมัติแบบครบวงจรมาใช้ ถือเป็นจุดเริ่มต้นของการตอบโจทย์เกี่ยวกับความปลอดภัยของผู้ป่วยมากขึ้น และเชื่อว่า เมื่อไรที่ระบบนี้สามารถใช้แก้ปัญหาที่ รพ.ศิริราช ได้ก็จะใช้แก้ที่ รพ. อื่นได้เช่นกัน เพราะที่นี่ค่อนข้างซับซ้อนที่สุด ที่สำคัญการร่วมมือกันครั้งนี้นับเป็นสิ่งที่คนไทยร่วมกันคิด ร่วมกันทำ เพื่อแก้ปัญหาและเกิดประโยชน์กับคนไทย

ผศ.นพ.วิศิษฎ์ วามวาณิชย์ ผอ.รพ.ศิริราช กล่าวว่า รพ.ศิริราช มีข้อจำกัดที่คนไข้มากและมีความซับซ้อน จึงมีโอกาสอัตราเกิดความคลาดเคลื่อนได้ แม้ไม่ถึงผู้ป่วย เพราะเภสัชกรจะดักจับได้ก่อน โดยแต่ละปีเภสัชกรสามารถดักจับการจ่ายยาที่มีความผิดพลาดได้ 3 ต่อ 1,000 ใบสั่งยา แต่เป้าหมายคือ 0 ซึ่งการใช้หุ่นยนต์นี้จะเข้ามาตอบสนองข้อจำกัดที่มีอยู่ ทำให้เกิดความคลาดเคลื่อนน้อย แม้ รพ.ศิริราช จะต้องเพิ่มค่าใช้จ่ายมากขึ้น แต่คุ้มค่าเพราะช่วยลดความผิดพลาดและการสูญเสียของผู้ป่วย โดยรพ.ศิริราช จะเริ่มนำระบบหุ่นยนต์จ่ายยาอัตโนมัติครบวงจร 8 ตัว มาใช้ในปลายปี 2560 เริ่มต้นที่ห้องจ่ายยาผู้ป่วยอายุรศาสตร์ เนื่องจากเป็นส่วนที่มีการจ่ายยามากที่สุด 2 ล้านรายการต่อปี และมีความล่าช้า แม้จะมีความพยายามในการปรับปรุงระบบต่างๆ ให้ดีขึ้นแล้วก็ตาม

รศ.นพ.เชิดชัย นพมณีจำรัสเลิศ รอง ผอ.รพ.ศิริราช กล่าวว่า เมื่อนำระบบหุ่นยนต์นี้มาใช้ หุ่นยนต์จะจ่ายยาครอบคลุมยา 85% ที่เป็นยากล่อง หรือยาแผง ซึ่งคนไข้ใช้บ่อย ผิดพลาดไม่ได้ และมีราคาแพง อีก 15% จะจ่ายยาโดยมือคน โดยการใช้หุ่นยนต์จ่ายยาอัตโนมัติครบวงจร ทำให้ 95% ของใบสั่งยามีระยะเวลาการจัดยาไม่เกิน 15 นาที มีความแม่นยำ 100% ซึ่งระบบจะประกอบด้วย หุ่นยนต์บี ไฮฟ์ (B Hive) 1 จำนวน 4 ตัว จ่ายยาแบบกล่อง บี ไฮฟ์ 4 จำนวน 4 ตัว จ่ายยาแบบแผง หุ่นมีลักษณะเป็นตู้ หุ่นยนต์แกรนด์ ไฮฟ์ (Grand Hive) หุ่นยนต์รวมยา เภสัชกร สายพานลำเลียง และซอฟต์แวร์สำหรับสั่งงานไปยังหุ่นยนต์

ส่วนขั้นตอนการทำของระบบหุ่นยนต์จ่ายยาอัตโนมัติครบวงจร ประกอบด้วย 2 รูปแบบ ได้แก่ 1. ระบบยาจัดมือที่ครอบคลุมยา 15% เริ่มจากการตรวจสอบใบสั่งยาและยืนยันการจัดยาโดยเจ้าหน้าที่ จากนั้นจับคู่ยากับตะกร้าสำหรับจัดยาด้วยมือ ระบบจะสั่งงานไปยังตู้ไฟ LED ซึ่งจะมีแสงสว่างบนชั้นยาที่จะต้องหยิบและเจ้าหน้าที่จัดยาด้วยมือจะหยิบยาลงตะกร้า นำตะกร้าที่จัดยาเสร็จแล้ววางบนสายพาน ตะกร้าถูกลำเลียงไปยังหุ่นแกรนด์ ไฮฟ์ เพื่อรวมกับยาที่จัดโดยหุ่นยนต์ และ 2. ระบบหุ่นยนต์จัดยา โดยแต่ละตัวจะถูกบรรจุยาแต่ละชนิดที่ไม่เหมือนกันไว้ในลิ้นชัก มีรายการยารวมในหุ่นทั้ง 8 ตัวกว่า 300 รายการ การทำงานเริ่มจากการตรวจสอบใบสั่งยาและยืนยันการจัดยาโดยเจ้าหน้าที่ ซอฟต์แวร์สั่งงานไปยังหุ่นยนต์แต่ละตัว เพื่อจ่ายยาตามใบสั่งยา หุ่นแต่ละตัวจะจ่ายยาที่ตัวเองมีอยู่ตามใบสั่งยาลงบนสายพานที่เชื่อมต่อไว้ด้านหลังหุ่นยนต์ โดยแต่ละตัวจะมีหนึ่งสายพาน เพื่อลำเลียงเข้าสู่สายพานหลัก สายพานหลักจะทำการลำเลียงยาจากหุ่นยนต์แต่ละตัวไปยังหุ่นแกรนด์ไฮฟ์ เพื่อรวมกับยาที่จัดด้วยมือ เมื่อยาครบตามใบสั้งยาของคนไข้แต่ละคน แกรนด์ไฮฟ์จะจ่ายยามาให้เภสัชกรตรวจเช็ก ก่อนจ่ายยาให้แก่ผู้ป่วยต่อไป