ใช้พื้นที่เถ้าฮงไถ่ ตั้ง “ศูนย์บันดาลไทยราชบุรี”

อีกไม่นานเราจะเห็นโอ่งลายมังกร หนังใหญ่วัดขนอน ผ้าตีนจก ระฆังทองเหลือง และอื่น ๆ เหล่านี้ล้วนแล้วเป็นสัญลักษณ์ของ จ.ราชบุรี โดยนักออกแบบจะระดมไอเดียพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์ใหม่ ๆ เป็นของที่ระลึก ของใช้ในชีวิตประจำวัน แต่ทว่าได้สอดแทรกเอกลักษณ์ของบรรพบุรุษไว้

ศ.ดร.อภินันท์ โปษยานนท์ ปลัดกระทรวงวัฒนธรรม กล่าวว่า กระทรวงวัฒนธรรม ร่วมกับกลุ่มศิลปินช่วยกันผู้ออกแบบสินค้าทางวัฒนธรรมและภูมิปัญญา โดยใช้พื้นที่เถ้าฮงไถ่เปิดเป็น “ศูนย์บันดาลไทย” เพื่อให้กลุ่มศิลปิน ชาวบ้าน ระดมสมอง ช่วยกันพัฒนาสินค้าทางวัฒนธรรมจำหน่ายให้ให้กับนักท่องเที่ยวชาวไทย และต่างชาติ เป็นการสร้างรายได้ให้แก่ชุมชนโดยตรง

เหตุผลที่เลือกราชบุรีเป็นแห่งแรก เพราะมีความพร้อมพูดได้ว่าเป็นแหล่งรวมศิลปิน นอกจากนี้ ราชบุรี เป็น 1 ใน 12 เมืองห้ามพลาด ดังนั้น จะมีนักท่องเที่ยวเดินทางมาเยือนตลอดทั้งปี

วศินบุรี สุพานิชวรภาชน์ นักออกแบบเซรามิก ศิลปินศิลปาธร ผู้บริหารธุรกิจเครื่องปั้นดินเผา “เถ้าฮงไถ่” ฉายภาพศูนย์บันดาลไทย จ.ราชบุรี ว่า ผมมองว่า เป็นจุดเริ่มต้นเชื่อมหัตถกรรมท้องถิ่นกับงานออกแบบร่วมสมัยมาเจอกัน เพราะภูมิปัญญาและทักษะฝีมือของช่างท้องถิ่นดีมากอยู่แล้ว แต่ยังขาดการดีไซน์ใหม่ ๆ เพื่อสนองความต้องการของคนยุคปัจจุบัน หากศิลปิน นักออกแบบ ใช้วัสดุเดิม หรือผสมผสานของใหม่ ให้กลายเป็นรูปแบบใหม่ได้ จะเป็นการต่อยอดภูมิปัญญา ไม่ใช่แค่ร่วมอนุรักษ์อย่างเดียว

ผมมีไอเดียจะเริ่มนำร่องที่ทองเหลือง บ้านเขาลอย ต.ดอนตะโก อ.เมือง จ.ราชบุรี มาออกแบบ ที่ชุมชนนี้ยังใช้เทคนิคโบราณและผลิตภัณฑ์แบบเดิม กระดิ่งและระฆัง จะดึงมาออกแบบให้ทันสมัยมากขึ้น ถัดมาเป็นหนังใหญ่วัดขนอน โครงการ “ฝากไทย” ได้ออกแบบไว้บ้างแล้ว เช่น เสื้อยืด ถุงผ้า สมุดบันทึก และพวงกุญแจ อาจคงวัสดุไว้ แต่เปลี่ยนรูปแบบผลิตภัณฑ์ หรือเปลี่ยนวัสดุ แต่ยังคงลวดลายดั้งเดิมของราชบุรี อย่างงานออกแบบเซรามิค ผมไม่อยากให้ติดกับภาพโอ่งมังกร เรานำลายมังกรมาวาดลงบนเสื้อ เซรามิกตกแต่งบ้าน คือ จริง ๆ แล้ว เซรามิกมีหลายรูปแบบสามารถนำมาใช้งานแบบที่คนอาจนึกไม่ถึงก็ได้

“ผมคุยนักออกแบบ มีแนวคิดทำเซรามิกสปาที่ใช้นวดเพื่อสุขภาพ สามารถใช้งานในพื้นที่ใหญ่อย่างสระว่ายน้ำหรือพื้นที่เล็ก ๆ สวนในบ้าน อย่างไรก็ตาม ผลิตภัณฑ์นี้ต้องทำควบคู่กับความรู้ทางการแพทย์ หากทำสำเร็จจะเป็นจุดเด่นราชบุรี สำหรับผ้าจกเป็นหัตถกรรมที่ประณีต จะต้องผลักดันให้คนรุ่นใหม่สืบสานต่อ เท่าที่ทราบมีปราชญ์ผ้าตีนจกเดินทางไปสอนทอผ้าตีนจกในโรงเรียน บ้างก็เปิดสอนกันที่บ้าน เรื่องผ้าจะมีนักออกแบบที่เชี่ยวชาญเรื่องผ้า มาช่วยรังสรรค์ว่าจะต่อยอดให้เป็นของใช้ในชีวิตประจำวันอย่างไรบ้าง”

สำหรับผมทำเรื่องผ้าขาวม้า นำเศษผ้าขาวม้าเหลือใช้มาออกแบบและทำของที่ระลึกราคาไม่แพง จะเปลี่ยนคอลเลกชันทุก ๆ 5 เดือน เปลี่ยนศิลปินที่ออกแบบ เพื่อให้เห็นความต่าง ๆ ส่วนลวดลายผ้าขาวม้าก็สวยอยู่แล้ว ในการทำของที่ระลึกหากเราดึงคนพิการและกลุ่มแม่บ้านในท้องถิ่นที่มีฝีมือ มาสร้างเป็นโคมไฟ พวงกุญแจ และอื่น ๆ ตรงนี้ช่วยต่อยอดให้คนในท้องถิ่นมีอาชีพสร้างรายได้เลี้ยงตัวเองและครอบครัวด้วย
 
วศินบุรี กล่าวว่า ปัญหาที่มักจะเจอเสมอ ก็คือ การจำหน่ายสินค้า ผมมีแนวคิดคิดช่องทางการจำหน่ายผ่านโซเชียลมีเดีย เพื่อให้คนภายในรู้จักและสั่งซื้อสินค้า พร้อมกันนี้ ทุกหน่วยงานในท้องถิ่นต้องช่วยกันอุดหนุน คือซื้อเป็นที่ระลึกให้ผู้ใหญ่ แขกที่มาเยือนหน่วยงาน ส่วนชาวบ้านหรือชุมชนไหน จัดงานแต่ง มาสั่งซื้อเป็นของชำร่วย ซึ่งเป็นการกระตุ้นให้หน่วยงานในท้องถิ่น ชุมชน ชาวบ้าน ตระหนักในคุณค่าของเอกลักษณ์ราชบุรีและเกิดความภาคภูมิใจ

ทั้งนี้ ศูนย์บันดาลใจของราชบุรี จะเปิดตัวผลิตภัณฑ์ ของที่ระลึก และของฝากราชบุรี เดือนพฤศจิกายนนี้ ในโครงการปกติศิลป์ 2 ราชบุรี เชิญสถาปนิกมาออกแบบตรอกริมน้ำ ร้านข้าวหมูแดง ร้านตัดผมเก่าแก่ รถเมล์โดยสาร และบ้านกรรมการชุมชน เป็นหอศิลป์ถาวร หรือกึ่งถาวรแสดงผลงานของศิลปิน นักศึกษา แล้วสามารถใช้พื้นที่นี้เป็นศูนย์ย่อยให้ข้อมูลศูนย์บันดาลใจราชบุรี ไม่ได้มีที่เถ้าฮงไถ่แห่งเดียว

...ศูนย์บันดาลไทย ที่ วธ.จับมือกลุ่มศิลปิน นำเอกลักษณ์ของท้องถิ่นมาต่อยอดเป็นชิ้นงานใหม่ๆ น่าจะจุดประกายให้คนในท้องถิ่นลุกขึ้นมาพัฒนาผลงานใหม่ๆ อย่างต่อเนื่อง

ติดตาม Facebook Fanpage ของ “Quality of Life” ได้ที่