ในทุกพื้นที่ของประเทศไทย ตั้งแต่หมู่บ้านเล็ก ๆ บนยอดดอย ไปจนถึงเขตชายแดนห่างไกล
มีเจ้าหน้าที่กลุ่มหนึ่งที่ทำงานเคียงคู่ทุกข์สุขของประชาชนเสมอมา พวกเขาคือ กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน แพทย์ประจำตำบล สารวัตรกำนัน และผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน ผู้นำท้องที่ซึ่งทำหน้าที่ดูแลความสงบเรียบร้อย คอยบำบัดทุกข์ บำรุงสุข และทำงานเป็น “สะพานเชื่อม” ระหว่างรัฐกับประชาชนมาตั้งแต่อดีตจนปัจจุบัน
บทบาทเหล่านี้ยังคงสำคัญอย่างยิ่งในยุคปัจจุบันเพราะในช่วงเวลาที่สังคมต้องเผชิญกับหลากหลายปัญหา ผู้นำท้องที่ก็คือ “คนต้นทาง” ที่ใกล้ชิดประชาชนมากที่สุด สามารถมองเห็นปัญหา และประสานความช่วยเหลือหรือดูแลรักษาความปลอดภัยของประชาชนได้ฉับไวและตรงจุดที่สุด
วันนี้ เราขอนำตัวอย่างการทำงานจาก 3 จังหวัด 3 ผู้ใหญ่บ้านเพื่อสะท้อนภาพจริงของการทำงานที่หลายคนอาจไม่เคยเห็น ทั้งที่อยู่ใกล้ตัวเรามากกว่าที่คิด
อุบลราชธานี – ด่านหน้าความสงบชายแดนไทย–กัมพูชา
“อุบลราชธานี…จังหวัดที่มีพื้นที่ติดชายแดนไทย–กัมพูชา ภารกิจของกำนัน ผู้ใหญ่บ้านที่นี่จึงไม่ได้มีแค่ดูแลหมู่บ้าน แต่รวมถึงการเฝ้าระวังความมั่นคงตามแนวชายแดน
ผู้ใหญ่สุวิทย์ ทาจิตร ผู้ใหญ่บ้าน บ้านน้ำซับ หมู่ที่ 2 ตำบลบุเปือย อำเภอน้ำยืน จังหวัดอุบลราชธานี...กลางวันเขาเป็นผู้ประสานงานที่คอยดูแลทุกปัญหา แต่กลางคืน…เขากลายเป็นด่านหน้าร่วมกับกำลังฝ่ายปกครอง ทหาร และตำรวจ เพื่อตรวจตรา ป้องกันการลักลอบกระทำการผิดกฎหมาย ยาเสพติด ค้ามนุษย์ รวมถึงรักษาความสงบเรียบร้อยของพื้นที่เชิงยุทธศาสตร์แห่งนี้
บทบาทที่เงียบงัน แต่สำคัญยิ่ง…เพราะ ‘ความสงบชายแดน คือความปลอดภัยของคนทั้งประเทศ’”
เลย – พลังจิตอาสาและการมีส่วนร่วมของทุกคนในชุมชน
“จากชายแดนอุบลฯ เรามาที่จังหวัดเลย เมืองที่เต็มไปด้วยความอบอุ่นของผู้คน ที่นี่…กำนันและผู้ใหญ่บ้านเปิดประตูให้ทุกคนมีส่วนร่วมในการพัฒนาหมู่บ้านอย่างเท่าเทียม
ผู้ใหญ่ณัฎฐนันท์ สุดตานนท์ แห่งบ้านภูสวรรค์ หมู่ที่ 4 ตำบลเสี้ยว อำเภอเมืองเลย จังหวัดเลย...ตัวแทนผู้ใหญ่บ้าน LGBTQ+ ที่ลุกขึ้นมารับบทบาท ‘ผู้นำหมู่บ้าน’ ทำกิจกรรมสาธารณประโยชน์ ช่วยเหลือดูแลพี่น้องประชาชนทุกเพศทุกวัย โดยเฉพาะผู้สูงอายุในพื้นที่อย่างสุดความสามารถด้วยใจเกินร้อย
กำนัน ผู้ใหญ่บ้านคือผู้นำที่มองทุกคนเท่าเทียมไม่ว่าจะเป็นเพศไหน กลุ่มไหน ทุกคนสามารถ เป็นพลังของชุมชนได้
นี่คือภาพของ ‘ความหลากหลายที่สร้างพลังบวก’เพราะการพัฒนาที่ดีที่สุด คือการที่ชาวบ้าน ทุกคนลุกขึ้นมาร่วมแรงร่วมใจกัน”
สุรินทร์ – ตัวอย่างของคณะกรรมการหมู่บ้านที่เข้มแข็ง
“สุรินทร์…ดินแดนแห่งช้าง ดินแดนแห่งพลังชุมชน ที่นี่มีหนึ่งในกลไกสำคัญที่สุดของการพัฒนาหมู่บ้าน นั่นคือ “คณะกรรมการหมู่บ้าน - กม.”
ผู้ใหญ่สำรวย เดชคำภู ผู้ใหญ่บ้าน บ้านทำนบ หมูที่ 3 ตำบลเทนมีย์ อำเภอเมืองสุรินทร์ จังหวัดสุรินทร์...ตัวแทนที่แสดงให้เห็นว่า กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน และคณะกรรมการหมู่บ้าน มีการทำงานร่วมกันอย่างเป็นระบบ คิด วางแผน แก้ไขปัญหา และผลักดันโครงการเพื่อแก้ปัญหาและพัฒนาในทุกด้าน ตั้งแต่ความปลอดภัย การศึกษา อาชีพ ไปจนถึงคุณภาพชีวิตโดยรวมของชาวบ้าน
ทุกเสียง ทุกข้อมูล และทุกการตัดสินใจล้วนมาจากเวทีประชาคมที่ชาวบ้านมีส่วนร่วมจริง
นี่คือรากฐานของความเข้มแข็ง ที่ทำให้หมู่บ้านแห่งนี้ก้าวไปข้างหน้าอย่างมั่นคง”
กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย
