ใครที่เคยไปแวะชม “จำปีสิรินธร” ในสภาพธรรมชาติมาแล้ว ก็คงจะประทับใจกับความสวยงามของจำปีชนิดใหม่ของโลกกันแล้ว อย่างไรก็ตาม การเดินทางเข้าไปชมจำปีสิรินธรในสภาพธรรมชาติก็คงไม่สะดวกสบายเท่าใดนัก เพราะต้องใช้เวลาเดินทางพอสมควร
ดังนั้น ทางสถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย หรือวว. หน่วยงานในสังกัดกระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีจึงพยายามที่จะพัฒนาและคิดค้น รวมทั้งนำจำปีสิรินธรนำมาเพาะชำเพื่อขยายพันธุ์ รวมทั้งทำให้จำปีสิรินธรบานนอกถิ่นกำเนิดให้ได้ ซึ่ง ณ เวลานี้ วว.สามารถทำสำเร็จแล้ว
นับตั้งแต่วันนี้จนถึงปลายเดือนมีนาคม 2548 วว.จึงขอเชิญชวนผู้สนใจชม “ดอกจำปีสิรินธร....บานนอกถิ่นกำเนิด” ณ แปลงทดลองเพาะชำกล้าไม้ของฝ่ายเทคโนโลยีการเกษตร วว.เทคโนธานี คลองห้า จังหวัดปทุมธานี ได้ในวันและเวลาราชการ
สำหรับรายละเอียดเกี่ยวกับการค้นพบจำปีสิรินธร ซึ่งเป็นจำปีชนิดใหม่ของโลกนั้น ผู้ค้นพบก็คือ ดร.ปิยะ เฉลิมกลิ่น ผู้อำนวยการฝ่ายเทคโนโลยีการเกษตร วว. โดยพบในบริเวณพื้นที่ชุ่มน้ำหรือป่าพรุน้ำจืดของจังหวัดลพบุรี เป็นพืชเฉพาะถิ่นของประเทศไทย อยู่ในวงศ์จำปาที่มีความเก่าแก่ดึกดำบรรพ์มากที่สุดในกลุ่มของพืชชั้นสูงหรือที่เรียกกันว่า “พืชมีดอก”
ดร.ปิยะกล่าวว่า ปกติจำปีสิรินธรจะให้ดอกราวเดือนมิถุนายน-กรกฎาคม แต่ปีนี้เป็นปีที่ร้อนและแล้งจัด และขาดน้ำ ต้นไม้เลยเกิดความเครียด จึงพยายามปรับตัว เพื่อไม่ให้ตัวเองต้องสูญพันธุ์ จึงผลิดอกออกมาเร็วกว่าปกติ
สำหรับจำปีสิรินธรต้นดั้งเดิมที่อยู่ที่ จ.ลพบุรีนั้น คาดว่าจะให้ดอกครั้งแรกของปีนี้ ราววันที่ 1 พ.ค.ก่อนเวลาที่เคยออกเป็นประจำราว 1-2 เดือน
ส่วนที่แปลงเพาะชำที่ วว.นั้น แม้หลายคนจะบอกว่าดอกสวยมาก แต่สส่วนตัวคิดว่ายังไม่สวยที่สุด เพราะเป็นการให้ดอกครั้งแรก คิดว่าการออกดอกครั้งที่ 2 คือปีหน้าดอกจำปีสิรินธรจะให้ดอกสวยและหอมที่สุด
"ผู้ที่สนใจสามารถเข้าชมได้ตลอดเวลาราชการ และขณะนี้ เราได้เพาะต้นกล้าขนาดประมาณ 70-100 ซม. เอาไว้จำนวนหนึ่ง ให้ประชาชนที่ต้องการนำไปขยายพันธุ์ต่อที่บ้าน ราคาต้นละ 100 บาท นำรายได้สมทบการทำวิจัยพันธุ์ไม้หายากต่อไป นอกจากจำปีสิรินธรแล้ว วว. ยังมีต้นจำปาขาว ไม้หายากที่ขยายพันธุ์จากจำปาขาวอายุ 700 ปี ที่เหลือเพียงต้นเดียวในประเทศไทยที่ จ.พิษณุโลก ขณะนี้มีต้นกล้าอยู่จำนวนหนึ่งเช่นกัน "
ดร.ปิยะให้ข้อมูลเพิ่มเติมว่า จำปีสิรินธร เป็นไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ สูง 20-30 เมตร ดอกมีสีขาวนวล มีกลีบดอก 12-15 กลีบ ดอกยาว 1.5-5 เซนติเมตร เมื่อเริ่มแย้ม โคนกลีบดอกด้านนอกมีสีเขียวอ่อน จะส่งกลิ่นหอมตั้งแต่พลบค่ำ โดยดอกจะบานอยู่ได้ 2 วัน เมื่อใกล้โรยกลีบดอกจะเปลี่ยนเป็นสีเหลืองและสีน้ำตาล มีผลเป็นช่อยาว 4-6 เซนติเมตร มีผลย่อย 15-25 ผล แต่ละผลมี 1-6 เมล็ด จำปีสิรินธรจะมีฤดูดอกบานอยู่ในช่วงเดือนมิถุนายนถึงกรกฎาคม
การยายพันธุ์จำปีสิรินธรกระทำได้หลายวิธี เช่น เพาะเมล็ด ทาบกิ่ง เสียบดอกและติดตา โดยวิธีการขยายพันธุ์ที่รวดเร็วตรงตามพันธุ์เดิม และได้รับความนิยมสูงสุดในปัจจุบันก็คือ การทาบกิ่งโดยใช้จำปาเป็นต้นตอ
สำหรับผู้สนใจสามารถสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ โทร.0-2577-9004-5