อ.พญ.สุรีย์ลักษณ์ สุจริตพงศ์
ภาควิชากุมารเวชศาสตร์
พ่อแม่ทุกคนย่อมปรารถนาให้ลูกน้อยเจริญเติบโต มีพัฒนาการสมวัย พัฒนาการของเด็กจะดีหรือไม่นั้น นอกจากจะเป็นผลมาจากปัจจัยในตัวเด็กเอง ซึ่งได้แก่ พันธุกรรม ความสมบูรณ์ของสมอง ระบบประสาท ความสมบูรณ์ของร่างกายแล้ว ปัจจัยทางด้านการเลี้ยงดูยังมีส่วนสำคัญที่จะทำให้ลูกน้อยฉลาดและมีพัฒนาการสมวัยอีกด้วย
สมองเป็นอวัยวะที่มีความมหัศจรรย์มาก นอกจากจะมีหน้าที่ในการควบคุมความคิด วิเคราะห์ สมาธิ พฤติกรรม และการเคลื่อนไหวแล้ว เรายังพบว่าสมองแต่ละส่วนมีการทำงานที่ประสานกัน เมื่อมีการบาดเจ็บของเซลล์ประสาทขึ้น เซลล์ประสาทที่เหลืออยู่ก็สามารถทำงานทดแทนกันได้ในระดับหนึ่ง
แม้ว่าสมองจะถูกสร้างตั้งแต่อยู่ในครรภ์และเพิ่มจำนวนเซลล์ประสาทมากขึ้น แต่หลังจากคลอดแล้ว จำนวนเซลล์ประสาทไม่ได้เพิ่มขึ้น หากแต่การเรียนรู้ที่เกิดขึ้นจะสามารถสร้างเส้นใยประสาทที่ซับซ้อน ประสานกันทำให้เกิดการพัฒนาอย่างต่อเนื่องได้ ซึ่งใยประสาทจะมากน้อยเพียงใด ส่วนหนึ่งขึ้นกับการส่งเสริมพัฒนาการที่เหมาะสมของคุณพ่อคุณแม่ด้วย เมื่อได้รับการส่งเสริมพัฒนาการ เด็กจะมีการสร้าง ใยประสาทเชื่อมโยงข้อมูลต่างๆ ไว้ในธนาคารสมอง เมื่อได้เรียนรู้สิ่งใหม่ จะมีการประยุกต์ความรู้ที่มีอยู่เข้ากับการเรียนรู้ใหม่ เกิดเป็นทักษะต่างๆ เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ดังนั้น คุณพ่อคุณแม่ควรส่งเสริมการเรียนรู้ผ่านประสาทสัมผัสหลายๆ ทาง เช่น มองเห็นพร้อมกับการได้ยินและสัมผัส จะสามารถกระตุ้นการเรียนรู้ของเด็กได้มากกว่าการเรียนผ่านการท่องจำเพียงอย่างเดียว โดยสรุปยิ่งมีใยประสาทมากยิ่งฉลาด และเรียนรู้ได้เร็ว ถึงแม้จำนวนเซลล์สมองจะเท่าเดิม
นอกจากนี้ สมองเด็กยังมีความไวในการเรียนรู้ได้แตกต่างกันไปในแต่ละวัย ซึ่งช่วงเวลาที่ดีที่สุดในการเรียนรู้ด้านการมองเห็น การได้ยิน การควบคุมอารมณ์ และการสร้างนิสัยต่างๆ จะอยู่ภายใน 2 ปีแรก และช่วงเวลาที่ดีที่สุดที่คุณพ่อคุณแม่จะส่งเสริมพัฒนาการด้านภาษา คือ ในช่วง 2-3 ปีแรกของชีวิต
อย่างไรก็ตาม แม้จะไม่ใช่ช่วงเวลาทองของการเรียนรู้ เด็กก็ยังสามารถรับรู้สิ่งต่างๆ ได้ดี สิ่งที่ต้องคำนึงถึงอีกอย่าง คือ เด็กจะเรียนรู้ผ่านการเล่นมากกว่าการเรียนที่เคร่งเครียด ดังนั้น ควรส่งเสริมให้เด็กได้มีโอกาสคิดหาเหตุผล ค้นคว้าด้วยตนเองภายใต้การดูแลที่เหมาะสมและความปลอดภัยของคุณพ่อคุณแม่ จะทำให้เด็กเรียนรู้ได้ดี
คุณพ่อคุณแม่คงเห็นแล้วว่า ท่านมีส่วนช่วยอย่างมากในการส่งเสริมการเรียนรู้ต่างๆ ของลูกรัก การส่งเสริมการเรียนรู้ตามช่วงเวลาทองที่กล่าวข้างต้น การเรียนรู้อย่างสนุกสนาน การควบคุมอารมณ์และการสร้างวินัยต่างๆ จะช่วยให้ลูกเติบโตเป็นบุคคลที่มีความสามารถเต็มศักยภาพ ประสบความสำเร็จในชีวิตและมีความสุขค่ะ
--------------------------------------
คืนสู่เหย้าแพทย์ศิริราช
สมาคมศิษย์เก่าแพทย์ศิริราช ในพระบรมราชูปถัมภ์ ขอเชิญแพทย์ศิริราชทุกรุ่นร่วมงาน “ศิริราชคืนสู่เหย้า รวมใจถวายพระพร” ในวันเสาร์ที่ 19 มกราคม 2556 ณ สนามสถาบันการแพทย์สยามินทราธิราช โรงพยาบาลศิริราช สอบถาม โทร.0 2419 8518, 08 8009 4122
ภาควิชากุมารเวชศาสตร์
พ่อแม่ทุกคนย่อมปรารถนาให้ลูกน้อยเจริญเติบโต มีพัฒนาการสมวัย พัฒนาการของเด็กจะดีหรือไม่นั้น นอกจากจะเป็นผลมาจากปัจจัยในตัวเด็กเอง ซึ่งได้แก่ พันธุกรรม ความสมบูรณ์ของสมอง ระบบประสาท ความสมบูรณ์ของร่างกายแล้ว ปัจจัยทางด้านการเลี้ยงดูยังมีส่วนสำคัญที่จะทำให้ลูกน้อยฉลาดและมีพัฒนาการสมวัยอีกด้วย
สมองเป็นอวัยวะที่มีความมหัศจรรย์มาก นอกจากจะมีหน้าที่ในการควบคุมความคิด วิเคราะห์ สมาธิ พฤติกรรม และการเคลื่อนไหวแล้ว เรายังพบว่าสมองแต่ละส่วนมีการทำงานที่ประสานกัน เมื่อมีการบาดเจ็บของเซลล์ประสาทขึ้น เซลล์ประสาทที่เหลืออยู่ก็สามารถทำงานทดแทนกันได้ในระดับหนึ่ง
แม้ว่าสมองจะถูกสร้างตั้งแต่อยู่ในครรภ์และเพิ่มจำนวนเซลล์ประสาทมากขึ้น แต่หลังจากคลอดแล้ว จำนวนเซลล์ประสาทไม่ได้เพิ่มขึ้น หากแต่การเรียนรู้ที่เกิดขึ้นจะสามารถสร้างเส้นใยประสาทที่ซับซ้อน ประสานกันทำให้เกิดการพัฒนาอย่างต่อเนื่องได้ ซึ่งใยประสาทจะมากน้อยเพียงใด ส่วนหนึ่งขึ้นกับการส่งเสริมพัฒนาการที่เหมาะสมของคุณพ่อคุณแม่ด้วย เมื่อได้รับการส่งเสริมพัฒนาการ เด็กจะมีการสร้าง ใยประสาทเชื่อมโยงข้อมูลต่างๆ ไว้ในธนาคารสมอง เมื่อได้เรียนรู้สิ่งใหม่ จะมีการประยุกต์ความรู้ที่มีอยู่เข้ากับการเรียนรู้ใหม่ เกิดเป็นทักษะต่างๆ เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ดังนั้น คุณพ่อคุณแม่ควรส่งเสริมการเรียนรู้ผ่านประสาทสัมผัสหลายๆ ทาง เช่น มองเห็นพร้อมกับการได้ยินและสัมผัส จะสามารถกระตุ้นการเรียนรู้ของเด็กได้มากกว่าการเรียนผ่านการท่องจำเพียงอย่างเดียว โดยสรุปยิ่งมีใยประสาทมากยิ่งฉลาด และเรียนรู้ได้เร็ว ถึงแม้จำนวนเซลล์สมองจะเท่าเดิม
นอกจากนี้ สมองเด็กยังมีความไวในการเรียนรู้ได้แตกต่างกันไปในแต่ละวัย ซึ่งช่วงเวลาที่ดีที่สุดในการเรียนรู้ด้านการมองเห็น การได้ยิน การควบคุมอารมณ์ และการสร้างนิสัยต่างๆ จะอยู่ภายใน 2 ปีแรก และช่วงเวลาที่ดีที่สุดที่คุณพ่อคุณแม่จะส่งเสริมพัฒนาการด้านภาษา คือ ในช่วง 2-3 ปีแรกของชีวิต
อย่างไรก็ตาม แม้จะไม่ใช่ช่วงเวลาทองของการเรียนรู้ เด็กก็ยังสามารถรับรู้สิ่งต่างๆ ได้ดี สิ่งที่ต้องคำนึงถึงอีกอย่าง คือ เด็กจะเรียนรู้ผ่านการเล่นมากกว่าการเรียนที่เคร่งเครียด ดังนั้น ควรส่งเสริมให้เด็กได้มีโอกาสคิดหาเหตุผล ค้นคว้าด้วยตนเองภายใต้การดูแลที่เหมาะสมและความปลอดภัยของคุณพ่อคุณแม่ จะทำให้เด็กเรียนรู้ได้ดี
คุณพ่อคุณแม่คงเห็นแล้วว่า ท่านมีส่วนช่วยอย่างมากในการส่งเสริมการเรียนรู้ต่างๆ ของลูกรัก การส่งเสริมการเรียนรู้ตามช่วงเวลาทองที่กล่าวข้างต้น การเรียนรู้อย่างสนุกสนาน การควบคุมอารมณ์และการสร้างวินัยต่างๆ จะช่วยให้ลูกเติบโตเป็นบุคคลที่มีความสามารถเต็มศักยภาพ ประสบความสำเร็จในชีวิตและมีความสุขค่ะ
--------------------------------------
คืนสู่เหย้าแพทย์ศิริราช
สมาคมศิษย์เก่าแพทย์ศิริราช ในพระบรมราชูปถัมภ์ ขอเชิญแพทย์ศิริราชทุกรุ่นร่วมงาน “ศิริราชคืนสู่เหย้า รวมใจถวายพระพร” ในวันเสาร์ที่ 19 มกราคม 2556 ณ สนามสถาบันการแพทย์สยามินทราธิราช โรงพยาบาลศิริราช สอบถาม โทร.0 2419 8518, 08 8009 4122
