“PRTR เขย่าวงการมลพิษ!” กมธ.ผ่านร่างกฎหมายเปิดโปงสารพิษ คืนสิทธิประชาชนรู้เท่าทันมลพิษ
วันที่ 3 พ.ย. 2568 ร.ต.อ.วัฒนรักษ์ อำนรรฆสรเดช โฆษกคณะกรรมาธิการร่างพระราชบัญญัติการรายงานการปล่อยและการเคลื่อนย้ายสารมลพิษสู่สิ่งแวดล้อม (Pollutant Release and Transfer Register: PRTR) เปิดเผยว่า ขณะนี้ร่าง พ.ร.บ. ดังกล่าวได้ผ่านการพิจารณาในชั้นคณะกรรมาธิการครบถ้วนแล้ว และเตรียมเข้าสู่การพิจารณาในวาระ 2 ของสภาผู้แทนราษฎร ซึ่งถือเป็นหมุดหมายสำคัญของประเทศไทยในการ “เปิดข้อมูลมลพิษ” ให้ประชาชนเข้าถึงสิทธิการรู้เกี่ยวกับอากาศ น้ำ และดินของตนเองได้อย่างโปร่งใสเป็นครั้งแรก
ร.ต.อ.วัฒนรักษ์ ระบุว่า “ยุคข้อมูลมลพิษปกปิดต้องจบลง” เพราะกฎหมายนี้บังคับให้โรงงาน เหมือง และแหล่งกำเนิดมลพิษทุกราย ต้องรายงานและเปิดเผยต่อสาธารณะว่า ปล่อยสารอะไร ปริมาณเท่าไร และจัดการของเสียอย่างไร โดยจะมีการจัดทำ “ฐานข้อมูลมลพิษแห่งชาติ” ที่ทุกคนเข้าถึงได้ ฟรี โปร่งใส และตรวจสอบได้ เพื่อให้ประชาชน นักวิชาการ และหน่วยงานรัฐ ใช้วางแผนป้องกันมลพิษและคุ้มครองสุขภาพได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ทั้งนี้ร่างกฎหมาย PRTR กำหนดให้ผู้ประกอบการต้องรายงานข้อมูลทุกปี หากเพิกเฉย ปกปิด หรือแจ้งข้อมูลเท็จ จะมีบทลงโทษทางปกครองและอาญาอย่างชัดเจน รวมทั้งตั้ง “คณะกรรมการข้อมูลมลพิษแห่งชาติ” มีรัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเป็นประธาน และกรมควบคุมมลพิษเป็นหน่วยงานหลักดูแลระบบฐานข้อมูลนี้ให้ประชาชนใช้ตรวจสอบได้จริง
ด้านการเมือง ร่าง พ.ร.บ. ฉบับนี้ได้รับเสียงสนับสนุนอย่างท่วมท้น โดยในการลงมติวาระ 1 สภาผู้แทนราษฎรเห็นชอบ 434 ต่อ 0 เสียง (งดออกเสียง 4) นับเป็นกฎหมายที่ทุกพรรคเห็นพ้องในเจตนารมณ์ “เพื่อสิทธิประชาชนและสิ่งแวดล้อม” และเป็นครั้งสำคัญที่ประชาชนร่วมร่างและผลักดันร่วมกับกรรมาธิการสภาอย่างแท้จริง
ร.ต.อ.วัฒนรักษ์ กล่าวย้ำว่า “กฎหมายนี้คืออาวุธของประชาชนในการปกป้องสุขภาพและสิ่งแวดล้อม” หากผ่านความเห็นชอบในวาระสุดท้าย ประเทศไทยจะมีเครื่องมือที่ทรงพลังที่สุดในการตรวจสอบและยุติการปกปิดมลพิษที่คุกคามชีวิตคนไทยมายาวนานกว่า 4 ทศวรรษ พร้อมก้าวสู่ยุคใหม่ของความโปร่งใสด้านสิ่งแวดล้อมอย่างแท้จริง