วันอาสาฬหบูชา ตรงกับวันเพ็ญ เดือน 8 ก่อนวันเข้าพรรษา 1 วัน มีความหมายว่า การบูชาในวันเพ็ญ เดือนอาสาฬหะ หรือเดือน 8 ซึ่งได้เกิดเหตุการณ์สำคัญๆขึ้นหลายประการ คือ
1.เป็นวันที่พระพุทธเจ้าได้ทรงประกาศพระศาสนาเป็นครั้งแรก ด้วยการแสดงปฐมเทศนา ที่มีชื่อว่า “ธรรมจักกัปปวัตนสูตร” ซึ่งหมายถึง พระสูตรว่าด้วยการยังธรรมจักรให้เป็นไป นั่นคือ ธรรมะของพระพุทธองค์เหมือนวงล้อธรรมที่ได้เริ่มเคลื่อนแล้วจากจุดเริ่มต้นในวันนี้
2.เมื่อพระโกณฑัญญะ หนึ่งในปัจวัคคีย์ได้ฟังธรรม ก็เกิดดวงตาเห็นธรรม คือ เห็นจริงตามที่พระพุทธองค์ทรงเทศนา จึงได้ทูลขอบวช ซึ่งพระพุทธเจ้าก็ทรงบวชให้ด้วยวิธี “เอหิภิกขุอุปสัมปทา” (การบวชที่พระพุทธเจ้าทรงประทานให้ด้วยการเปล่งวาจาให้เข้ามาเป็นพระภิกษุได้) ดังนั้น พระโกณฑัญญะจึงเป็นเป็นสาวกองค์แรกในพุทธศาสนา และ
3.ทำให้วันนี้เป็นวันที่มีพระพุทธ พระธรรม และพระสงฆ์ ครบเป็นองค์พระรัตนตรัย เป็นครั้งแรกในโลก
อนึ่ง เนื้อหาของ “ธรรมจักกัปปวัตนสูตร” อันพระธรรมเทศนาครั้งแรกเป็นการสอนมิให้ประพฤติที่สุดโต่ง 2 ส่วนคือ 1.กามสุขัลลิกานุโยค คือ การหมกมุ่นมัวเมาในกามสุข และ2.อัตตกิลมถานุโยค คือ การทรมานตัวให้ลำบาก แต่ให้เดินตามสายกลางคือ มัชฌิมาปฏิปทา อันเป็นข้อปฏิบัติที่สมควรไม่ตึงหรือหย่อนเกินไป เรียกว่าอริยมรรค อันประกอบด้วยองค์ 8 คือ
1.สัมมาทิฏฐิ ความเห็นชอบ 2.สัมมาสังกัปปะ ความดำริชอบ 3.สัมมาวาจา เจรจาชอบ
4.สัมมากัมมันตะ การประพฤติชอบ 5.สัมมาอาชีวะ เลี้ยงชีวิตชอบ 6.สัมมวายะมะ เพียรชอบ7.สัมมาสติ ระลึกชอบ และ 8.สัมมาสมาธิ ตั้งใจมั่นชอบ
จากนั้นทรงสรุปด้วย "อริยสัจ 4" คือ หลักความจริงของชีวิต ซึ่งประกอบด้วย ทุกข์ ความไม่สบายกายและใจ สมุหทัย เหตุให้เกิดทุกข์ นิโรธ ความดับทุกข์ และมรรค ข้อปฏิบัติให้ถึงความดับทุกข์
นับตั้งแต่วันแสดงปฐมเทศนา “ธรรมจักกัปปวัตนสูตร อันเป็นวันที่กงล้อแห่งธรรมได้เริ่มต้นหมุนเป็นครั้งแรก นั่นก็หมายถึงหลักธรรมคำสั่งสอนของพระพุทธองค์ได้เริ่มเผยแผ่ไปยังชาวโลกเพื่อความสุขของมวลมนุษย์ชาติ
เรียบเรียงจาก : กลุ่มประชาสัมพันธ์ สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ กระทรวงวัฒนธรรม
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
อาสาฬหบูชา ปฐมเทศนานุภาพ