รองเลขาธิการ อย.ออกโรงเตือน ยาปฏิชีวนะหากใช้มั่ว-ใช้เอง-ไม่ได้ใช้ตามแพทย์สั่ง สุดอันตราย อาจส่งผลให้แพ้ยา หรือร่างกายดื้อยา จนถึงขึ้นเสียชีวิตได้ ชี้คำว่า “ยาแก้อักเสบ” ที่ประชาชนส่วนใหญ่ใช้เรียกกันอาจก่อให้เกิดความสับสนได้
ภญ.วีรวรรณ แตงแก้ว รองเลขาธิการคณะกรรมการอาหารและยา เปิดเผยว่า ประชาชนทั่วไปรู้จักยาปฏิชีวนะในชื่อ “ยาแก้อักเสบ” ซึ่งเป็นชื่อเรียกที่ไม่เหมาะสม เนื่องจากยาปฏิชีวนะเป็นยาที่ใช้รักษาโรคที่เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย ส่วนการอักเสบอาจเกิดขึ้นด้วยสาเหตุมากมาย ส่วนใหญ่ไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย เช่น โรคภูมิแพ้ กล้ามเนื้ออักเสบ หรือการอักเสบจากการถูกความร้อนหรือสารเคมี บางกรณีเป็นการติดเชื้อซึ่งเกิดจากเชื้อไวรัส เช่น โรคหวัดหรือไข้หวัด เป็นต้น
ยาปฏิชีวนะจึงไม่ใช่ยาแก้อักเสบ แต่เป็นยาฆ่าเชื้อแบคทีเรีย เมื่อมีอาการอักเสบดังกล่าว จึงไม่ควรใช้ยาปฏิชีวนะทันที แต่ควรต้องตรวจวินิจฉัยก่อน ว่า เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียหรือไม่ มีหลายคนมักเข้าใจผิดว่าหากป่วยเป็นโรคหวัดแล้วมีอาการเจ็บคอ หรือระคายคอ ท้องเสียจากอาหารเป็นพิษ รวมทั้งเกิดบาดแผลโดยทั่วไป ต้องใช้ยาปฏิชีวนะ
ที่จริงส่วนใหญ่ไม่ต้องใช้ยาปฏิชีวนะ เพราะอาการป่วยดังกล่าวอาจไม่ได้เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย และการใช้ยาปฏิชีวนะพร่ำเพรื่อโดยไม่สมเหตุสมผล อาจเสี่ยงต่ออาการข้างเคียงและการแพ้ยา เช่น คลื่นไส้ ท้องเดิน มีผื่นคัน หรือรุนแรงถึงขั้นเสียชีวิต รวมทั้งอาจก่อให้เกิดปัญหาเชื้อดื้อยา หรือต้องกินยาที่อันตรายขึ้นแพงขึ้น ดังนั้น เพื่อความปลอดภัย ก่อนใช้ยาปฏิชีวนะทุกครั้ง ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อน
