กรมสุขภาพจิต ชี้ โซเชียลมีเดีย ทำวัยรุ่นเป็น “เน็ตไอดอล” ง่ายขึ้น ห่วงเป็นต้นแบบไม่ดี ทำบรรทัดฐานสังคมเปลี่ยน แนะเป็นต้นแบบที่เก่งและดี ช่วยสร้างสังคมเชิงบวกในยุคออนไลน์
วันนี้ (21 ม.ค.) นพ.ชิโนรส ลี้สวัสดิ์ รองอธิบดีกรมสุขภาพจิต กล่าวถึงพฤติกรรมการเลียนแบบของวัยรุ่นในยุคสังคมออนไลน์ ว่า เป็นเรื่องปกติ ที่เกิดขึ้นทุกยุคทุกสมัย เพราะวัยรุ่นเป็นวัยที่แสวงหาต้นแบบ ต้องการการยอมรับจากเพื่อนฝูงและสังคม มีพฤติกรรมเลียนแบบผู้ใหญ่ในบางเรื่องตามแนวโน้ม (Trend) และบรรทัดฐานของสังคม ซึ่งบุคคลต้นแบบ หรือ ไอดอล (Idol) จะเป็นคนรอบข้าง พ่อแม่ผู้ปกครอง หรือ ดารา นักร้อง นักแสดง ที่แต่ละยุคแต่ละสมัยจะมีไอดอล แตกต่างกันไป เช่น สมัยคุณพ่อคุณแม่ ไอดอลคือ เอลวิส เพรสลีย์ (Elvis Presley) เสื้อผ้า หน้าผม ของวัยรุ่นสมัยนั้นก็จะออกแนว ร็อก แอนด์ โรล (Rock & Roll) เป็นต้น อย่างไรก็ตาม ในยุคปัจจุบัน เมื่อ โซเชียลมีเดีย (Social Media) ได้เข้ามามีบทบาทในการใช้ชีวิตประจำวันมากขึ้น ทำให้บุคคลทั่วไปเป็นไอดอล หรือ เน็ตไอดอล (Net idol) ได้ง่ายขึ้น ทุกคนเป็นดาราได้ ผ่านการใช้ Instragram, Facebook หรือ YouTube เป็นต้น ซึ่งถ้าต้นแบบมีการสื่อสารในทางที่ดี สื่อสารเชิงบวก คนในสังคมก็ย่อมจะคิดบวก ทำความดี แต่หากสังคมยอมรับต้นแบบที่ไม่ดีมากๆ คนในสังคมก็ย่อมชินชาเห็นเป็นเรื่องปกติธรรมดา จนเกิดเป็นบรรทัดฐานที่ไม่ดีของสังคม
นพ.ชิโนรส กล่าวว่า การสื่อสารผ่านโซเชียลมีเดียสามารถสื่อสารออกไปได้ง่ายและรวดเร็ว ในวงกว้าง เป็นสื่อแบบ One to Many การควบคุมจึงลำบาก ไม่มีมาตรฐานจริยธรรมกำกับ เหมือนสื่อหลัก การเผยแพร่สิ่งต่างๆ ผ่านโซเชียลมีเดีย จึงขาดการกลั่นกรอง ขาดการตรวจสอบข้อเท็จจริง กลายเป็นข่าวลือ ข่าวลวง สร้างความตระหนกให้เกิดขึ้นในสังคมได้ อีกทั้งการโพสต์การแชร์ด้วยคิดว่าเดี๋ยวจะตกข่าว ตกเทรนด์ โดยรีบเผยแพร่/ส่งต่อข้อมูลหรือภาพต่างๆ ในทันที ไม่คำนึงถึงผลกระทบที่จะเกิดขึ้น เช่น การส่งต่อภาพผู้เสียชีวิตจากเหตุการณ์หรือภัยพิบัติต่างๆ เป็นการซ้ำเติมครอบครัวและญาติพี่น้องของผู้เสียชีวิต ก่อให้เกิดบาดแผลทางจิตใจขึ้นได้ ดังนั้น จึงต้องมีสติให้มาก คิดไตร่ตรอง สืบค้น หาข้อเท็จจริง ที่มาที่ไปให้ดี ก่อนที่จะโพสต์หรือแชร์ ตลอดจนเลือกรับแต่สิ่งที่ดี จากต้นแบบที่ดีวัยรุ่น จึงควรพยายามเปลี่ยนบรรทัดฐานของกลุ่ม โดยชื่นชอบบุคคลต้นแบบที่ดี เพราะไม่เช่นนั้นก็จะเข้าสู่วังวนที่ไม่ดี เช่น ใช้คำพูดรุนแรง ยกพวกตีกัน ซึ่งหากบรรทัดฐานในกลุ่มเป็นเช่นนี้ ก็ย่อมจะขยายวงกว้างขึ้น กลายเป็นสังคมที่มีแต่การทะเลาะวิวาท ดังสุภาษิตที่ว่า “เข้าเมืองตาหลิ่ว ต้องหลิ่วตาตาม” เข้าเมืองไหนก็เป็นแบบนั้น
“หากอยู่ในสังคมที่มีแต่เพื่อนติดยา ก้าวร้าว อันธพาล เราก็จะกลายเป็นแบบนั้น แต่หากวัยรุ่นเปลี่ยนบรรทัดฐานของสังคมที่ดีให้เกิดขึ้นในกลุ่มเล็กๆ ของตัวเองได้ พฤติกรรมและสิ่งดีๆ ที่เกิดขึ้นนี้ย่อมขยายวงกว้างออกไป เป็นสังคมที่มีแต่สิ่งดีๆ ซึ่ง กรมสุขภาพจิตเอง ก็มีโครงการ To Be Number One Idol เยาวชนต้นแบบเก่งและดี ที่เราต้องการสร้างต้นแบบให้กับเยาวชน ที่ไม่จำเป็นต้องเป็นดารา แต่ต้องมีความใฝ่รู้ ใฝ่ศึกษา มีพฤติกรรมที่ดี ไม่เป็นอันธพาล ไม่ทำร้ายผู้อื่น ซึ่งพวกเขาจะกลายเป็นวัยรุ่นกลุ่มใหญ่ของประเทศที่จะช่วยสร้างสังคมเชิงบวกต่อไปได้” รองอธิบดีกรมสุขภาพจิต กล่าว