หยุดฟังสักนิด! พิชิตใจ “วัยโจ๋”

โดย ธิดารัตน์ หนูนิ่ม

พูดถึง “กลุ่มอันธพาล กวนเมือง หรือ เด็กแก๊ง” ทั้งหลาย เชื่อว่าคนส่วนใหญ่ไม่ว่าใครก็ต้องเบือนหน้าหนี เบื่อหน่ายต่อพฤติกรรม กับภาพการสร้างความเดือดร้อน วันๆ ไม่คิดจะทำอะไรที่เกิดประโยชน์ บางกลุ่มเลยเถิดถึงการก่อปัญหายกพวกตีรันฟันแทง จนถึงขั้นก่ออาชญกรรม ก็มีให้เห็นอยู่แทบทุกวัน

จากสภาพปัญหาที่เกิดขึ้นมีการมองกันว่าเด็กเหล่านี้อาจมีปัญหาฝังใจ เก็บกด จนต้องหาพื้นที่ระบายในทางที่ผิดๆ ทว่าหากมีพื้นที่ให้พวกเขาได้เปิดใจ มีคนคอยรับฟังปัญหา ก็มีส่วนที่จะช่วยลดพฤติกรรมดีเดือดลงได้ ทำให้ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) จับมือ สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) จัดโครงการ “เปิดพื้นที่หัวใจวัยโจ๋” ขึ้น โดยเที่ยวนี้เป็นครั้งที่ 21 แล้ว

“นพ.ประเวช ตันติพิวัฒนสกุล” ผู้จัดการแผนงานสร้างเสริมสุขภาพจิตเพื่อสุขภาวะสังคมไทย สสส.เล่าให้ฟังว่า การแก้ปัญหาเยาวชนส่วนใหญ่จะเป็นความพยายามควบคุมจากภายนอก โดยการห้าม และการลงโทษ แต่ในผู้ใหญ่ขาดการเปิดโอกาสให้เยาวชนพวกนั้นได้ลองคิด ลองทำ ลองผิด ลองถูก ในบรรยากาศของการเรียนรู้ เปิดใจรับฟังปัญหา ส่งผลให้เด็กขาดพื้นที่ในการค้นหาตัวเอง และขาดโอกาสในการทำสิ่งดีๆ ที่ตนรู้สึกภาคภูมิใจ

เช่นเดียวกับ “ครูเพ็ชร” ลัดดาวัลย์ เพ็ชรสุข ครูฝ่ายปกครอง วิทยาลัยเทคนิคกาญจนาภิเษก มหานคร ผู้ซึ่งคลุกคลีอยู่กับเด็กแก๊งมานาน บอกว่า เด็กที่มีพฤติกรรม ก้าวร้าว โวยวาย เสียงดัง ชอบใช้ความรุนแรงนั้นจะโทษที่ตัวเด็กอย่างเดียวไม่ได้ ผู้ปกครอง และตัวครูเอง ก็ต้องเป็นอีกตัวช่วยที่คอยตักเตือน สั่งสอน พร้อมรับฟังสิ่งที่เขาอยากระบายด้วย

“มีเด็กเคยเล่าให้ฟังว่า ขณะที่อยู่ในบ้านไม่ค่อยมีใครอยากที่จะรับฟังเวลาที่เขาอยากจะพูด ผู้ใหญ่ส่วนมากจะคิดว่า เป็นเรื่องที่ไร้สาระ แต่พอได้มาโรงเรียน ได้ทำ ได้พูด มีคนคอยหนุนหลัง ช่วยเหลือ คอยจ้องมองพฤติกรรม คอยตักเตือน พฤติกรรมก็ดีขึ้น ซึ่งคำพูดหนึ่งซึ่งทำให้เราถึงกลับกลั้นน้ำตาไว้ไม่อยู่ คือเด็กคนนี้ตะโกนหาเราอย่างสุดเสียงว่า ครูเพ็ชรครับ ผมรักครูนะครับ ซึ่งทำให้ได้รู้ว่าเด็กพวกนี้ต้องการเพียงแค่คนรับฟังเขาเท่านั้น” ครูเพ็ชร ให้ภาพ

สำหรับเรื่องนี้ผู้ที่จะให้คำตอบได้ดีที่สุดเห็นจะเป็น “บุ๊ค” ณัฐพล มะโมดี และ “ก๊อฟ” ภานุเดช ลาดแก้ว 2 หนุ่มวัย 17 ปี ชั้น ปวช. 2 วิทยาลัยเทคนิคกาญจนาภิเษก มหานคร ผู้ซึ่งวันหนึ่งเคยได้ชื่อว่าเป็นเด็กแก๊ง ผ่านเรื่องราวเลวร้ายต่างๆ มากมายถึงขนาดที่ บุ๊ค เคยถูกดำเนินคดีฐานก่อเหตุทะเลาะวิวาทระหว่างสถาบัน โดยครูเพ็ชรได้ชักชวนให้ 2 หนุ่ม มาเข้าร่วมโครงการฯ นี้

ทั้ง 2 ยอมรับว่า เมื่อครูเพ็ชรชักชวนก็เลยตัดสินใจเข้าร่วม เพราะอยากรู้ว่าจะช่วยเปลี่ยนทัศนคติใหม่ๆ และจะสามารถปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของพวกตนได้มากน้อยแค่ไหน

หลังจากเข้าร่วมโครงการ 2 หนุ่ม เห็นตรงกันว่า กิจกรรมหนึ่งที่สามารถบอกความรู้สึกได้ดีที่สุดคือการทำ “คลิปวิดีโอ” ซึ่งถือเป็นช่องทางหนึ่งที่ทำให้พวกเราสามารถระบายสิ่งที่คับแค้นอยู่ในใจ สิ่งที่อยากจะพูด ผ่านทางเครื่องมือสื่อสารโดยไม่มีปิดกั้นพื้นที่

“ผมได้ทำบันทึกเอาไว้เป็นที่เรียบร้อยแล้ว ได้บอกความรู้สึกกับคนที่เราอยากจะบอก ถือว่าตอนนี้โล่งใจมาก กิจกรรมในครั้งนี้สอนอยู่หลายเรื่อง ทั้งด้านสมาธิ การระงับความโลภ โกรธ หลง ไว้ได้เยอะ ผมคิดว่า จะนำประสบการณ์ของช่วงระยะเวลาสั้นๆ เอาไปใช้ในการดำเนินชีวิตได้อย่างแน่นอน” ก๊อฟ บอกด้วยความภูมิใจ

ถึงตรงนี้แม้ว่าการแก้ไขปัญหาเด็กแก๊ง กวนเมืองจะไม่ได้เป็นเรื่องง่ายๆ แต่อย่างน้อยแนวทางในการเปิดพื้นที่ ยอมรับฟังความคิดเห็นพวกเขา ก็ถือเป็นหนทางหนึ่งที่อาจเป็นแสงสว่างปลายอุโมงค์เล็กๆ เพื่อจัดการปัญหา ทว่าทุกภาคส่วนต้องร่วมมือกัน โดยเฉพาะครอบครัว ผู้ใกล้ชิด ต้องเริ่มก่อนที่แรก