ส้วมสาธารณะไทยสกปรก-เชื้อโรคท่วม เตรียมประกวดสุดยอดส้วมแห่งปี

กระทรวงสาธารณสุขเผยผลสำรวจ “ส้วมสาธารณะ” ทั่วไป อยู่ในขั้นสุดสกปรก 20% แถมตรวจพบเชื้อโรคมากสุดบนพื้นห้องส้วมถึง 50% ขณะที่มีรายงานตัวเลขการใช้ชักโครกไม่เป็นกว่า 22% ประกาศยกเครื่องทั่วประเทศ เหตุถือเป็นเครื่องชี้วัดหน้าตาและระดับความเจริญของประเทศ พร้อมเตรียมประกวดสุดยอดส้วมแห่งปี

วานนี้ (10 มิ.ย.) ที่กระทรวงสาธารณสุข นายอนุทิน ชาญวีรกูล รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงสาธารณสุข พร้อมด้วย นพ.สมยศ เจริญศักดิ์ อธิบดีกรมอนามัย ร่วมกันแถลงข่าวเรื่อง “การพัฒนามาตรฐานความสะอาดส้วมสาธารณะในประเทศไทย" ว่า ในปีนี้กระทรวงสาธารณสุขจะทำการยกมาตรฐานความสะอาดส้วมสาธารณะทั่วประเทศให้ได้มาตรฐานสากล เนื่องจากส้วมถือเป็นเครื่องชี้วัดหน้าตาและระดับความเจริญของประเทศ ซึ่งประเทศไทยได้รับเกียรติเป็นเจ้าภาพจัดประชุม “ส้วมโลก” ครั้งที่ 2 (2nd World Toilet Expo and Forum 2006) ที่จะจัดขึ้นในเดือนพฤศจิกายน 2549 ที่กรุงเทพฯ โดยจะเร่งดำเนินการให้เสร็จก่อนการประชุมดังกล่าว เพื่อแสดงศักยภาพของประเทศไทยในด้านการสร้างเสริมสุขภาพต่อนานาชาติ

นายอนุทินกล่าวว่า จากการสำรวจส้วมสาธารณะในประเทศไทย 1,100 แห่งโดยกรมอนามัยในปี 2547 ใน 20 จังหวัดทั่วประเทศ พบปัญหาทั้งมาตรฐานความสะอาดและผู้ใช้ยังใช้ไม่เป็น ส้วมสาธารณะส่วนใหญ่แยกชาย-หญิง 75% ในจำนวนนี้จัดให้เฉพาะคนพิการ 10% โดยมีส้วมที่มีความสะอาดอยู่ในระดับพอใช้ 59% อยู่ในขั้นสกปรก 20% มีกลิ่นเหม็น 34% ท่อระบายสิ่งปฏิกูลแตกชำรุด 9% โดยผลการสุ่มตรวจหาเชื้อแบคทีเรียภายในห้องส้วม ทดสอบการปนเปื้อนอุจจาระมากที่สุดพบที่พื้นห้องส้วม 50% ที่รองนั่งโถส้วม 31% ที่กดโถส้วม 8% และที่เปิดก็อกล้างมือ 7%

นายอนุทินกล่าวต่อว่า ในการยกมาตรฐาน กระทรวงสาธารณสุขจะมุ่งเน้นพัฒนา 3 เรื่องใหญ่คือ 1.ความสะอาดของห้องส้วม ไม่ให้มีกลิ่นเหม็น อ่างล้างมือ ก็อกน้ำ ขันน้ำ และมีสภาพแวดล้อมที่สวยงาม 2. มีปริมาณเพียงพอครอบคลุมทั้งผู้หญิง ผู้ชาย เด็กและคนพิการ และ 3.ความปลอดภัย จะดำเนินการในสถานที่ 7 แห่ง ได้แก่ ส้วมสาธารณะในแหล่งท่องเที่ยว ในร้านจำหน่ายอาหาร โรงเรียน สถานีบริการน้ำมัน สถานีขนส่งทางบก ทางน้ำและทางอากาศ สวนสาธารณะ และส้วมในสถานที่ราชการทุกแหง เช่น ศาลากลาง ที่ว่าการอำเภอ เทศบาล โรงพยาบาล

สำหรับประเด็นที่น่าสนใจก็คือ พบว่าคนไทยบางส่วนยังใช้ส้วมไม่เป็น ซึ่งจะเป็นต้นเหตุทำให้เกิดความสกปรก โดยส่วนใหญ่ 84% มีความเคยชินกับการใช้ส้วมแบบนั่งยอง ราดน้ำ ส่วนส้วมชักโครกซึ่งจะเป็นแบบนั่งราบ พบว่า 22% จะใช้เท้าเหยียบลงบนที่นั่ง หรือยกที่นั่งขึ้นแล้วไปเหยียบบนโถส้วมแทน ซึ่งเสี่ยงอันตรายมากระหว่างปลดทุกข์ เพราะอาจพลัดตกลงมาได้ และหลังจากใช้ส้วมแล้วยังไม่ล้างมือถึง 7% ส่วนนี้ต้องเร่งประชาสัมพันธ์ปลูกฝังพฤติกรรมการใช้ส้วมให้เป็น

ทั้งนี้ ในการพัฒนามาตรฐานส้วมสาธารณะ จะมีการสัมมนาทั้งภาครัฐและเอกชน เจ้าของสถานที่ที่เกี่ยวข้อง รวมทั้งระดับทิ้งถิ่นด้วย ในวันที่ 29 มิ.ย.นี้ เพื่อระดมความร่วมมือให้เป็นไปในทิศทางเดียวกัน โดยได้สั่งการให้สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดทั่วประเทศเป็นแกนหลักในการประสานในการดำเนินการแต่ละจังหวัด

ด้าน นพ.สมยศกล่าวว่า ขณะนี้กรมอนามัยได้เร่งนำร่องโครงการเพื่อกระตุ้นให้ประชาชนได้หันมาใส่ใจช่วยกันรักษาความสะอาดส้วมสาธารณะ ได้แก่ โครงการประกวดสุดยอดส้วมแห่งปี ทำในแหล่งท่องเที่ยว ส้วมในโรงพยาบาลทั้งภาครัฐและเอกชน ส้วมในสวนสาธารณะ ส้วมโรงเรียน ส้วมในสถานีขนส่ง และส้วมตามสถานีบริการน้ำมัน โดยมีเงินรางวัลให้สถานที่ที่ได้รับการยกย่องว่า เป็นสุดยอดส้วมแห่งปี 1,000-10,000 บาท

และโครงการที่ 2 คือ โครงการสุขาน่าใช้ สุขใจไทย-เทศ เพื่อสนับสนุนการท่องเที่ยวไทย จะเน้นที่ด่านเข้าประเทศ เช่น ท่าอากาศยาน ท่าเรือ ด่านทางรถยนต์ สถานีบริการน้ำมันตามถนนสายหลักและจุดพักรถยนต์ ส้วมที่อยู่ในรถไฟ รถทัวร์ เรือและเครื่องบิน ส้วมตามโรงแรม เกสเฮาส์ แคมป์ที่พัก ส้วมในแหล่งท่องเที่ยว ส้วมในร้านอาหาร ร้านจำหน่ายของที่ระลึก ร้านแต่งผม เสริมสวย และสถานที่ราชการที่บริการประชาชนหรือนักท่องเที่ยว โดยจะมีการประเมิน 3 ระดับคือ 3 ดาว 4 ดาว 5 ดาว และจะประกาศผลในปลายปีนี้