คอลัมน์...มหัศจรรย์แพทย์แผนจีนทุยหนา
โดย...หมอหลินตันเฉียน
เมื่อทำความเข้าใจร่วมกันแล้วว่า โรคความดันโลหิตสูงเกี่ยวข้องกับ 3 ปัจจัยคืออาหาร อารมณ์และจิตใจ ดังนั้น ทางแก้ปัญหาก็คือ ต้องปรับเปลี่ยนและหลีกเลี่ยงพฤติกรรมทั้งสามประการเพื่อป้องกันและหนีให้ไกลจากโรคนี้
อย่างไรก็ตาม นั่นเป็นเพียงองค์ประกอบหลักๆ เท่านั้น เพราะในความเป็นจริงแล้ว โรคดังกล่าวยังมีความเชื่อมโยงและเกี่ยวข้องกับอีกหลายปัจจัยที่ทำให้เกิดความเสี่ยง ซึ่งจำเป็นที่จะต้องรับรู้เพิ่มเติมด้วย เช่น มีความเกี่ยวข้องกับอาชีพและสภาพแวดล้อม ดังนั้น จึงมักพบว่า “คนในเมือง” เสี่ยงที่จะเป็นมากกว่าคนในชนบทเพราะมีสภาพชีวิตที่ต้องรีบเร่ง คุณภาพอากาศก็ไม่ดี รวมทั้งต้องตกอยู่ในสภาพที่แข่งขันตลอดเวลา
และที่ต้องไม่ลืมคือ โรคนี้เป็นโรคทางพันธุกรรม ถ้าพ่อแม่ปู่ยาตายายเป็น คนในครอบครัวก็มีเปอร์เซ็นต์เสี่ยงที่จะเป็นค่อนข้างสูง ส่วนเรื่องเพศ ทั้งเพศชายและเพศหญิงอัตราการเป็นโรคเท่าเทียมกัน
สำหรับในทางการแพทย์แผนจีนวิเคราะห์เอาไว้ว่า ความดันโลหิตสูงเกิดจากความไม่สมดุลของอวัยวะภายในที่บางครั้งก็ “พร่อง” หรือ “เกิน” ไปทางใดทางหนึ่ง จนทำให้ร่างกายเกิดปัญหา ดังนั้น จึงต้องปรับให้กลับสู่ความสมดุล ซึ่งสามารถใช้ได้ทั้งการนวดทุยหนาและการรับประทานยา
ทีนี้ ก่อนที่จะไปถึงการนวดทุยหนาและให้ยาสมุนไพรจีนเพื่อแก้อาการที่เกิดขึ้น เราจำเป็นที่จะต้องรับรู้กันเสียก่อนว่า มีอาการอะไรบ้างที่บ่งชี้หรือเป็นสัญญาณเตือนให้ทราบว่า ภาวะความดันโลหิตสูงกำลังจะมาเยือนแล้ว จะได้หาทางแก้ไขได้อย่างทันท่วงที
ปกติโดยทั่วไปแล้วอาการของผู้ป่วยความดันโลหิตสูงในช่วงเริ่มแรกจะไม่ปรากฏให้เป็นที่สังเกตชัดเจนนัก แต่ถ้ามีอาการเหล่านี้บ่อยๆ ก็ต้องพึงสังวรว่าเราอาจจะเป็นโรคนี้ได้ เช่น มีอาการปวดศีรษะบ่อยครั้ง มึนศีรษะบ่อยครั้ง รวมทั้งเริ่มมีเสียงสะท้อนในหู ตาลาย ขี้หลงขี้ลืม ใจสั่น นอนไม่ค่อยหลับ กระสับกระส่าย เป็นต้น
แต่ถ้าอยากให้มั่นใจก็ควรหมั่นไปวัดความดันบ่อยๆ โดยเฉพาะเมื่อมีอายุมากขึ้น ซึ่งเมื่อใดก็ตามที่พบว่า ความดันของผู้ป่วยสูงกว่าที่ควรจะเป็นคือเกินกว่ามาตรฐานสูงสุดที่กำหนดเอาไว้คือ 85/130 ก็หมายความว่า ความดันโลหิตสูงได้มาเยือนคุณเรียบร้อยแล้ว
อย่างไรก็ตาม เรื่องความดันที่เกินกว่าค่ามาตรฐานนี้ขึ้นอยู่กับอายุด้วย เพราะถ้าเป็นผู้สูงอายุเกินจากมาตรฐานมาบ้างเล็กน้อยก็ยังไม่น่าเป็นห่วง เนื่องจากเป็นการสูงขึ้นตามสภาพอายุ ตามธรรมชาติของวัย แต่ถ้าเป็นผู้ที่อายุน้อยๆ ก็จะต้องรีบจัดการคุมความดันให้กลับคืนสู่ปกติ เพราะแสดงว่าร่างกายมีปัญหามาก
ขณะเดียวกันก็พึงตระหนักด้วยว่า แม้โรคนี้โดยตัวเองจะไม่อันตรายร้ายแรงมากเมื่อเปรียบเทียบกับโรคอื่นๆ แต่สิ่งสำคัญที่สุดที่ไม่อาจพลาดการรับรู้ได้คือ ความดันโลหิตสูงเป็นโรคที่รักษาให้หายขาดได้ยากมาก แถมยังเป็นสะพานเชื่อมไปถึงโรคอื่นๆ ที่เกี่ยวโยงและน่าสะพรึงกลัวกันอีกหลายโรคเช่น อัมพฤกษ์-อัมพาต โรคหัวใจและหลอดเลือดโรคเบาหวาน
โดยเฉพาะอย่างยิ่งการสร้างอันตรายให้เกิดกับหลอดเลือด เนื่องจากจะทำให้หลอดเลือดได้รับความเสียหายมากขึ้นเรื่อยๆ และถ้าเสียหายจนถึงขั้นที่หลอดเลือดตีบ ก็จะทำให้การลำเลียงออกซิเจน เลือดหรือสารอาหารต่างๆ ไปเลี้ยงร่างกายไม่เพียงพอ หรือถ้าเลวร้ายกว่านั้น ความดันที่สูงขึ้นจะทำให้หลอดเลือดของเราเปราะบางและแตก กระทั่งนำไปสู่ภาวะเส้นเลือดในสมองแตกและนำไปสู่การเสียชีวิตในที่สุด
กรณีนี้ผู้สูงอายุค่อนข้างเสี่ยง เพราะปกติแล้วเมื่ออายุมากขึ้น หลอดเลือดก็จะเปราะบางและแตกได้ง่ายเป็นทุนเดิมอยู่แล้ว
ขณะเดียวกันถ้าคน คนนั้นในหลอดเลือดมีภาวะไขมันสูงก็จะยิ่งอันตราย เพราะยิ่งทำให้หลอดเลือดตีบตันมากกว่าปกติ ด้วยเหตุดังกล่าวคนอ้วนจึงเป็นอีกหนึ่งกลุ่มเสี่ยงที่ต้องระมัดระวัง
ย้ำกันอีกครั้ง โรคนี้ยิ่งเป็นในผู้ที่มีอายุน้อยมากเท่าไหร่ ยิ่งอันตรายมากเท่านั้น เพราะอาการจะทวีความรุนแรงกันมากขึ้นเรื่อยๆ และน่ากลัวถึงทำให้เสียชีวิตได้เลยทีเดียว
โดย...หมอหลินตันเฉียน
เมื่อทำความเข้าใจร่วมกันแล้วว่า โรคความดันโลหิตสูงเกี่ยวข้องกับ 3 ปัจจัยคืออาหาร อารมณ์และจิตใจ ดังนั้น ทางแก้ปัญหาก็คือ ต้องปรับเปลี่ยนและหลีกเลี่ยงพฤติกรรมทั้งสามประการเพื่อป้องกันและหนีให้ไกลจากโรคนี้
อย่างไรก็ตาม นั่นเป็นเพียงองค์ประกอบหลักๆ เท่านั้น เพราะในความเป็นจริงแล้ว โรคดังกล่าวยังมีความเชื่อมโยงและเกี่ยวข้องกับอีกหลายปัจจัยที่ทำให้เกิดความเสี่ยง ซึ่งจำเป็นที่จะต้องรับรู้เพิ่มเติมด้วย เช่น มีความเกี่ยวข้องกับอาชีพและสภาพแวดล้อม ดังนั้น จึงมักพบว่า “คนในเมือง” เสี่ยงที่จะเป็นมากกว่าคนในชนบทเพราะมีสภาพชีวิตที่ต้องรีบเร่ง คุณภาพอากาศก็ไม่ดี รวมทั้งต้องตกอยู่ในสภาพที่แข่งขันตลอดเวลา
และที่ต้องไม่ลืมคือ โรคนี้เป็นโรคทางพันธุกรรม ถ้าพ่อแม่ปู่ยาตายายเป็น คนในครอบครัวก็มีเปอร์เซ็นต์เสี่ยงที่จะเป็นค่อนข้างสูง ส่วนเรื่องเพศ ทั้งเพศชายและเพศหญิงอัตราการเป็นโรคเท่าเทียมกัน
สำหรับในทางการแพทย์แผนจีนวิเคราะห์เอาไว้ว่า ความดันโลหิตสูงเกิดจากความไม่สมดุลของอวัยวะภายในที่บางครั้งก็ “พร่อง” หรือ “เกิน” ไปทางใดทางหนึ่ง จนทำให้ร่างกายเกิดปัญหา ดังนั้น จึงต้องปรับให้กลับสู่ความสมดุล ซึ่งสามารถใช้ได้ทั้งการนวดทุยหนาและการรับประทานยา
ทีนี้ ก่อนที่จะไปถึงการนวดทุยหนาและให้ยาสมุนไพรจีนเพื่อแก้อาการที่เกิดขึ้น เราจำเป็นที่จะต้องรับรู้กันเสียก่อนว่า มีอาการอะไรบ้างที่บ่งชี้หรือเป็นสัญญาณเตือนให้ทราบว่า ภาวะความดันโลหิตสูงกำลังจะมาเยือนแล้ว จะได้หาทางแก้ไขได้อย่างทันท่วงที
ปกติโดยทั่วไปแล้วอาการของผู้ป่วยความดันโลหิตสูงในช่วงเริ่มแรกจะไม่ปรากฏให้เป็นที่สังเกตชัดเจนนัก แต่ถ้ามีอาการเหล่านี้บ่อยๆ ก็ต้องพึงสังวรว่าเราอาจจะเป็นโรคนี้ได้ เช่น มีอาการปวดศีรษะบ่อยครั้ง มึนศีรษะบ่อยครั้ง รวมทั้งเริ่มมีเสียงสะท้อนในหู ตาลาย ขี้หลงขี้ลืม ใจสั่น นอนไม่ค่อยหลับ กระสับกระส่าย เป็นต้น
แต่ถ้าอยากให้มั่นใจก็ควรหมั่นไปวัดความดันบ่อยๆ โดยเฉพาะเมื่อมีอายุมากขึ้น ซึ่งเมื่อใดก็ตามที่พบว่า ความดันของผู้ป่วยสูงกว่าที่ควรจะเป็นคือเกินกว่ามาตรฐานสูงสุดที่กำหนดเอาไว้คือ 85/130 ก็หมายความว่า ความดันโลหิตสูงได้มาเยือนคุณเรียบร้อยแล้ว
อย่างไรก็ตาม เรื่องความดันที่เกินกว่าค่ามาตรฐานนี้ขึ้นอยู่กับอายุด้วย เพราะถ้าเป็นผู้สูงอายุเกินจากมาตรฐานมาบ้างเล็กน้อยก็ยังไม่น่าเป็นห่วง เนื่องจากเป็นการสูงขึ้นตามสภาพอายุ ตามธรรมชาติของวัย แต่ถ้าเป็นผู้ที่อายุน้อยๆ ก็จะต้องรีบจัดการคุมความดันให้กลับคืนสู่ปกติ เพราะแสดงว่าร่างกายมีปัญหามาก
ขณะเดียวกันก็พึงตระหนักด้วยว่า แม้โรคนี้โดยตัวเองจะไม่อันตรายร้ายแรงมากเมื่อเปรียบเทียบกับโรคอื่นๆ แต่สิ่งสำคัญที่สุดที่ไม่อาจพลาดการรับรู้ได้คือ ความดันโลหิตสูงเป็นโรคที่รักษาให้หายขาดได้ยากมาก แถมยังเป็นสะพานเชื่อมไปถึงโรคอื่นๆ ที่เกี่ยวโยงและน่าสะพรึงกลัวกันอีกหลายโรคเช่น อัมพฤกษ์-อัมพาต โรคหัวใจและหลอดเลือดโรคเบาหวาน
โดยเฉพาะอย่างยิ่งการสร้างอันตรายให้เกิดกับหลอดเลือด เนื่องจากจะทำให้หลอดเลือดได้รับความเสียหายมากขึ้นเรื่อยๆ และถ้าเสียหายจนถึงขั้นที่หลอดเลือดตีบ ก็จะทำให้การลำเลียงออกซิเจน เลือดหรือสารอาหารต่างๆ ไปเลี้ยงร่างกายไม่เพียงพอ หรือถ้าเลวร้ายกว่านั้น ความดันที่สูงขึ้นจะทำให้หลอดเลือดของเราเปราะบางและแตก กระทั่งนำไปสู่ภาวะเส้นเลือดในสมองแตกและนำไปสู่การเสียชีวิตในที่สุด
กรณีนี้ผู้สูงอายุค่อนข้างเสี่ยง เพราะปกติแล้วเมื่ออายุมากขึ้น หลอดเลือดก็จะเปราะบางและแตกได้ง่ายเป็นทุนเดิมอยู่แล้ว
ขณะเดียวกันถ้าคน คนนั้นในหลอดเลือดมีภาวะไขมันสูงก็จะยิ่งอันตราย เพราะยิ่งทำให้หลอดเลือดตีบตันมากกว่าปกติ ด้วยเหตุดังกล่าวคนอ้วนจึงเป็นอีกหนึ่งกลุ่มเสี่ยงที่ต้องระมัดระวัง
ย้ำกันอีกครั้ง โรคนี้ยิ่งเป็นในผู้ที่มีอายุน้อยมากเท่าไหร่ ยิ่งอันตรายมากเท่านั้น เพราะอาการจะทวีความรุนแรงกันมากขึ้นเรื่อยๆ และน่ากลัวถึงทำให้เสียชีวิตได้เลยทีเดียว