มหาดไทย จ่อไฟเขียว "การประปานครหลวง" ทำธุรกิจแข่งเอกชน เฉพาะพื้นที่ส่วนกลาง-ปริมณฑล ประเดิม 3 โครงการ "ตู้กดน้ำดื่มอัตโนมัติ-น้ำดื่มบรรจุขวด(อาร์โอ)-"นํ้าดื่มอัลคาไลน์ หรือ น้ำด่าง" หลัง "ฝ่ายกฎหมาย มท." ย้ำ 3 ธุรกิจใหม่ กปน. ทำได้! แม้เป็นธุรกิจ แต่ "มิได้มุ่งแสวงหากําไรเป็นหลัก" ถือเป็นบริการสาธารณะ-ทางเลือกใหม่ ด้าน กปน. แจงแม้เป็นการแข่งขันกับเอกชน "อํานาจเหนือตลาด" ตาม ม. 75 วรรคสอง รธน. แต่โครงการ เป็นการช่วยเหลือ "ผู้มีรายได้น้อย" ไม่ขัดวัตถุประสงค์หน้าที่ กปน. เชื่อส่งเสริม "ธุรกิจน้ำดื่ม" ในกทม.-ปริมณฑล ให้ยกระดับบริการให้ได้มาตรฐาน
วันนี้ (10 ต.ค.2568) มีรายงานจากกระทรวงมหาดไทย เปิดเผยถึงความคืบหน้า ของโครงการบริการน้ำดื่มสะอาดให้แก่ประชาชนให้เข้าถึงได้โดยง่าย เพื่อตอบสนองนโยบายของรัฐบาล ชุดปัจจุบัน โดยเป็นความต่อเนื่องจากโครงการน้ำสะอาดของพรรคภูมิใจไทย
ล่าสุดพบว่า เมื่อเร็ว ๆ นี้ ที่ประชุมคณะกรรมการพิจารณาร่างกฎหมายของกระทรวงมหาดไทย คณะที่ 1 ได้พิจารณา ข้อหารือเกี่ยวกับการประกอบธุรกิจที่เกี่ยวเนื่องตาม พระราชบัญญัติ (พ.ร.บ.)การประปานครหลวง พ.ศ. 2510
โดย การประปานครหลวง (กปน.) ขอหารือการดำเนินเนินธุรกิจที่เกี่ยวเนื่องกับน้ำประปา ซึ่งอยู่ระหว่างการพิจารณา
ได้แก่ โครงการ "ตู้น้ำดื่มอัตโนมัติ" (Robotic Vending Machine) "น้ำดื่มบรรจุขวด" ซึ่งเป็นนํ้าดื่มทีมีคุณสมบัติพิเศษ เช่น น้ำดื่มสะอาดด้วยระบบกรองน้ำแบบ Reverse Osmosis (RO) และ "นํ้าดื่มอัลคาไลน์" (Alkaline Water) (น้ำด่าง) เป็นต้น
ทั้งนี้ คณะกรรมการพิจารณาร่างกฎหมายฯ มีความเห็นว่า ตามมาตรา 6 แห่ง พ.ร.บ.กปน. พ.ศ. 2510 กำหนดให้การดำเนินการใด ๆ ของ กปน. จะต้องเป็นไปตามขอบเขตของวัตถุประสงค์ดังนี้
1) สํารวจ จัดหาแหล่งน้ำดิบ และจัดให้ได้มาซึ่งน้ำดิบเพื่อใช้ในการประปา 2) ผลิต จัดส่งและจําหน่ายน้ำประปาในเขตท้องที่ กรุงเทพมหานคร นนทบุรี และ สมุทรปราการ และ 3) ดําเนินธุรกิจอื่นที่เกี่ยวเนื่อง กับหรือเป็นประโยชน์แก่การประปา
ดังนั้น ในการจะพิจารณาว่าการดําเนินธุรกิจใดจะถือเป็นธุรกิจ ที่เกี่ยวเนื่องหรือเป็นประโยชน์แก่การประปาหรือไม่นั้น จะต้องพิจารณาข้อเท็จจริงเป็นรายกรณีไป
โดยหากข้อเท็จจริงปรากฏว่า การจัดให้มี "ตู้กดน้ำดื่มอัตโนมัติ" เพื่อจําหน่ายน้ำดื่มสะอาดด้วยระบบกรองน้ำแบบ Reverse Osmosis (RO) หรือจําหน่ายน้ำดื่มอัลคาไลน์ (Alkaline Water) ของ กปน.
ถือเป็นการดําเนินธุรกิจ ที่มีลักษณะเป็นการสนับสนุนภารกิจหลักด้านสาธารณูปโภค โดยมีระบบการกรองน้ำ จากระบบท่อส่งน้ำประปา ซึ่งอยู่ในภารกิจและอํานาจหน้าที่ของ กปน. และมีวัตถุประสงค์ เพื่อเป็นทางเลือกให้กับประชาชนให้ได้รับบริการน้ำดื่ม
"โดยมิได้มุ่งแสวงหาผลกําไรเป็นหลัก อันเป็นการจัดทำบริการสาธารณะ เพื่อตอบสนองความต้องการของประชาชนเป็นสําคัญ การดําเนินธุรกิจดังกล่าว ย่อมสามารถดำเนินการได้"
สําหรับประเด็นเกี่ยวกับการพิจารณาว่า การประกอบธุรกิจดังกล่าวจะเป็นการประกอบกิจการที่มีลักษณะเป็นการแข่งขันกับเอกชนตามมาตรา 75 วรรคสอง ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยหรือไม่นั้น
"ย่อมต้องพิจารณาตาม พ.ร.บ.กปน. พ.ศ. 2510 ซึ่งเป็นกฎหมายเฉพาะที่กําหนดขอบเขตอํานาจหน้าที่ของ กปน.ไว้ กรณีดังกล่าวจึงไม่จําต้อง พิจารณาว่าขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยแต่อย่างใด"
มีรายงานว่า สำหรับกรณีจะเป็นลักษณะเป็นการแข่งขันกับเอกชนตามมาตรา 75 หรือไม่ กปน. ได้แจ้งกับฝ่ายกฎหมายมหาดไทย ว่า รูปแบบการให้บริการน้ำดื่มสะอาดของ กปน. มุ่งเน้นจุดบริการ ที่สามารถตอบสนองความต้องการของประชาชนที่มีรายได้น้อย
"เป็นกลุ่มเปราะบางในการมีคุณภาพชีวิตที่ดี ให้สามารถเข้าถึงการมีน้ำดื่มสะอาด ซึ่งเป็นปัจจัยขั้นพื้นฐานในการดํารงชีวิตให้มีสุขภาพและความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น"
โดยการดำเนินการดังกล่าวมีลักษณะเป็นการดำเนินงานที่เกี่ยวเนื่องตามวัตถุประสงค์ของ กปน. ตามมาตรา 6 (3) แห่ง พ.ร.บ.กปน. พ.ศ. 2510 รวมอยู่ด้วย
แต่การดําเนินการดังกล่าว "มีต้นทุน" การดําเนินการและมีความจําเป็นต้องจัดเก็บรายได้บางส่วนในราคายุติธรรม เพื่อนําไปบํารุงรักษา "ตู้น้ำดื่มอัตโนมัติ" ให้มีคุณภาพ สะอาด ปลอดภัย ได้มาตรฐานเพื่อสุขอนามัยของประชาชนตามนโยบายให้ได้อย่างทั่วถึง ต่อเนื่อง และยั่งยืน
รวมทั้ง ยังมีส่วนส่งเสริมให้ผู้ประกอบการรายอื่น "ยกระดับการบํารุงรักษาตู้น้ำดื่ม" ให้ได้มาตรฐานตลอดระยะเวลา การให้บริการอีกด้วย อันเป็นการจําเป็นเพื่อประโยชน์ในการรักษาความมั่นคงของรัฐ การรักษา ผลประโยชน์ส่วนรวม
การจัดให้มีสาธารณูปโภค หรือ การจัดทําบริการสาธารณะ ตามมาตรา 75 วรรคสอง แห่งรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย
สามารถนําหลักเกณฑ์การเป็นผู้ประกอบธุรกิจ ซึ่งมีอํานาจเหนือตลาด มาเทียบเคียงการดำเนินการของ กปน.ได้
และการดำเนินการดังกล่าวสอดคล้อง กับข้อยกเว้นตามมาตรา 75 แห่งรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย อันเป็นการจําเป็นเพื่อประโยชน์ ในการรักษาความมั่นคงของรัฐ การรักษาผลประโยชน์ส่วนรวม การจัดให้มีสาธารณูปโภคหรือการจัดทําบริการสาธารณะ
สำหรับ“โครงการน้ำดื่มสะอาดบริการประชาชน" เป็นนโยบายสำคัญของ นายอนุทิน ชาญวีรกูล ในช่วงยังเป็น มท.1 รัฐบาลชุดก่อน เพื่อมุ่งเน้นให้ประชาชนมีน้ำสะอาดใช้อย่างพอเพียง และเป็นการลดภาระค่าใช้จ่ายของประชาชนในครัวเรือน โดยเฉพาะค่าใช้จ่ายจากการซื้อน้ำดื่มสำหรับบริโภค
ซึ่งคราวก่อน เร่งดำเนินการ เฉพาะในส่วนของการประปาส่วนภูมิภาค (กปภ.) ผ่าน โครงการ Mobile Unit ผลิตน้ำ.
