"อยู่ไฟ" ภูมิปัญญาไทยที่ใช้ได้ตลอดกาล

ยุคนี้สมัยนี้เทคโนโลยีทางการแพทย์เจริญรุดหน้า ทำให้คุณภาพชีวิตและสุขภาพของคนดีขึ้น ทั้งในเรื่องของการดูแลชีวิตน้อยๆ ที่กำลังจะลืมตาขึ้นมาดูโลกก็แสนจะเอาใจใส่ คุณแม่มือใหม่แทบไม่ต้องค้นคว้า

เมื่อรู้ตัวว่าตั้งครรภ์ก็เดินเข้าโรงพยาบาลเพื่อฝากครรภ์ นอกจากนั้นก็ไม่ต้องทำอะไรมากไปกว่าทำตามคำแนะนำของแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ ดูแลตัวเอง ระมัดระวังอุบัติเหตุที่อาจเกิดขึ้นได้กับคนท้อง จากนั้นเมื่อถึงกำหนดคลอดก็มาโรงพยาบาล คลอดเสร็จคุณหมอก็ดูแลให้พักฟื้นระยะหนึ่ง จากนั้นก็ให้คำแนะนำไปดูแลต่อที่บ้าน...

ทั้งหมดข้างต้นที่กล่าวมานี้คือขั้นตอนทั้งหมดของคุณแม่ยุคใหม่ในการคลอดบุตร จะเห็นได้ว่าไม่มีขั้นตอนของการ "อยู่ไฟ" เลยแม้แต่น้อย เพราะด้วยสภาวะเร่งรีบในปัจจุบันทำให้คนเราละเลยภูมิปัญญาไทยแต่เก่าก่อนไปอย่างน่าเสียดาย

แต่เมื่อไม่นานมานี้ โรงพยาบาลกล้วยน้ำไท1 ได้มีการจัดการเสวนาเรื่อง "ม่ามี๊ก็ผิวใส& Sexy,Naughty ได้ด้วยการอยู่ไฟ" โดยนำภูมิปัญญาการดูแลร่างกายคุณแม่หลังคลอดของคนไทยสมัยก่อน มาผสมผสานเข้ากับอายุรเวทแบบแพทย์แผนไทยประยุกต์" เพื่อให้การฟื้นฟูสุขภาพของคุณแม่หลังคลอดเป็นไปอย่างปลอดภัยและได้ผลดีที่สุด

นพ.ก้องศาสดิ์ ดีนิรันดร์ สูติ-นรีแพทย์ประจำโรงพยาบาลกล้วยน้ำไท1 ระบุว่า ข้อดีที่คุณแม่หลังคลอดจะได้แน่ๆ จากการประคบหม้อเกลือ อบสมุนไพร และเข้ากระโจมอยู่ไฟ ประการแรกคือการผ่อนคลายร่างกายและจิตใจ เพราะระหว่างตั้งครรภ์นั้น คุณแม่ต้องเผชิญกับความเครียดทั้งร่างกายและจิตใจ ไหนจะกังวลถึงสุขภาพของลูกน้อย ต้องเผชิญกับความเปลี่ยนแปลงทางด้านร่างกายที่ต้องอ้วนขึ้น กล้ามเนื้อและกระดูกต้องรับน้ำหนักมากขึ้น อึดอัด ปวดหลัง จะยืน จะเดิน จะนั่ง ก็ไม่สะดวก แถมต้องระวังไปทุกอิริยาบถ แถมคลอดใหม่ๆ ก็ยังมีน้ำหนักส่วนเกิน เป็นที่เกรงว่าคุณพ่อของลูกจะไม่ชอบร่างกายที่อ้วนกว่าก่อนตั้งครรภ์

"การเอาแพทย์แผนไทยประยุกต์เข้ามาใช้ร่วมกับแพทย์แผนปัจจุบันในเรื่องของการอยู่ไฟหลังคลอดนั้น ถ้าพูดในฐานะของแพทย์แผนปัจจุบัน อันดับแรกที่เห็นว่าคุณแม่มือใหม่จะได้แน่ๆ จากการอยู่ไฟนั้น ก็คือการผ่อนคลายความเครียดทั้งร่างกายและจิตใจ

สำหรับการใช้ลูกประคบประคบตามร่างกายนั้น ถ้าพูดในเชิงตามหลักวิทยาศาสตร์ก็คือการ คลายกล้ามเนื้อ ช่วยให้ร่างกายรู้สึกสบาย ส่วนการเข้ากระโจมอยู่ไฟนั้น นอกจากจะช่วยผ่อนคลายทางด้านจิตใจให้คุณแม่รู้สึกสบายแล้ว ยังมีส่วนของ Aroma Therapy หรือการใช้กลิ่นหอมจากสมุนไพร บำบัดทำให้รู้สึกสดชื่นผ่อนคลายอารมณ์อีกด้วย" สูติ-นรีแพทย์ประจำโรงพยาบาลกล้วยน้ำไท1 กล่าว

แต่ก็ได้ย้ำในส่วนที่ต้องระมัดระวังก็คือการใช้ความร้อนประคบนั้น จำเป็นจะต้องเอาใจใส่ในเรื่องอุณหภูมิความร้อนที่ใช้ ว่าจะเป็นอันตรายต่อผิวหนังหรือไม่ด้วย และทางที่ดีที่สุดหากต้องการใช้แนววิธีการอยู่ไฟแบบไทยประยุกต์นั้น ควรเลือกที่จะอยู่ไฟกับผู้เชี่ยวชาญน่าจะปลอดภัยและดีที่สุด

กมลมาสย์ หลวงแสน หรือ “หมออร” แพทย์อายุรเวทแผนไทยประยุกต์ ซึ่งดูแลด้านการอยู่ไฟของคุณแม่มือใหม่เปิดเผยว่า ทางโรงพยาบาลฯ ได้เล็งเห็นถึงความฉลาดของคนโบราณที่ใช้ดูแลฟื้นฟูร่างกายของคุณแม่หลังคลอด เท่าที่ผ่านมามีการตอบรับดีมากจากคุณแม่มือใหม่ที่มาใช้บริการดังกล่าว แต่ว่าทางโรงพยาบาลจะรับได้เพียงวันละ 2 คนเท่านั้น เนื่องจากขั้นตอนกรรมวิธีนั้นกินเวลาราว 4 – 5 ชั่วโมง

จากนั้นหมออรก็ได้กล่าวถึงสูตรของการทำน้ำสมุนไพร ลูกประคบ และสาธิตกรรมวิธีการดูแลคุณแม่หลังคลอดตามสูตรของการอยู่ไฟแบบโบราณ สำหรับน้ำสมุนไพรที่ใช้ในการเข้ากระโจมอยู่ไฟนั้น เป็นการต้มตะไคร้ ใบมะกรูด การบูร ขมิ้นชัน ไพล ผักบุ้งแดง พิมเสน จากนั้นก็นำส่วนผสมเหล่านี้ต้มน้ำ ซึ่งเมื่อเข้าไปในกระโจมแล้ว น้ำต้มสมุนไพรเหล่านี้จะทำให้เหงื่อออก เป็นการขับของเสียในร่างกายได้ดีอีกทางหนึ่ง

นอกจากนี้สมุนไพรกลิ่นหอมเหล่านี้ ยังจะช่วยทำให้สดชื่นและลดกลิ่นคาวของน้ำคาวปลาเพื่อให้คุณแม่มือใหม่สบายตัวอีกด้วย ส่วนลูกประคบนั้น ประกอบด้วย ไพล ขมิ้น ผิวมะกรูด และใบมะขาว นำมาห่อใส่ผ้าขาวและม้วนเป็นลูกกลม ใช้ประคบคลายเส้น คลายกล้ามเนื้อ

ในส่วนของหม้อเกลือนั้นก็เป็นอีกหนึ่งอุปกรณ์สำคัญในขั้นตอนของการ “ทับหม้อเกลือ” โดยภายในหม้อเกลือหรือหม้ออินทนนท์ใบเล็กๆ นั้นจะต้องวางรองด้วยใบพลับพลึงเนื่องจากใบพืชดังกล่าวสามารถนำความร้อนได้ดี จากนั้นก็ใส่เกลือตัวผู้ (เกลือเม็ด) ว่านชักมดลูก และว่านนางคำ จากนั้นก็ผิงให้หม้อร้อน จากนั้นรอจนหม้อเริ่มอุ่นจัดและแน่ใจว่าไม่เป็นอันตรายต่อผิวหนัง จากนั้นนำหม้อมาทับบริเวณหน้าท้อง เหนือสะดือ เอว สะโพก เพื่อกระตุ้นให้มดลูกเข้าอู่เร็วขึ้น ขับน้ำคาวปลา กระตุ้นการไหลเวียนของโลหิต

เล่าถึงข้อดีและประโยชน์ของการอยู่ไฟต่างๆ มามากมาย ทีนี้ลองไปฟังผู้ที่มีประสบการณ์การอยู่ไฟกันบ้าง และไม่น่าเชื่อว่าคุณแม่ลูก 4 อย่าง “อัจฉรียา อีดี้” ที่พาหุ่นสุดเพรียวแบบฟิตแอนด์เฟิร์มชนิดสาวๆ อาย แอบกระซิบเผยความลับว่า อายุจริงล่วงผ่านเลข 4 มาแล้ว 2 ปี ลูกก็ปาเข้าไป 4 คนแล้ว แต่ที่หุ่นยังเช้งกระเด๊ะอยู่ได้ขนาดนี้เพราะมีเคล็ดไม่ลับที่อยากจะบอกต่อว่า “เพราะอยู่ไฟหลังคลอดหมดทุกท้องน่ะสิคะ”

คุณแม่ลูก 4 เจ้าของหุ่นนางแบบบอกว่า ตอนแรกก็ไม่มีความรู้ในเรื่องของการอยู่ไฟเลยแม้แต่น้อย แต่พอคลอดลูกคนแรกก็ถูกคุณแม่ที่ยังมีความเชื่อในผลดีของการอยู่ไฟ แนะนำให้อยู่ไฟ ปรากฎว่าได้ผลดีเกินคาด แม้ว่าจะร้อนก็ตามที

“ตอนอยู่ไฟจริงๆ มันร้อนนะ แต่เขาห้ามพูดว่าร้อน ไม่อย่างนั้นมันจะร้อนกว่าเดิม” เจ้าตัวแนะทริคเล็กๆ น้อยๆ ในการอยู่ไฟ และกล่าวต่ออีกว่า พอท้องที่สองรู้สึกเบื่อและไม่ใส่ใจการอยู่ไฟเท่าท้องแรก หลังคลอดจึงรู้สึกไม่สบายตัว ไม่มีแรง พอท้องที่สามจึงตั้งใจทำมากขึ้นซึ่งก็ทำให้ร่างกายดีขึ้นอย่างเห็นได้ชัดจึงทำให้ท้องที่4ของเธอนั้นก็เลือกการอยู่ไฟเป็นการฟื้นฟูร่างกายหลังคลอดเช่นกัน

ด้านศีขรินทร์ ชเนศร์ ผู้ช่วยประธานกรรมการบริหารกลุ่มโรงพยาบาลกล้วยน้ำไทกล่าวปิดท้ายการเสวนาในครั้งนี้ว่า จากข้อมูลของกระทรวงสาธารณสุขบอกว่าการอยู่ไฟนั้นสามารถช่วยให้คุณแม่มือใหม่ที่เพิ่งคลอด 1-2 เดือน ให้สามารถกลับมามีรูปร่างกระชับเข้าที่ได้ถึง 40-50% เพราะการใช้ความร้อยประคบพร้อมการนวดโดยการทับหม้อเกลือนั้น นอกจากจะกระตุ้นให้เกิดภาวะ Blood Circulator หรือภาวะโลหิตหมุนเวียนไปเลี้ยงบริเวณมดลูกได้ดีขึ้น แถมช่วยให้หน้าท้องกระชับ มดลูกเข้าอู่และขับน้ำคาวปลาได้เต็มที่ ส่วนการขัดผิวสมุนไพรซึ่งมีในโปรแกรมการอยู่ไฟอยู่แล้วนั้นจะช่วยให้ผิวขาวขึ้นในบริเวณที่เกิดรอยดำจากการตั้งครรภ์ ส่วนการอาบน้ำสมุนไพรก็เพื่อช่วยลดกลิ่นคาวตัวจากน้ำคาวปลา ซึ่งล้วนแล้วแต่เป็นประโยชน์ต่อร่างกายทั้งสิ้น

“ผมรู้สึกดีที่โรงพยาบาลได้เป็นส่วนหนึ่งของการสนับสนุนภูมิปัญญาไทยโบราณที่ให้ผลดีทางด้านการแพทย์ มีส่วนช่วยคุณแม่มือใหม่ให้ผิวใส สุขภาพดี และมีรูปร่างที่กลับมาเซ็กซี่ได้เหมือนก่อนตั้งครรภ์ ผมเชื่อว่าสามีทุกคนอยากเห็นภรรยาสวยเหมือนช่วงก่อนแต่งงาน”

..นี่ถือเป็นข่าวดีของคุณแม่ที่กำลังตั้งครรภ์ทั้งหลายเพราะผู้ช่วยประธานกรรมการบริหารกลุ่มโรงพยาบาลกล้วยน้ำไทได้จัดให้โปรแกรมการอยู่ไฟนี้ เป็นโปรแกรมที่คุณแม่ทุกๆ คนที่มาคลอดด้วยประกันสังคมกับโรงพยาบาล สามารถใช้บริการอยู่ไฟแบบไม่เสียค่าใช้จ่ายใดๆ