คงไม่มีใครอยากถูกโรครุมเร้าเมื่อสูงอายุขึ้น การวางแผนชีวิตเป็นคนสูงอายุที่แข็งแรง ปราศจากโรคเรื้อรัง ชีวิตมีคุณภาพ พึ่งตนเองได้เป็นสิ่งจำเป็น เพราะนอกจากจะดีต่อตัวเองแล้วยังไม่เป็นภาระให้กับลูกหลาน ดังนั้นเริ่มตั้งแต่วันนี้ใส่ใจสุขภาพ รู้จักบริโภคปลอดภัย ชีวิตปลอดโรค ด้วยหลักโภชนบัญญัติ 9 ข้อ เป็นเรื่องที่ไม่ยากเกินความสามารถหากลงมือทำอย่างตั้งใจจริง
นายสง่า ดามาพงษ์ นักโภชนาการ กรมอนามัย บรรยายเรื่องชีวิตปลอดโรค บริโภคปลอดภัย จัดโดยมูลนิธิหมอชาวบ้านร่วมกับมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์เมื่อเร็ว ๆ นี้ ว่า การกินอาหารมีผลต่อสุขภาพเป็นสาเหตุของการเจ็บป่วยหลายโรคเช่น โรคอ้วน ความดันโลหิตสูง มะเร็ง ฯลฯ การบริโภคที่ปลอดภัยส่งผลให้ชีวิตปลอดโรค ซึ่งแนวปฏิบัติที่กรมอนามัยส่งเสริมคือ ข้อปฏิบัติการกินอาหารเพื่อสุขภาพที่ดีของคนไทย 9 ข้อ หรือโภชนบัญญัติ 9 ประการ คือ
1. กินอาหารครบ 5 หมู่ แต่ละหมู่ให้หลากหลาย และหมั่นดูแลน้ำหนักตัว 2. กินข้าวเป็นอาหารหลัก สลับกับอาหารประเภทแป้งเป็นบางมื้อ 3. กินพืชผักให้มากและกินผลไม้เป็นประจำ 4. กินปลา เนื้อสัตว์ที่ไม่ติดมัน ไข่ และถั่วเมล็ดแห้งเป็นประจำ 5. ดื่มนมให้เหมาะสมตามวัย 6. กินอาหารที่มีไขมันแต่พอสมควร 7. หลีกเลี่ยงการกินอาหารรสหวานจัด และเค็มจัด 8. กินอาหารที่สะอาด ปราศจากการปนเปื้อน 9. งดหรือลดเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์
นายสง่า กล่าวเพิ่มเติมว่า เหตุผลที่ต้องกินอาหารครบ 5 หมู่ แต่ละหมู่ให้หลากหลาย และหมั่นดูแลน้ำหนักตัว เนื่องจากร่างกายต้องการสารอาหารต่าง ๆ ได้แก่ โปรตีน คาร์โบไฮเดรต ไขมัน แร่ธาตุ วิตามิน รวมทั้งน้ำและใยอาหาร แต่ไม่มีอาหารชนิดใดชนิดเดียวที่ให้ สารอาหารครบในปริมาณที่ร่างกายต้องการ จึงจำเป็นต้องกินอาหารให้ครบ 5 หมู่ และกินแต่ละหมู่ให้หลากหลายจึงจะได้สารอาหารต่าง ๆ ครบถ้วน และเพียงพอ
ส่วนการกินข้าวเป็นอาหารหลัก สลับกับอาหารประเภทแป้ง เป็นบางมื้อ เนื่องจากข้าวเป็นอาหารหลักของคนไทยที่ให้กำลังงาน มีคาร์โบไฮเดรต โปรตีน วิตามิน แร่ธาตุ และใยอาหาร ควรกินข้าวกล้อง มีการขัดสีแต่น้อย และกินสลับกับอาหารประเภทแป้งอื่น ๆ เช่น ก๋วยเตี๋ยว ขนมจีน ขนมปัง เผือก และมัน เคล็ดลับการหุงข้าวกล้องให้อร่อยคือ ผสมกับข้าวขาว โดยนำข้าวกล้อง 3 ส่วนผสมกับข้าวขาว 1 ส่วน หากคุ้นเคยแล้วหุงเพียงข้าวกล้องอย่างเดียวจะได้รับใยอาหารและแร่ธาตุสูง
“บ้านเรามีความหลากหลายทางชีวภาพ พืชผักผลไม้มีให้กินตลอดทั้งปี พืชผักผลไม้ นอกจากให้วิตามิน แร่ธาตุ และใยอาหารแล้ว ยังมีสารอื่น ๆ ที่ช่วยป้องกันไม่ให้ไขมันไปเกาะตามผนังหลอดเลือด และช่วยทำให้เยื่อบุของเซลล์และอวัยวะต่าง ๆ แข็งแรงอีกด้วย การกินปลา เนื้อสัตว์ไม่ติดมัน เพื่อลดการสะสมของไขมันในร่างกาย ถั่วเมล็ดแห้งเป็นโปรตีนที่ดี และราคาถูก ควรกินสลับกับเนื้อสัตว์เป็นประจำ ส่วนไข่ยังกินได้ ใช้การต้ม ตุ๋นบ้าง อย่าเจียวไข่ ทอดไข่อย่างเดียว เพราะต้องใช้น้ำมันมาก ส่วนนมมีโปรตีน วิตามินบี และแคลเซียม ซึ่งสำคัญต่อการเจริญเติบโตและเสริมสร้าง ความแข็งแรงให้กระดูกและฟัน จึงเป็นอาหารที่เหมาะสมกับบุคคลทุกวัย ในคนอ้วนควรดื่มนมพร่องมันเนย” นายสง่า กล่าว
นายสง่า กล่าวย้ำว่า การกินอาหารรสจัดมากจนเป็นนิสัยให้โทษแก่ร่างกาย รสหวานจัดทำให้ได้พลังงานเพิ่ม ทำให้อ้วน รสเค็มจัดเสี่ยงต่อภาวะความดันโลหิตสูง อยากให้ทุกคนได้บริโภคอาหารที่สะอาด ปรุงสุกใหม่ ๆ มีอุปกรณ์หยิบจับที่ถูกต้อง ย่อมทำให้ปลอดภัยจากการเจ็บป่วย และร่างกายได้รับประโยชน์จากอาหารอย่างเต็มที่ การปรุงอาหารรับประทานเองที่บ้านนอกจากจะประหยัดแล้วยังทำให้มั่นใจได้ว่า มีความสะอาด วัตถุดิบต่าง ๆ ไม่มีสารปนเปื้อน หากไปรับประทานอาหารนอกบ้าน ให้เลือกร้านที่ได้ป้าย “อาหารสะอาดรสชาติอร่อย”
“ตอนนี้ผมอายุ 55 ปี อีก 5 ปีจะเกษียณอายุราชการมีแรงจูงใจตั้งเป้าหมายไว้ว่า เมื่ออายุ 65 ปีจะกลายเป็นคนแก่ที่สง่า เดินตัวตรง เข่าไม่เสื่อม ไม่ขาดแคลเซียม ไม่เป็นเบาหวาน ไม่มีความดันเลือดสูง ไม่ปากเบี้ยวเป็นอัมพาตเพราะหลอดเลือดสมองตีบ ผมมีลูกคนเดียว เขาต้องแต่งงานมีครอบครัว เหลือคนแก่ 2 คนอยู่ในบ้าน หากคนแก่กลายเป็นอัมพฤกษ์ ลูกเดินเข้า-ออก โรงพยาบาล เป็นการทรมานลูก ผมทำสุขภาพตนเองให้แข็งแรงวันนี้เพื่อลูก ผมจะนำเงินบำนาญไปท่องเที่ยว ไม่ใช่เอาไปจ่ายค่าหมอผ่าตัดหัวใจ ผมวางแผนชีวิตไว้แล้ว ซึ่งทุกคนวางแผนชีวิตตนเองได้ ถ้าไม่ทำเพื่อตัวเองก็ให้ทำเพื่อลูก” นายสง่า กล่าว
นายสง่า ดามาพงษ์ นักโภชนาการ กรมอนามัย บรรยายเรื่องชีวิตปลอดโรค บริโภคปลอดภัย จัดโดยมูลนิธิหมอชาวบ้านร่วมกับมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์เมื่อเร็ว ๆ นี้ ว่า การกินอาหารมีผลต่อสุขภาพเป็นสาเหตุของการเจ็บป่วยหลายโรคเช่น โรคอ้วน ความดันโลหิตสูง มะเร็ง ฯลฯ การบริโภคที่ปลอดภัยส่งผลให้ชีวิตปลอดโรค ซึ่งแนวปฏิบัติที่กรมอนามัยส่งเสริมคือ ข้อปฏิบัติการกินอาหารเพื่อสุขภาพที่ดีของคนไทย 9 ข้อ หรือโภชนบัญญัติ 9 ประการ คือ
1. กินอาหารครบ 5 หมู่ แต่ละหมู่ให้หลากหลาย และหมั่นดูแลน้ำหนักตัว 2. กินข้าวเป็นอาหารหลัก สลับกับอาหารประเภทแป้งเป็นบางมื้อ 3. กินพืชผักให้มากและกินผลไม้เป็นประจำ 4. กินปลา เนื้อสัตว์ที่ไม่ติดมัน ไข่ และถั่วเมล็ดแห้งเป็นประจำ 5. ดื่มนมให้เหมาะสมตามวัย 6. กินอาหารที่มีไขมันแต่พอสมควร 7. หลีกเลี่ยงการกินอาหารรสหวานจัด และเค็มจัด 8. กินอาหารที่สะอาด ปราศจากการปนเปื้อน 9. งดหรือลดเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์
นายสง่า กล่าวเพิ่มเติมว่า เหตุผลที่ต้องกินอาหารครบ 5 หมู่ แต่ละหมู่ให้หลากหลาย และหมั่นดูแลน้ำหนักตัว เนื่องจากร่างกายต้องการสารอาหารต่าง ๆ ได้แก่ โปรตีน คาร์โบไฮเดรต ไขมัน แร่ธาตุ วิตามิน รวมทั้งน้ำและใยอาหาร แต่ไม่มีอาหารชนิดใดชนิดเดียวที่ให้ สารอาหารครบในปริมาณที่ร่างกายต้องการ จึงจำเป็นต้องกินอาหารให้ครบ 5 หมู่ และกินแต่ละหมู่ให้หลากหลายจึงจะได้สารอาหารต่าง ๆ ครบถ้วน และเพียงพอ
ส่วนการกินข้าวเป็นอาหารหลัก สลับกับอาหารประเภทแป้ง เป็นบางมื้อ เนื่องจากข้าวเป็นอาหารหลักของคนไทยที่ให้กำลังงาน มีคาร์โบไฮเดรต โปรตีน วิตามิน แร่ธาตุ และใยอาหาร ควรกินข้าวกล้อง มีการขัดสีแต่น้อย และกินสลับกับอาหารประเภทแป้งอื่น ๆ เช่น ก๋วยเตี๋ยว ขนมจีน ขนมปัง เผือก และมัน เคล็ดลับการหุงข้าวกล้องให้อร่อยคือ ผสมกับข้าวขาว โดยนำข้าวกล้อง 3 ส่วนผสมกับข้าวขาว 1 ส่วน หากคุ้นเคยแล้วหุงเพียงข้าวกล้องอย่างเดียวจะได้รับใยอาหารและแร่ธาตุสูง
“บ้านเรามีความหลากหลายทางชีวภาพ พืชผักผลไม้มีให้กินตลอดทั้งปี พืชผักผลไม้ นอกจากให้วิตามิน แร่ธาตุ และใยอาหารแล้ว ยังมีสารอื่น ๆ ที่ช่วยป้องกันไม่ให้ไขมันไปเกาะตามผนังหลอดเลือด และช่วยทำให้เยื่อบุของเซลล์และอวัยวะต่าง ๆ แข็งแรงอีกด้วย การกินปลา เนื้อสัตว์ไม่ติดมัน เพื่อลดการสะสมของไขมันในร่างกาย ถั่วเมล็ดแห้งเป็นโปรตีนที่ดี และราคาถูก ควรกินสลับกับเนื้อสัตว์เป็นประจำ ส่วนไข่ยังกินได้ ใช้การต้ม ตุ๋นบ้าง อย่าเจียวไข่ ทอดไข่อย่างเดียว เพราะต้องใช้น้ำมันมาก ส่วนนมมีโปรตีน วิตามินบี และแคลเซียม ซึ่งสำคัญต่อการเจริญเติบโตและเสริมสร้าง ความแข็งแรงให้กระดูกและฟัน จึงเป็นอาหารที่เหมาะสมกับบุคคลทุกวัย ในคนอ้วนควรดื่มนมพร่องมันเนย” นายสง่า กล่าว
นายสง่า กล่าวย้ำว่า การกินอาหารรสจัดมากจนเป็นนิสัยให้โทษแก่ร่างกาย รสหวานจัดทำให้ได้พลังงานเพิ่ม ทำให้อ้วน รสเค็มจัดเสี่ยงต่อภาวะความดันโลหิตสูง อยากให้ทุกคนได้บริโภคอาหารที่สะอาด ปรุงสุกใหม่ ๆ มีอุปกรณ์หยิบจับที่ถูกต้อง ย่อมทำให้ปลอดภัยจากการเจ็บป่วย และร่างกายได้รับประโยชน์จากอาหารอย่างเต็มที่ การปรุงอาหารรับประทานเองที่บ้านนอกจากจะประหยัดแล้วยังทำให้มั่นใจได้ว่า มีความสะอาด วัตถุดิบต่าง ๆ ไม่มีสารปนเปื้อน หากไปรับประทานอาหารนอกบ้าน ให้เลือกร้านที่ได้ป้าย “อาหารสะอาดรสชาติอร่อย”
“ตอนนี้ผมอายุ 55 ปี อีก 5 ปีจะเกษียณอายุราชการมีแรงจูงใจตั้งเป้าหมายไว้ว่า เมื่ออายุ 65 ปีจะกลายเป็นคนแก่ที่สง่า เดินตัวตรง เข่าไม่เสื่อม ไม่ขาดแคลเซียม ไม่เป็นเบาหวาน ไม่มีความดันเลือดสูง ไม่ปากเบี้ยวเป็นอัมพาตเพราะหลอดเลือดสมองตีบ ผมมีลูกคนเดียว เขาต้องแต่งงานมีครอบครัว เหลือคนแก่ 2 คนอยู่ในบ้าน หากคนแก่กลายเป็นอัมพฤกษ์ ลูกเดินเข้า-ออก โรงพยาบาล เป็นการทรมานลูก ผมทำสุขภาพตนเองให้แข็งแรงวันนี้เพื่อลูก ผมจะนำเงินบำนาญไปท่องเที่ยว ไม่ใช่เอาไปจ่ายค่าหมอผ่าตัดหัวใจ ผมวางแผนชีวิตไว้แล้ว ซึ่งทุกคนวางแผนชีวิตตนเองได้ ถ้าไม่ทำเพื่อตัวเองก็ให้ทำเพื่อลูก” นายสง่า กล่าว